Dinh dưỡng và thói quen ăn uống đóng vai trò cốt lõi trong việc bảo vệ sức khỏe răng miệng, bởi thực phẩm và đồ uống chúng ta tiêu thụ hàng ngày ảnh hưởng trực tiếp đến răng miệng.
Trong khi dinh dưỡng bao gồm chất dinh dưỡng vi lượng (vitamin, khoáng chất) và chất dinh dưỡng đa lượng (carbohydrates, protein, chất béo) thì chế độ ăn liên quan tới các loại thực phẩm cụ thể. Lựa chọn thực phẩm và thói quen ăn uống rất quan trọng để ngăn ngừa sâu răng, bệnh nha chu, mòn răng và một số bệnh lý khác.
Vai trò của khoáng chất và vitamin
Canxi và photpho là thành phần chính cấu tạo men răng. Canxi rất cần thiết cho quá trình khoáng hóa và hình thành men răng. Vì vậy, ăn những đồ ăn giàu canxi như phô mai, sữa tươi, sữa chua, thịt cá, rau xanh và hạnh nhân có thể giúp răng khỏe mạnh hơn. Đặc biệt, phô mai cứng không chỉ cung cấp canxi mà còn kích thích sản xuất nước bọt, giúp làm sạch mảng bám thức ăn. Nghiên cứu cho thấy phô mai có khả năng trung hòa acid và duy trì độ pH ổn định trong miệng, giúp giảm nguy cơ sâu răng.
Kẽm có trong thịt động vật và các loại đậu có vai trò trong việc chữa lành vết thương, giảm viêm.
Vitamin A có trong các loại củ quả màu vàng, cam như cà rốt, khoai lang góp phần trong việc tái tạo men răng.
Dinh dưỡng và thói quen ăn uống đóng vai trò cốt lõi trong việc bảo vệ sức khỏe răng miệng.
Vitamin C chủ yếu trong các loại rau và quả mọng đặc biệt là họ cam quýt, rất cần thiết cho quá trình sản xuất collagen, đóng vai trò quan trọng trong duy trì tình trạng nha chu khỏe mạnh, hỗ trợ lành thương, chống oxy hóa, hình thành xương và ngà răng.
Bên cạnh đó, Vitamin D đóng vai trò quan trọng trong việc hấp thụ canxi từ thực phẩm. Việc thiếu hụt vitamin D không chỉ ảnh hưởng đến mật độ xương và còn làm tăng nguy cơ mắc các bệnh răng miệng. Vitamin D có trong lòng đỏ trứng và các loại cá béo như cá hồi.
Lợi ích của protein và chất béo
Thực phẩm nhiều protein như đậu nành, thịt, cá, trứng, sữa giúp đảm bảo chức năng miễn dịch, phòng ngừa bệnh nha chu. Chất béo có trong dầu thực vật, thịt, cá, các loại hạt giúp duy trì màng tế bào, đảm bảo hấp thụ và lưu trữ vitamin.
Tầm quan trọng của việc duy trì đủ nước và bổ sung chất xơ
Uống nước chứa fluor là một trong những cách đơn giản nhất để phòng ngừa sâu răng.
Bên cạnh bổ sung đầy đủ các yếu tố trên, nước là một phần không thể thiếu nhưng thường bị bỏ quên. Nước bọt, thành phần chủ yếu là nước, hoạt động như một cơ chế phòng vệ tự nhiên chống lại sâu răng. Nó có khả năng rửa sạch vụn thức ăn, trung hòa acid và chứa các khoáng chất góp phần phục hồi men răng. Việc duy trì đủ nước hỗ trợ sản xuất đủ nước bọt. Nước là đồ uống tốt nhất cho răng đặc biệt là nước được fluor hóa. Uống nước chứa fluor là một trong những cách đơn giản nhất để phòng ngừa sâu răng. Hạn chế những đồ uống chứa đường và có ga.
Trái cây và rau củ quả chứa nhiều nước và chất xơ cũng hỗ trợ kích thích sản xuất nước bọt và làm sạch răng.
Tác động của đường và Carbohydrate
Carbohydrate bao gồm đường và tinh bột là nguồn năng lượng chính của các tế bào. Tuy nhiên, đây là kẻ thù của sức khỏe răng miệng và đường được coi là một trong những nguyên hàng đầu dẫn đến sâu răng bởi chúng phân giải nhanh hơn. Khi đường tương tác với vi khuẩn trong miệng, nó sẽ tạo ra axid làm mòn men răng, dẫn đến sâu răng. Tương tự, carbohydrate có trong bánh mì trắng, khoai tây chiên, mì cũng sẽ phân hủy thành đường và nuôi dưỡng vi khuẩn trong miệng, góp phần gây sâu răng.
Thường xuyên ăn vặt các loại thực phẩm có đường hoặc nhấm nháp đồ uống có đường trong ngày làm tăng nguy cơ sâu răng. Thực phẩm có tính chất dính như kẹo và trái cây sấy có thể bám vào răng lâu hơn, tăng thời gian cho vi khuẩn sản sinh axid có hại.
Để giảm thiểu tác động của carbohydrate lên răng, lựa chọn ngũ cốc nguyên cám thay thế cho ngũ cốc tinh chế như bánh mì nguyên cám thay cho bánh mì trắng bởi chúng không chỉ giàu chất xơ mà còn hạn chế lượng đường phân giải nhanh trong miệng. Ngoài ra, sau khi ăn những thực phẩm chứa nhiều tinh bột như khoai tây chiên hãy uống nước hoặc súc miệng ngay sau khi ăn.
Tóm lại, chế độ ăn uống không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe toàn thân mà còn là yếu tố then chốt giúp bảo vệ sức khỏe răng miệng. Một chế độ ăn nhiều rau tươi, trái cây, ngũ cốc nguyên cám giúp bổ sung đầy đủ vitamin và khoáng chất cần thiết, hạn chế đường và tinh bột, đồng thời duy trì thói quen uống nước đầy đủ sẽ giúp bạn duy trì một hàm răng chắc khỏe và nụ cười rạng rỡ.
