Đỗ trọng Eucommia ulmoides Oliv. Họ Đỗ trọng Eucommiaceae. Bộ phận dùng là vỏ thân. Đỗ trọng vị cam, tính ôn, vào kinh Can, Thận. Công hiệu: Bổ can, thận, mạnh gân xương. Trên lâm sàng, dùng đỗ trọng điều trị thai yếu, hay sẩy thai, cao huyết áp, lão suy, đau lưng do thận, di hoạt tinh, liệt dương.
Đỗ trọng là vị thuốc quý
Nghiên cứu dược lý hiện đại cho thấy, Đỗ trọng có tác dụng giảm huyết áp. Đỗ trọng chứa pinoresinol diglycoside là thành phần giảm huyết áp hiệu quả và lâu bền. Dịch cồn Đỗ trọng làm giảm cholesterol máu.
Cồn sắc đỗ trọng tăng chức năng miễn dịch cơ thể. Nước sắc, cồn và cồn sắc Đỗ trọng tăng chức năng tuyến vỏ thượng thận, có tác dụng chống viêm.
Ngoài ra, Đỗ trọng còn có tác dụng trấn thống, lợi tiểu, ức chế co thắt tử cung… Trên lâm sàng, thường dùng đỗ trọng chữa thai yếu, hay sẩy thai, cao huyết áp, lão suy, đau lưng do thận, di hoạt tinh, liệt dương.
11 bài thuốc từ Đỗ trọng
1.Điều trị đau thần kinh tọa:
Đỗ trọng 30g, cật heo 1 cặp, đổ nước 300ml đun sôi, tiếp tục đun nửa giờ còn 100ml, vớt bỏ đỗ trọng, dùng canh ăn cật. Ngày 1 thang, thường dùng 10 ngày triệu chứng biến mất.
2.Điều trị đau lưng do thận hư:
- Đỗ trọng 12g, nước muối một ít, rang đỗ trọng với nước muối bằng lửa nhỏ, cho đến khi ráo nước, vớt ra, thêm đại hồi 9g, mộc hương 3g, đổ nước 350ml sắc còn 100ml, mỗi ngày sắc 2 lần. Dùng liền 5 ngày.
- Đỗ trọng 15g, ngũ gia bì 20g, ngưu tất 10g, câu kỷ tử 20g. Sắc uống. Ngày 1 thang. Dùng liền 1 tuần. Đỗ trọng 9g, đan sâm 9g, xuyên khung 4,5g, tế tân 4,5g, quế tâm 3g. Ngâm rượu, uống.
3.Điều trị tăng huyết áp:
- Đỗ trọng 18g, hoàng cầm 15g, hạ khô thảo 15g, đổ nước 300ml, sắc còn 100ml. Ngày 1 thang.
- Đỗ trọng 12g, hạ khô thảo 15g, ngưu tất 10g, dã cúc hoa 9g. Sắc uống. Ngày 1 thang. Dùng liền 2 tuần.
4.Điều trị sẩy thai do thói quen:
Đỗ trọng 15g, tô ngạnh 9g, ngãi ngạnh 9g, trứng gà 1 quả. Các dược liệu đổ nước sắc nửa giờ, đập vào trứng gà, nấu chín, dùng canh ăn trứng. Ngày 1 thang, dùng liền 5 ngày.
5.Điều trị trật đả bong gân:
Lá Đỗ trọng 100g, giun đất 10 con. Các dược liệu rửa sạch, giã nhuyễn, đắp tại chỗ. Mỗi ngày thay thuốc 1 lần.
6.Điều trị tiểu nhiều do thận hư:
Đỗ trọng 10g, kim anh tử 30g, tang phiêu tiêu 10g. Sắc uống. Ngày 1 thang, dùng liền 5 ngày.
7.Điều trị bán thân bất toại, lưng gối mất sức:
Đỗ trọng 15g, thịt gà giò 300g, thiên cân bậc 30g, giò heo 1 cái. Đổ nước nấu chín nhừ, dùng canh ăn thịt.
