Sau bài phát biểu tại diễn đàn Đối thoại Shangri-la (Singapore), Bộ trưởng Phùng Quang Thanh đã nhận được nhiều câu hỏi từ các đại biểu về vai trò các nước lớn đối với ASEAN, các biện pháp giải quyết tình hình căng thẳng hiện nay trên biển Đông, cũng như khả năng Việt Nam "không còn lựa chọn nào khác" là phải đưa láng giềng Trung Quốc ra tòa án trọng tài quốc tế.
Trung tướng Vương Quán Trung (phải), Phó tổng tham mưu Quân đội Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLA), người dẫn đầu đoàn Trung Quốc ở Shangri-La, trong buổi gặp gỡ với Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Chuck Hagel tại Singapore - Ảnh: Reuters
Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Chuck Hagel thì dùng ngôn mạnh mẽ và trực tiếp tố cáo Trung Quốc có những hành động đơn phương gây bất ổn ở biển Đông. Ông Hagel cảnh báo Washington sẽ không làm ngơ nếu trật tự quốc tế bị đe dọa.
“Trong những tháng gần đây, Trung Quốc đã có những hành động đơn phương gây bất ổn nhằm củng cố tuyên bố chủ quyền của nước này trên biển Đông. Mỹ sẽ không thờ ơ khi những nguyên tắc cơ bản để đảm bảo trật tự quốc tế đang bị thử thách”, AFP dẫn lời ông Hagel phát biểu tại Đối thoại Shangri-la ở Singapore ngày 31.5.
Ông Hagel cũng chỉ trích động thái Trung Quốc đưa giàn khoan Hải Dương-981 vào vùng biển Việt Nam, đồng thời lên án việc Bắc Kinh ngặn chặn Philippines tiếp cận bãi cạn Scarborough.
Bộ trưởng Hagel cho biết Mỹ sẽ không đứng về phía nào trong các tranh chấp lãnh thổ, nhưng “chúng tôi phản đối bất kỳ quốc gia nào hăm dọa, áp bức hoặc đe dọa dùng vũ lực để củng cố các tuyên bố chủ quyền”.
Mặc dù không đề cập trực tiếp đến Trung Quốc, nhưng Bộ trưởng Quốc phòng Úc David Johnston cho biết: “Chúng tôi chia sẻ quan ngại sâu sắc của ASEAN về những tình hình gần đây, đang làm gia tăng căng thẳng trong khu vực. Sử dụng vũ lực hoặc đe dọa để đơn phương thay đổi nguyên trạng ở biển Hoa Đông và biển Đông là không thể chấp nhận được được”.
Về phía Trung Quốc, ông Vương Quán Trung, Phó tổng tham mưu trưởng Quân giải phóng nhân dân Trung Quốc, cho rằng lời cáo buộc của ông Hagle là vô căn cứ và mang tính đe dọa.
Theo Wall Street Journal, Trung Quốc không gửi các quan chức quốc phòng cấp cao của nước này đến Đối thoại Shangri-la, thay vào đó dựa vào những học giả Trung Quốc và các quan chức quân đội Trung Quốc để phản ứng lại những cáo buộc chống lại Bắc Kinh.
Bộ trưởng quốc phòng các nước ASEAN khác đã tránh chỉ trích trực tiếp Trung Quốc trong bài phát biểu của họ tại Đối thoại Shangri-la, nhưng kêu gọi đoàn kết khu vực trong việc giải quyết các vấn đề tranh chấp lãnh thổ.
“ASEAN nên đoàn kết trong một số vấn đề quốc phòng then chốt, và không bị kéo vào hướng khác”, Bộ trưởng Quốc phòng Malaysia, ông Hishammuddin Hussein, phát biểu.
Ông Hishammuddin tránh chỉ trích trực tiếp Trung Quốc, nhưng lại lên tiếng kêu gọi Bắc Kinh có những biện pháp nhằm xoa dịu căng thẳng với ASEAN. “Các cường quốc phải chân thành hiểu chúng tôi”, ông Hishammuddin nói.
Mặc dù Trung Quốc bị chỉ trích có những hành động hung hăng trên biển Đông, nhưng trong cuộc gặp gỡ với Thủ tướng Malaysia Najib Razak ngày 30.5 tại thủ đô Bắc Kinh, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình cho rằng tình hình ở biển Đông “nói chung là ổn định, nhưng có những dấu hiệu xuất hiện đáng để chúng ta quan tâm”.
Ông Tập còn tuyên bố Bắc Kinh sẽ không gây bất ổn ở biển Đông, nhưng cảnh báo sẽ phản ứng lại những hành động "khiêu khích" từ các quốc gia liên quan.
Phúc Duy
