Chiều ngày 12/9, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh đã chủ trì cuộc họp báo thông báo kết quả của Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 53 (AMM53) và các Hội nghị liên quan. Hội nghị AMM53 và các Hội nghị liên quan đã thành công tốt đẹp với sự tham dự, đóng góp tích cực của Bộ trưởng Ngoại giao các nước thành viên ASEAN và đối tác, Tổng Thư ký ASEAN và khách mời.
Tại các Hội nghị, các Bộ trưởng đã xem xét và thông qua số lượng kỷ lục 42 văn kiện, trong đó có Thông cáo chung của AMM53, Kế hoạch hành động Hà Nội II của Diễn đàn Khu vực (ARF). Các nước cũng nhất trí với nhiều đề xuất của Việt Nam như ra Tuyên bố Hà Nội kỷ niệm 15 năm thành lập EAS nhân dịp Hội nghị Cấp cao EAS lần thứ 15, tổ chức họp Nhóm chuyên gia EAS về COVID-19, ra tuyên bố lãnh đạo ASEAN 3 về kinh tế và ổn định tài chính...
Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh cho rằng, thành công của Hội nghị cấp Bộ trưởng và các Phiên họp vừa qua trong bối cảnh đại dịch COVID-19 vẫn đang diễn biến phức tạp cho thấy sự đoàn kết, thống nhất và quyết tâm mạnh mẽ của các nước ASEAN, đồng thời thể hiện sự linh hoạt, chủ động và tích cực của Việt Nam trong vai trò Chủ tịch ASEAN 2020.
Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh chủ trì họp báo quốc tế sau khi kết thúc Hội nghị AMM53
Tổng cộng đã diễn ra 19 Hội nghị cấp Bộ trưởng, trong đó có Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 53, các Hội nghị trong khuôn khổ ASEAN 3, Hội nghị Cấp cao Đông Á (EAS), Diễn đàn Khu vực ASEAN (ARF) cũng như giữa ASEAN với các Đối tác. Ngoài ra, còn có Đối thoại giữa các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN với đại diện Ủy ban liên chính phủ ASEAN về Nhân quyền (AICHR), Phiên họp đặc biệt của Hội đồng Điều phối ASEAN về Phát triển tiểu vùng, Đối thoại cấp Bộ trưởng ASEAN về tăng cường vai trò của Phụ nữ vì hòa bình và an ninh bền vững và Hội nghị Bộ trưởng Quan hệ đối tác Mekong-Mỹ lần thứ nhất.
Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh khẳng định, trong các Hội nghị, các Bộ trưởng ASEAN tiếp tục khẳng định quyết tâm và cam kết mạnh mẽ thực hiện đầy đủ, hiệu quả các mục tiêu và ưu tiên hợp tác trên tinh thần “Gắn kết và Chủ động thích ứng” của năm 2020.
Các Bộ trưởng nhất trí tiếp tục nỗ lực triển khai đúng tiến độ các Kế hoạch tổng thể thực hiện Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025 trên cơ sở kết quả kiểm tra giữa kỳ trên cả ba trụ cột; nhấn mạnh tầm quan trọng của việc thực thi đầy đủ và hiệu quả các quy định của Hiến chương ASEAN, thông qua đánh giá kịp thời về kết quả triển khai Hiến chương thời gian vừa qua; ủng hộ nỗ lực thảo luận xây dựng định hướng phát triển của ASEAN trong giai đoạn mới sau khi hoàn thành Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025.
Các Bộ trưởng cũng dành quan tâm cao đến việc nâng cao hiệu quả hoạt động của bộ máy ASEAN và các cơ chế, diễn đàn do ASEAN dẫn dắt trong bối cảnh môi trường toàn cầu và khu vực thay đổi nhanh chóng, phức tạp; thống nhất thúc đẩy vai trò của ASEAN trong hợp tác tiểu vùng, gắn kết phát triển tiểu vùng với tiến trình phát triển chung của ASEAN.