8.Điều trị đau lưng, mỏi gối, động thai:
Đỗ trọng 50g, tục đoạn 50g. Tán nhỏ, làm thành viên bằng hạt đậu với nước sắc đại táo. Uống với nước cháo mỗi lần 10 viên. Ngày 2 lần.
9.Thịt sườn nấu đỗ trọng:
Đỗ trọng 30g, thịt sườn 200g, muối vừa đủ. Thịt sườn rửa sạch, chặt lát. Thịt sườn và đỗ trọng cho vào nồi, đổ nước vừa đủ. Đun sôi bằng lửa lớn, chuyển lửa nhỏ nấu 40 phút, thịt nhừ, nêm muối. Công hiệu: Bổ ích can thận, tráng cốt điền tinh.
10.Viên thuốc đỗ trọng đẹp da:
Đỗ trọng 30g, bổ cốt chi 30g, hạch đào nhân (quả óc chó) 30g. Tất cả tán mịn, dùng mật làm hoàn lớn cỡ hạt đậu. Mỗi lần uống 30 viên với rượu ấm.
Công hiệu: Làm da hồng hào, mạnh lưng eo. Dùng cho sắc mặt tiều tụy.
Đỗ trọng, hồi hương, viễn chí, sơn thù, bạch phục linh, ngũ vị tử, nhục thung dung, thạch xương bồ, ba kích với mỗi thứ 30g, câu kỷ tử 45g, ngưu tất 60g, hoài sơn 60g, thục địa 15g, sinh địa 15g, táo đỏ vừa đủ. Tất cả tán mịn, dùng mật làm hoàn, mỗi hoàn 9g. Mỗi sáng, chiều và tối dùng 1 hoàn, uống với rượu ấm hoặc nước muối nhạt.
Công hiệu: Làm da hồng hào. Dùng cho sắc mặt tiều tụy.
11.Viên thuốc đỗ trọng đen tóc, dưỡng tóc:
Đỗ trọng 480g, tiểu hồi hương 120g, bổ cốt chi 180g, xuyên tiêu 360g, câu kỷ tử 300g, nam mộc hương 90g, thạch liên nhục 240g, bạch phục linh 135g, hạch đào nhân 450g.
Các dược liệu tán bột, dùng rượu làm hoàn, lớn cỡ hạt đậu. Mỗi lần uống 40 hoàn, uống với rượu ấm lúc bụng đói.
Công hiệu: Ôn thận tráng dương. Dùng cho tóc khô cằn.
Đỗ trọng 240g, thố ty tử 240g, xuyên ngưu tất 240g, bổ cốt chi 120g, hoài sơn 120g, hà thủ ô 480g, xích phục linh 480g, bạch phục linh 480g. Tất cả tán mịn, dùng mật làm hoàn, lớn cỡ hạt đậu. Mỗi lần dùng 50 viên, dùng với canh rau củ chứa vitamin và chất khoáng.
Công hiệu: Đen tóc, điền tinh bổ tủy. Dùng cho tóc khô cằn, không sáng.
Đỗ trọng và tác dụng "cường cân tráng cốt"
Đỗ trọng hiệu quả điều trị tốt đối với đau lưng, lưng gối mất sức, cho nên xưa nay được xem là thuốc quý "cường cân tráng cốt".
Nghiên cứu hiện đại khám phá rằng Đỗ trọng đối với hệ thần kinh trung ương, hệ tuần hoàn, hệ miễn dịch, hệ nội tiết, hệ tiết niệu đều có tác dụng điều tiết với những mức độ khác nhau. Loại tác dụng điều tiết này được tiến hành "hiệp đồng" nhiều hệ thống trong cơ thể, cho nên tác dụng bảo vệ sức khỏe đặc biệt thấy rõ.
Bộ phận dùng của Đỗ trọng là vỏ thân, nguồn thuốc hơi hiếm. Nghiên cứu gần đây cho thấy cành và lá có tác dụng dược lý tương đương như vỏ thân, giúp hóa giải được nguồn thuốc kham hiếm "cung không đủ cầu".
