Nỗi buồn chiến tranh và hành trình tìm con
 Người cha với hành trình tìm con bao năm. |
Suốt thời gian ở Côn Đảo, ông Não bị tra tấn tàn nhẫn, không biết bao nhiều lần chết đi sống lại. Sau nghe tin từ một người cùng quê kể chuyện gia đình mình, ruột gan ông đau như cắt, chỉ muốn mau đập tan xiềng xích quân thù mà chạy ngay đi tìm con. Biệt giam 6 năm ở Côn Đảo, anh em trong tù đồng cam cộng khổ, đến khi thời cơ chín mùi cùng đứng lên tự giải phóng. Sau khi vùng lên nổi dậy cướp tù thành công, các đồng chí yếu sức và chị em phụ nữ được lên tàu đưa về trước. Ông Não cùng anh em khỏe mạnh ở lại đảo làm nhiệm vụ. Sau khi lập ban quân quản, làm bia căm thù và mộ cho chị Võ Thị Sáu xong, ông về đất liền và bắt đầu hành trình đi tìm con.
Hòa bình lập lại, ông Não trở về quê hương với bao niềm trăn trở, day dứt. Hình ảnh đứa con thất lạc của người vợ quá cố luôn ám ảnh ông từng phút từng ngày, ngay cả trong giấc ngủ. Trở lại cuộc sống đời thường, ông lại tham gia công tác địa phương, gặp lại các đồng chí, anh em cùng chiến hào. Với mong muốn tìm con, các anh em đồng chí đã giúp ông rất nhiều, với 2 đứa con đầu, ông nhanh chóng tìm được, còn đứa con út thì vẫn không hề có tin tức gì. Đứa con út cũng là máu mủ, ruột thịt với mình, ông quyết tâm tìm cho được giọt máu ấy. Dò la, thăm hỏi, cứ nghe ở đâu nói có người mồ côi, cũng mong muốn tìm cha là dù xa mấy, đường đi có khó tìm, có khó khăn đến đâu ông cũng cố gắng tìm tới. Không tiền, không xe máy, những cuộc hành trình tìm con của ông luôn bên cạnh là chiếc xe đạp cũ. Và rồi không biết bao lần ông phải hụt hẫng, lặng lẽ đạp xe mấy chục km ra về trắng tay cùng nỗi buồn trĩu in hằn trên khuôn mặt gầy hốc hác của người cha đau đáu nỗi niềm về con.
Nghe hàng xóm nói, có một người bên Tiên Phước mồ côi cha mẹ, thất lạc anh em từ nhỏ cũng ngày ngày hỏi han tin tức tìm cha mẹ và anh em. Ông mừng trong lòng, ông đạp xe chạy ngay đi tìm con. Đường xa, nhưng ông không hề mệt mỏi, chỉ hi vọng đó là con mình. Đến Tiên Phước, người thanh niên đó đã đi làm ở xã Tam Đại (huyện Phú Ninh), ông lại chạy qua Tam Đại. Đến nơi, người thanh niên ông nghi là con đang làm việc. Nhìn từ xa, ông cũng rươm rướm nước mắt thầm hi vọng rằng đó là giọt máu của mình. Cậu thanh niên ấy nghe có người bảo có người đi tìm con. Vừa thấy ông, cậu thanh niên ấy đã ôm chầm và khóc, kêu tiếng cha như vỡ toang cả trời. Ông thấy tội, thấy xót, dù chưa biết có phải con mình hay không, ông vẫn nhận cậu thanh niên ấy về. Về nhà, 2 anh em Sâm và Sơn nhìn thoáng qua vóc dáng và khuôn mặt, rồi nói nhỏ với ông Não, chắc không phải "nòi" mình đâu cha, không giống. Một hôm, đi làm ngoài rẫy, ông với cậu con mới nhận tâm sự, hỏi han về nguồn gốc và tuổi thơ cậu con, đúng thật là không phải con ông.
Một lần khác, đang ngồi nói chuyện với mấy ông bạn, có ông bạn kể rằng ở huyện Thăng Bình (Quảng Nam) có một người đàn ông có vợ, có con nhưng không biết cha mẹ là ai, sinh ra ở đâu, rong ruổi khắp nơi tìm cha mà tìm mãi không ra. Ông lại lần nữa lặn lội đi tìm. Mới đến nhà, ba đứa trẻ nhỏ đã chạy ra òa lên kêu ông nội, mẹ chúng cũng mừng rỡ. Ông cảm thấy vui, thấy ấm trong lòng, nhưng ông phải hỏi cho rõ đầu đuôi gốc gác. Qua lời thuật của người vợ thì kí ức tuổi thơ chồng cô không nhớ rõ lắm, người vợ chỉ ông sang nhà bà mẹ nuôi của chồng bên cạnh để hỏi. Người mẹ nuôi bảo rằng xưa được cho bởi chính cha mẹ ruột của người đàn ông đó, chiến tranh loạn lạc giờ không biết họ ở đâu. Và thế là lần nữa người cha lại ra về trắng tay.
