Sơn La là địa phương có số lượng đồng bào dân tộc H'Mông chiếm hơn 15% dân số toàn tỉnh. Đồng bào dân tộc H'Mông ở đây không chỉ thạo nghề dệt vải lanh, in hoa văn bằng sáp ong, nghề rèn, làm đồ mộc... mà còn có thể tạo ra được những tờ giấy truyền thống thủ công - một sản phẩm không thể thiếu trong đời sống tâm linh của đồng bào mình, từ đó tạo ra những bức tranh mộc mạc, gần gũi với đời sống của đồng bào vùng cao.
Đồng bào H'Mông thường làm giấy vào mùa khô ráo, trời có nắng để phơi được giấy. Nghề làm giấy không yêu cầu kỹ thuật nhưng rất tỉ mỉ.
Để làm giấy chuẩn H'Mông thì phải trải qua 6 bước chính, bước khó khăn và tốn nhiều thời gian nhất là ninh tre. Riêng công đoạn này tốn đến 10 tiếng đồng hồ.
Để công đoạn ninh tre được nhanh hơn, thỉnh thoảng người trông sẽ thêm tro bếp vào nồi để tre nhanh nhừ. Tro cũng đóng vai trò như một chất tẩy, làm trắng.
Giấy truyền thống của người dân tộc H'Mông thường được làm từ 3 nguyên liệu chính là vỏ cây dướng, tre non và rơm. Tất cả những nguyên liệu này đều sẵn có trong tự nhiên nơi đồng bào dân tộc H'Mông sinh sống.
Mỗi chất liệu sẽ tạo ra loại giấy có đặc điểm khác nhau khi thành phẩm. Giấy rơm thường có màu vàng nhạt, có độ xốp cao, dai, mịn. Giấy tre có màu trắng ngà, trên mặt nổi rõ những sợi tơ tre, bóng, mỏng, dai. Giấy dướng thường có màu trắng ngà, thô, dai, dày. Giấy của người dân tộc H'Mông ở Sơn La không phải để viết mà chủ yếu làm giấy cúng nên không cần độ mịn, trắng cao.
Từ cách làm giấy truyền thống của người H'Mông, một số gia đình ở đây đã sáng tạo ra cách làm tranh giấy.
Đồng thời mở thêm không gian trải nghiệm cho du khách được trải nghiệm nghề truyền thống này.
Dụng cụ làm tranh giấy rất đơn giản. Dụng cụ cơ bản nhất là một cái khuôn để tráng giấy. Khuôn được làm bằng vải, căng trên một cái khung bằng tre hoặc bằng gỗ, có kích thước khoảng 60x120 cm. Ngoài ra còn có một nồi nấu chất liệu giấy, một cục kê và thanh gỗ để đập giấy, một chậu đựng nước pha bột giấy.
Từ các chất liệu như cây, hoa, cỏ lá sẵn có, mỗi gia đình, mỗi du khách có một cách trang trí khác nhau để sáng tạo ra những bức tranh độc đáo của riêng mình.
Tranh giấy truyền thống của đồng bào dân tộc H'Mông ở Sơn La không chỉ thu hút khách du lịch trong nước mà nhiều du khách nước ngoài cũng tìm đến và tỏ ra thích thú khi được tận mắt xem người dân làm giấy, đồng thời được trực tiếp sáng tạo ra những bức tranh.
