Theo các chuyên gia về sức khỏe trên thế giới, muốn cho trẻ được khỏe mạnh và thông minh, thì bên cạnh các yếu tố như: di truyền, môi trường sống, phương pháp giáo dục... các bậc cha mẹ cần xây dựng cho trẻ một chế độ dinh dưỡng hợp lý, đây là yếu tố vô cùng quan trọng trong việc phát triển trí tuệ và thể lực ở trẻ em. Chế độ dinh dưỡng phải đảm bảo các chất sau.
Sữa mẹ
Sữa mẹ là thực phẩm cơ bản của não. Nghiên cứu cho thấy, sữa mẹ mang lại những lợi ích tối đa cho sự phát triển của trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ.
Nó ngăn ngừa các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm và là nguồn dinh dưỡng quí giá không gì có thể thay thế. Các nhà khoa học Đan Mạch khẳng định rằng, sữa mẹ giúp trẻ vừa khỏe mạnh hơn, vừa thông minh hơn. Nghiên cứu cũng cho thấy, những đứa trẻ được bú mẹ trong chín tháng đầu đời sẽ thông minh hơn, so với trẻ không được bú mẹ hoặc bú mẹ trong vòng một tháng hay ít hơn.
 Ảnh: Gettyimages |
Acid béo - omega 3
Một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Nhi khoa Hoa Kỳ (Journal of Pediatrics), đã chứng minh những lợi ích của acid béo cần thiết đối với sự phát triển của não bộ trẻ. Các nhà nghiên cứu đã cho trẻ sinh non uống sữa có acid béo cần thiết. Đến sáu tháng tuổi, những trẻ sinh non đó có những dấu hiệu cho thấy phát triển tốt hơn những trẻ sinh non không được uống sữa có acid béo cần thiết cho não. Có thể nói, không chỉ đóng một vai trò quan trọng đối với sự phát triển não bộ của trẻ trước khi chào đời, mà acid béo omega 3 còn rất quan trọng đối với não và sức khỏe tinh thần suốt cuộc đời con người.
Protein
Protein là chất kiểm soát sự hưng phấn cũng như là quá trình kiểm soát của các tế bào não. Nó đóng vai trò quan trọng trong việc hoạt động của não như: trí nhớ, ngôn ngữ, suy nghĩ, vận động, thần kinh dẫn truyền. Thực phẩm có chứa nhiều protein là: thịt nạc, trứng gà, các sản phẩm được làm từ đậu, cá, các loại sò...
Taurine
Taurine là acid amin. Taurine rất cần trong giai đoạn não và hệ thần kinh bộc phát từ khi còn là phôi cho đến hết tuổi lên 3. Động vật thiếu taurine có thể bị mù. Ở người, mắt bắt đầu có tổn thương nhưng bổ sung taurine thì trở lại bình thường.
Carbonhydrate
Carbonhydrate cũng có vai trò quan trọng trong việc phát triển trí não của trẻ.
Tuy nhiên, hàm lượng carbonhydrate có trong thực phẩm cũng đã đủ để cung cấp cho nhu cầu cơ bản của cơ thể, không cần phải bổ sung quá nhiều. Đường nhiều quá sẽ làm cho não ở trong tình trạng mệt mỏi quá sức, dẫn đến suy nhược thần kinh hoặc là bị ức chế thần kinh. Các thực phẩm tốt nhất là: ngô, mì, gạo nếp, đường đỏ...
Vitamin và khoáng chất
Nhiều nghiên cứu cho thấy, việc bổ sung các chất vitamin và khoáng chất với liều lượng thấp có thể làm tăng nhẹ chỉ số IQ của trẻ (2-3 điểm). Mức độ này có vẻ không có ý nghĩa gì với trẻ được nuôi duỡng tốt nhưng với trẻ có điều kiện ăn uống thiếu thốn, việc bổ sung một liều lượng tương tự có thể làm tăng chỉ số IQ lên đến 15 điểm.
Vitamin B1: là chất không thể thiếu cho sự phát triển của não và khả năng tư duy của con người.
Vitamin B2: đường glucose được dùng làm nguồn năng lượng cho não, khi đường tiến hành nhiệm vụ trao đổi chất rất cần một lượng vitamin B2 rất lớn.
Vitamin B6: chủ yếu liên quan đến quá trình trao đổi chất, có tác dụng bổ trợ cho các chất xúc tác trong não, có nhiều trong các loại cá, các loại hạt đậu, gạo chưa giã kỹ.
Vitamin B12: nếu thiếu vitamin này sẽ dẫn đến thiếu máu, làm cho não không lấy được oxy và các chất dinh dưỡng. Vitamin B12 có nhiều trong: gan bò, gan lợn, sữa tách bơ, con hàu, cá trích.
Vitamin A: nếu thiếu vitamin A, mắt sẽ không nhìn rõ. Vitamin A có nhiều trong: gan gà, gan cá, lá tía tô, rau chân vịt, lá su hào, rau cải dầu, cà rốt, trứng gà.
Iod: thiếu iod nặng sẽ gây tình trạng chậm phát triển trí tuệ và việc thiếu iod nhẹ, thường xảy ra hơn, có thể ảnh hưởng đến việc học của trẻ.
Kẽm: trong não có chứa rất nhiều dung môi và kẽm là thành phần cấu tạo nên các dung môi này, vì vậy nó có vai trò quan trọng đối với não. Kẽm có trong: đậu phụ, cá khô, con hàu, rau câu, thịt lợn, hạt đậu, nấm, sò biển...
Canxi: canxi bảo đảm cho huyết tương ở trong trạng thái tính kiềm yếu. Cơ thể đủ canxi thì sẽ giúp cho xương, răng phát triển tốt, kiểm soát sự ức chế khác thường của thần kinh. Thiếu canxi sẽ làm cho tính tình thô bạo, sức đề kháng kém, không tập trung, suy nghĩ chậm chạp. Thực phẩm có nhiều canxi là: sữa bò, hải đới, canh sườn, cá, rau sống, các sản phẩm làm từ đậu, tôm, các loại quả..
BS. Ngọc Anh (Theo Kidhealth)