Hội nghị lần này có ý nghĩa đặc biệt quan trọng bởi nó đánh dấu chặng đường kỷ niệm 20 năm quan hệ đối tác Nga và ASEAN đồng thời là cơ hội để đưa ra những phương hướng hợp tác mới trong bối cảnh tình hình thế giới và khu vực có nhiều biến động.
Với 10 quốc gia thành viên, Cộng đồng ASEAN, dù mới hoạt động được gần 6 tháng, nhưng ASEAN đã trở thành một thực thể gắn kết có uy tín và tầm ảnh hưởng trên trường quốc tế. Với dân số khoảng 630 triệu người, quy mô tổng sản phẩm quốc nội (GDP) khoảng 2,57 nghìn tỷ USD và tốc độ tăng trưởng kinh tế khá ổn định, ASEAN là một nhân tố quan trọng trong sự phát triển năng động của khu vực trong không gian toàn cầu hóa và hội nhập kinh tế quốc tế. 5 năm gần đây, kim ngạch thương mại giữa Nga và các nước ASEAN đã tăng gấp đôi và đạt con số kỷ lục 21,5 tỷ USD vào năm 2014.Đây cũng là lý do Nga nhiều lần khẳng định coi trọng mối quan hệ với ASEAN.“Mối quan hệ hợp tác toàn diện giữa Nga và ASEAN chính là cơ sở vững chắc đem đến sự ổn định và tăng trưởng kinh tế cho toàn bộ khu vực”, Tổng thống Putin nhấn mạnh trước thềm hội nghị.
Tổng thống Putin là chủ nhà của hội nghị cấp cao kỷ niệm 20 năm quan hệ Nga-ASEAN năm nay.
Về phần mình, Nga có vai trò quan trọng trong việc giải quyết các vấn đề toàn cầu. Với mối quan hệ lợi ích chiến lược đặc biệt tại khu vực châu Á - Thái Bình Dương vàASEAN nói riêng. Việc Nga tăng cường quan hệ với Cộng đồng ASEAN cũng như giữ vai trò chủ động hơn trong các cơ chế khu vực và các điểm nóng toàn cầu sẽ giúp tăng cường vị thế của Nga trên toàn cầu, đặc biệt là tại ASEAN và châu Á - Thái Bình Dương.
Thực tế cho thấy, hợp tác ASEAN - Nga đã được mở rộng kể từ khi Nga trở thành đối tác đối thoại của ASEAN năm 1996. Nga đã phát triển quan hệ đối tác đối thoại với các nước ASEAN và ngày càng tham gia tích cực vào các cơ chế hợp tác khu vực, với sáng kiến về một cấu trúc an ninh cho châu Á - Thái Bình Dương.
Trong bối cảnh tình hình quốc tế có nhiều biến động như hiện nay, cả Nga lẫn ASEAN đều đang phải đối mặt với những thách thức mới.Chủ nghĩa khủng bố cực đoan ngày càng gia tăng, nguy cơ xung đột và biến đổi khí hậu đe dọa các quốc gia trên thế giới. Ngoài ra, những điểm nóng xung đột tại châu Phi, Biển Đông, cuộc khủng hoảng di cư kéo dài đã và đang nhấn chìm nhiều quốc gia vào khủng hoảng và bất ổn. Điều đó đòi hỏi Nga và ASEAN cần xích lại gần nhau hơn vì một tương lai mới.
Xác định mục tiêu trên, Nga và từng nước ASEAN đều hướng tới những mục tiêu hợp tác mới. Ngày 18/5, tại thành phố Sochi, Tổng thống Nga Vladimir Putin và Tông thống Indonesia Joko Widodo đã ký kết một thỏa thuận về hợp tác quốc phòng. Phát biểu với hãng thông tấn Nga TASS, Tổng thống Widodo nhấn mạnh Moscow là một đối tác chiến lược của cả Indonesia và ASEAN. Do đó, tại hội nghị sắp tới, các nhà lãnh đạo ASEAN và Nga sẽ thảo luận cách thức nhằm tăng cường hơn nữa quan hệ hợp tác giữa hai bên. "Chúng tôi đã nhất trí mở rộng hợp tác giữa bộ quốc phòng và các cơ quan an ninh hai nước", Tổng thống Putin cho biết.
Những lợi ích đan xen trong một thế giới mà hợp tác và hội nhập đang chi phối chính sách của từng quốc gia ngày càng khiến Nga và ASEAN có nhu cầu xích lại gần nhau hơn. Quan hệ Nga-ASEAN đang có những biến chuyển tích cực theo hướng thực chất và hiệu quả hơn. Đây cũng là lý do để Nga chọn chủ đề "Hướng tới Đối tác chiến lược vì lợi ích chung" cho Hội nghị cấp cao ASEAN-Nga lần này.
Với vai trò là mắt xích quan trọng trong việc thúc đẩy quan hệ với ASEAN, Nga luôn coi Việt Nam là cầu nối quan trọng và hiệu quả để Moscow hội nhập khu vực Đông Nam Á. Vì thế, kim ngạch trao đổi thương mại giữa Việt Nam và Nga không ngừng tăng lên trong 5 năm qua,từ năm 2015 đạt 3,89 tỷ USD, tăng 4% so với năm 2014.