 Vợ chồng người con trai thất lạc mấy chục năm của ông Não. |
Hạnh phúc ngày đoàn viên
Lần này là tin từ người con giữa cụ Não - anh Sơn. Anh Sơn hay đi đường và gặp anh Xước - một cảnh sát giao thông. Không biết có phải máu mủ ruột thịt hay không nhưng thoạt nhìn bề ngoài, Sơn và Xước rất giống nhau. Ông Não cùng anh Sơn mới lặn lội, tìm được nhà anh Xước ở thị trấn Hà Lam (Thăng Bình, Quảng Nam). Lúc đến nhà chỉ có vợ anh Xước ở nhà, xem những tấm hình, ông Não cũng ngỡ ngàng, rất giống Sơn. Hỏi ra lại biết anh Xước cũng không có cha mẹ từ nhỏ, tia hi vọng trong ông lại rực lên như bao lần khác. Nhưng ông không biết được về gốc gác anh Xước, vì anh cũng không nhớ rõ chuyện ấu thơ. Về nhà, suy nghĩ, trằn trọc mãi, ông mới điện ra cho nhà anh Xước và xin đi xét nghiệm ADN. Lúc điện ra, ông được gặp trực tiếp anh Xước, anh Xước lại báo tin, anh mới tìm được anh chị em ở Quế Sơn, chắc là chỉ do người giống người. Sau lần đó, ông cũng hỏi dò, tốn tiền của, đi tìm khắp nơi nhưng vẫn là cái lắc đầu thất vọng. Để đến cái tuổi ngoài 70, ông đã không còn đủ sức để đạp xe khắp chốn tìm con được nữa.
Rồi một điều lạ đã xảy ra, giống như "ông trời có mắt", không để người có lòng thiệt thòi. Ngày hôm ấy, ông đang ngủ trưa, vẫn thường lệ là suy nghĩ về nỗi lo tìm con rồi chìm vào giấc ngủ khi nào không hay. Trong cơn mê, ông gặp lại người vợ quá cố của mình, giọng nói vẫn vậy, không thể lẫn vào đâu. Vợ ông nói với ông về tông tích người con thất lạc, rõ đến từng chi tiết. Vợ ông nói: "Dũng còn sống, ngày xưa được cho ở Tam Kỳ, rồi họ đem vô Đồng Xoài (Bình Phước), rồi lại có ông ở ngoài Hội An xin về nuôi, Dũng đã thay tên đổi họ, đầu tóc bạc trắng!". Ông Não mới hỏi vợ "Hội An, ở chỗ nào?". Bà đáp "Cẩm Kim, Hội An". Thế rồi, ông bất giác tỉnh giấc, trong lòng không khỏi bàng hoàng. Nhưng tuổi cũng đã lớn, không thể đạp xe như thời còn trẻ, tiền bạc cũng không còn sau bao lần tìm con bất thành, ông chưa có điều kiện đi tìm con. Một thời gian sau, vợ ông lại báo mộng cho ông lần nữa. Hỏi ông tại sao vẫn chưa đi tìm con, ông cũng kể về hoàn cảnh khó khăn và tiền bạc. Hôm sau, bỗng có người vô nhà ông mua cây xanh cảnh trong vườn. Vậy là có được ít tiền, ông khăn gói ngay đi Cẩm Kim, không quên bỏ theo mấy trái chuối vào giỏ để ăn cho đỡ đói.
Đến Cẩm Kim, ông Não cũng không biết bắt đầu tìm từ đâu. Thấy cô giữ xe ở bên đò, ông mới hỏi thăm. Cô giữ xe nhiệt tình, gọi cho ông chủ tịch hội chữ thập đỏ (HCTĐ) ở đó, dẫn ông Não đi tìm con. Lát sau, Chủ tịch HCTĐ đến chở ông đi đến UBND xã để hỏi thăm. Nhưng không may hôm ấy là chủ nhật, UBND nghỉ làm việc. Ông chủ tịch HCTĐ nghe phong phanh bên thôn bên cũng có người lạc cha từ nhỏ, là con nuôi và chở ông sang nhà, nhưng vẫn không phải. Đã đến trưa nên ông chủ tịch HCTĐ đưa ông Não về nhà nghỉ ngơi ăn trưa. Đang say mê nói chuyện, ăn cơm bên nhau, bỗng vợ ông chủ tịch HCTĐ la lên: "A! hay là ông Châu bên thôn 3, hay vào Nam tìm cha!". Ông chủ tịch HCTĐ mới điện cho ba nuôi ông Châu hỏi, đúng là ông Châu được xin từ miền Nam về. Bỏ cơm trưa, 2 người cùng nhau qua nhà ông Châu. Khi đến nhà, ông Châu đã đi làm bên Hội An. Vợ anh Châu điện chồng về, ông Não mới trò chuyện, hỏi gốc gác thì quả thật rất đúng, đó chính xác là anh Nguyễn Văn Dũng, ông đã thất lạc hơn 45 năm qua.
Bài và ảnh: Hữu Cường