Các Bộ trưởng cũng cam kết tiếp tục đóng góp của ASEAN cho các nỗ lực duy trì hòa bình, an ninh quốc tế; trao đổi và thống nhất tạo điều kiện để phát huy vai trò của phụ nữ ASEAN trong hòa bình và an ninh.
Về đại dịch COVID-19, Phó Thủ tướng cho biết các Bộ trưởng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì đoàn kết, thống nhất, cách tiếp cận tổng thể của cả Cộng đồng ASEAN trong kiểm soát lây nhiễm và giảm thiểu tác động của dịch bệnh trong khi giữ vững đà hợp tác liên kết, xây dựng Cộng đồng ASEAN và triển khai hiệu quả các sáng kiến quan trọng của khu vực về ứng phó với đại dịch.
Các Bộ trưởng hoan nghênh những đóng góp ban đầu đáng khích lệ của các nước cho Quỹ ASEAN ứng phó với COVID-19, nhất trí sửa các quy định của Quỹ để tạo thuận lợi cho các nước đối tác đóng góp cho Quỹ; sớm thành lập và đưa vào vận hành Kho dự phòng vật tư y tế khẩn cấp của khu vực.
ASEAN cũng nhất trí triển khai xây dựng Quy trình ứng phó chung của ASEAN đối với các tình huống y tế công cộng khẩu cấp; đảm bảo quyền tiếp cận công bằng, rộng rãi của người dân đối với vắc xin phòng COVID-19. Phó Thủ tướng cũng thông báo với sự hỗ trợ của các đối tác, ASEAN sẽ sớm thành lập Trung tâm khu vực về ứng phó dịch bệnh và các tình huống y tế công cộng khẩn cấp.
Về quan hệ đối ngoại của ASEAN, Phó Thủ tướng cho biết các đối tác tiếp tục bày tỏ coi trọng ASEAN, ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN trong định hình “cấu trúc khu vực rộng mở, minh bạch, bao trùm và dựa trên luật lệ”.
ASEAN và các đối tác nhất trí phối hợp tăng cường vai trò và hiệu quả của các diễn đàn do ASEAN chủ trì, trong đó có Cấp cao Đông Á (EAS) nhân kỷ niệm 15 năm thành lập, Diễn đàn Khu vực ASEAN (ARF) trong chu kỳ hợp tác mới 2020-2030, Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN mở rộng (AMM ) nhân 10 năm thành lập.
Các Bộ trưởng ASEAN và đối tác tái khẳng định cam kết ủng hộ hợp tác đa phương và khuôn khổ quan hệ giữa các quốc gia dựa trên nền tảng các nguyên tác luật pháp quốc tế; tiếp tục đẩy mạnh hợp tác hiệu quả trong ứng phó với các thách thức đang nổi lên, trong đó có đẩy lùi dịch COVID-19 và phục hồi toàn diện.
ASEAN cũng nhất trí trao quy chế Đối tác phát triển cho Pháp và Italia, chấp thuận Colombia và Cuba tham gia Hiệp ước Thân thiện và Hợp tác ở Đông Nam Á (TAC).
Về vấn đề Biển Đông, Phó Thủ tướng khẳng định lập trường nguyên tắc của ASEAN nhấn mạnh tầm quan trọng và lợi ích của hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn, tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông là lợi ích chung của tất cả các quốc gia, được các nước đối tác tiếp tục ủng hộ.
Các Bộ trưởng khẳng định cần tiếp tục thúc đẩy đối thoại và tăng cường xây dựng lòng tin, kiềm chế không có hoạt động làm gia tăng căng thẳng và phức tạp tình hình, không quân sự hóa, không sử dụng và đe dọa sử dụng vũ lực, giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình trên cơ sở luật pháp quốc tế, trong đó có UNCLOS 1982.
Các Bộ trưởng cũng bày tỏ mong muốn Tuyên bố ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) được thực hiện đầy đủ và hiệu quả, đồng thời kêu gọi sớm hoàn tất xây dựng Bộ Quy tắc ứng xử tại Biển Đông (COC) hiệu quả, phù hợp với luật pháp quốc tế.
