Độc đáo lễ nhảy lửa cầu sức khỏe, đẩy lùi bệnh tật của dân tộc Pà Thẻn ở Tuyên Quang

Người dân tộc La Chí chung tay xóa bỏ hủ tục lạc hậu

SKĐS - Trong đời sống của người dân tộc La Chí vẫn còn một số tập quán lạc hậu kéo dài nhiều năm mà chưa xóa bỏ được ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe người dân. Việc từng bước xóa bỏ các hủ tục ấy là sự cần thiết và đang được người dân tộc La Chí chung tay thực hiện.

Nếu cộng đồng dân tộc người Dao có lễ hội cầu mùa để xin bình an, sức khỏe, người dân tộc Tày có tục xông bàn thờ vào đêm 30 Tết Nguyên đán để mong cầu may mắn, sức khỏe 1 năm tròn đầy thì ở Tuyên Quang, cộng đồng dân tộc Pà Thẻn có điệu nhảy lửa để mong cầu sự ấm no, sức khỏe và đẩy lùi bệnh tật.

Bởi vậy, hàng năm, bắt đầu từ ngày 15/10 âm lịch đến trước ngày 16 tháng Giêng, khi công việc thu hoạch vụ chiêm vừa hoàn tất, cộng đồng người dân tộc Pà Thẻn ở xã Hồng Quang, huyện Lâm Bình, tỉnh Tuyên Quang lại tất bật chuẩn bị cho lễ hội nhảy lửa.

Toàn cảnh buổi lễ nhảy lửa của người Pà Thẻn ở xã Hồng Quang (Lâm Bình, Tuyên Quang) diễn ra trước sự reo hò, cổ vũ của người dân.

Để chuẩn bị cho lễ nhảy lửa, ngay từ buổi chiều, những người tham gia nhảy lửa phải gánh củi, gom củi đốt ở ngoài sân. Sau khoảng thời gian được tấu trình "bề trên", khoảng 8-10 người đàn ông, thanh niên tham gia nhảy lửa sẽ thay nhau nhảy vào đống than hồng.

Họ dùng cả tay và chân trần nhảy, "phá" cho tới khi tàn lửa, than đỏ tung ra khắp sân. Điều đặc biệt là sau khi nhảy vào lửa và kể cả khi di chuyển trên than hồng, chân và tay của những người đàn ông/thanh niên tham gia nhảy lửa không hề bị bỏng, đau đớn hay trầy xước.

Điều đặc biệt trong lễ nhảy lửa là dù người Pà Thẻn dùng tay và chân trần để tiếp xúc với than đỏ, lửa đỏ cũng không hề bị bỏng rát hay gặp thương tích.

Trong đời sống tinh thần tín ngưỡng của cộng đồng người Pà Thẻn ở Tuyên Quang, họ luôn quan niệm rằng, xung quanh họ có các vị thần che chở, giúp họ vượt qua nguy hiểm để tồn tại và mưu sinh. Trong đó vị thần tối cao là thần lửa và lửa mang lại sự may mắn, ấm no cho họ.

Vì vậy khi lễ hội nhảy lửa diễn ra thì tất cả mọi người trong bản đều có mặt để hò reo, cổ vũ và việc tạ ơn thần linh bằng lễ nhảy lửa, thần linh sẽ phù hộ cho buôn làng một mùa màng tốt tươi, cuộc sống ấm no, dân làng ai ai cũng khỏe mạnh và không ốm đau bệnh tật.

Cận cảnh người đàn ông Pà Thẻn bước vào đống lửa to, nóng rực và dùng chân trần, tay trần trực tiếp vẩy lửa tóe ra xung quanh. Điều kỳ bí là mọi hành động này của người đàn ông đều không gây thương tích hay bỏng rát.

Trao đổi với phóng viên Báo Sức khỏe & Đời sống, đại diện lãnh đạo UBND xã Hồng Quang, huyện Lâm Bình cho biết, năm nay, lễ hội nhảy lửa của người Pà Thẻn được tổ chức sớm hơn dự kiến vào đêm ngày 26/9/2023, bởi sự kiện đón Quyết định chứng nhận lễ nhảy lửa được vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia ở lĩnh vực tập quán xã hội và tín ngưỡng.

Sau nhiều giờ nhảy lửa, những người đàn ông Pà Thẻn nghỉ ngơi và cơ thể hay chân, tay chỉ lấm lem chứ không hề có dấu hiệu thương tích, bỏng rát.

Theo lãnh đạo UBND xã Hồng Quang, lễ hội không chỉ là điểm nhấn để thu hút khách du lịch trong và ngoài nước đến với xã Hồng Quang nói riêng và huyện Lâm Bình nói chung, mà còn là niềm vinh dự, tự hào của những người con đồng bào dân tộc Pà Thẻn ở thôn Thượng Minh.

Bởi nhiều năm qua, những người kế thừa tinh hoa văn hóa của dân tộc Pà Thẻn ở Hồng Quang, Lâm Bình không chỉ làm tốt công tác bảo tồn, gìn giữ, phát huy bền vững giá trị di sản văn hóa phi vật thể, mà còn tích cực thi đua lao động sản xuất, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. 

Toàn cảnh khoảnh khắc huyện Lâm Bình và cộng đồng người Pà Thẻn ở xã Hồng Quang (Lâm Bình) đón nhận Quyết định chứng nhận lễ nhảy lửa được đưa vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia, tối 26/9/2023 vừa qua.

Các dòng họ ở đồng bào vùng cao đi đầu đấu tranh xóa bỏ hủ tục ảnh hưởng tới sức khỏe

GĐXH – Với uy tín của mình, những dòng họ lớn ở đồng bào vùng cao này đã và đang đi đầu trong việc đẩy lùi hủ tục, giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc.