Điều trị thành công tắc ống mật bằng phương pháp nội soi mật tụy ngược dòng kỹ thuật cao

Đây là kỹ thuật khó, đòi hỏi bác sĩ phải có nhiều kinh nghiệm trong thực hiện ERCP và rất ít được thực hiện tại Việt Nam.

Tắc ống mật do hai khối u lớn gây chèn ép ống mật chủ

Bệnh nhân nữ L.V (sinh năm 1982, ngụ Thủ Dầu Một, Bình Dương) được chẩn đoán u đầu tụy và có tiền sử đa u tủy (Kahler) đã được phát hiện và điều trị hơn 3 năm nay. Trước khi điều trị tại Bệnh viện Gia An 115, người bệnh đã nhập viện tại một bệnh viện lớn ở TP.HCM. Tại đây, người bệnh được chẩn đoán tắc đường mật do u đầu tụy chèn ép. Các bác sĩ bệnh viện này đã chỉ định nội soi mật tụy ngược dòng (ERCP) đặt stent đường mật-tụy cho người bệnh. Đây là kỹ thuật giúp chẩn đoán và điều trị các bệnh lý của đường mật và tuyến tụy có hiệu quả, thường được chỉ định đầu tiên để dẫn lưu mật và hiện đã thay thế phẫu thuật ở hầu hết các bệnh nhân có bệnh lý ống mật chủ và một số bệnh lý tuyến tụy.

Tuy nhiên, việc thực hiện ERCP không thuận lợi và không thành công, các bác sĩ phải sử dụng giải pháp thay thế là phương pháp dẫn lưu đường mật xuyên gan qua da (PTBD) cho người bệnh. PTBD là thủ thuật can thiệp đường mật nhằm giải áp đường mật bằng một ống dẫn lưu được đặt vào hệ thống đường mật xuyên qua gan dưới sự hỗ trợ của các phương tiện chẩn đoán hình ảnh như siêu âm và C-arm/máy chụp mạch xóa nền DSA.

Sau khi can thiệp PTBD, bệnh nhân L.V được xuất viện. Nhưng sau đó, do ống dẫn lưu đường mật gây trở ngại trong sinh hoạt, thậm chí bị rò rỉ máu và dịch nên người bệnh đã tìm đến Bệnh viện Gia An 115. Người bệnh nhập viện trong tình trạng mệt, vàng da vùng mắt, ngứa kéo dài. Các kết quả cận lâm sàng cho thấy người bệnh bị tắc ống mật do 2 khối u lớn (khối u trước lớn 7cm và khối u sau hơn 5cm) gây chèn ép ống mật chủ, làm biến dạng tá tràng. Trong khi đó, ống dẫn lưu bị rò rỉ nguy cơ nhiễm trùng cao, không được xử trí kịp thời thì sẽ nguy hiểm cho sức khỏe của người bệnh, có tình trạng thiếu máu (do rò máu - mật).

Áp dụng kỹ thuật cao rất ít được thực hiện tại Việt Nam

Tại Bệnh viện Gia An 115, sau khi đánh giá các nguy cơ, ThS.BS.Nguyễn Thế Toàn – chuyên gia mật tụy, Trưởng khoa Ngoại của Bệnh viện đã quyết định thực hiện phương pháp nội soi mật tụy ngược dòng (ERCP) đặt stent đường mật-tụy bằng kỹ thuật hẹn gặp (rendez-vous technique). Đây là kỹ thuật phối hợp cùng lúc hai phương pháp dẫn lưu đường mật xuyên gan qua da và nội soi mật tụy ngược dòng đặt stent đường mật-tụy. Sở dĩ ThS.BS. Nguyễn Thế Toàn phải lựa chọn kỹ thuật này vì trước đó, bệnh nhân đã từng được thực hiện ERCP không thành công do không đưa được dây dẫn vào đường mật..

Cụ thể, đầu tiên các bác sĩ dùng kỹ thuật PTC - PTBD (dẫn lưu đường mật xuyên gan qua da) để đưa dây dẫn hướng vào đường mật, sau đó xuyên qua vị trí hẹp của đường mật rồi xuống tá tràng DII. Khi đã chắc chắn dây dẫn xuống được tá tràng DII, các bác sĩ mới tiếp tục sử dụng kỹ thuật ERCP để đặt stent thông mật qua chỗ chít hẹp.

Sau 2 ngày thực hiện thủ thuật, người bệnh được rút ống dẫn lưu và tiếp tục điều trị kháng sinh, kháng viêm, giảm đau. Người bệnh đã được xuất viện trong tình trạng ổn định.

ThS.BS. Nguyễn Thế Toàn cho biết, kỹ thuật hẹn gặp (rendez-vous technique) thường là phương pháp cuối cùng được ứng dụng khi các phương pháp khác đều thất bại. Tuy nhiên, kỹ thuật này đòi hỏi bác sĩ phải có nhiều kinh nghiệm trong thực hiện ERCP và PTBD. Do đó, nó rất ít được thực hiện tại Việt Nam và cũng ít có báo cáo liên quan.

Hơn 20 năm làm việc trong ngành y, đến nay đã thực hiện can thiệp xâm lấn tối thiểu các bệnh lý đường mật-tụy thành công cho hơn 10.000 trường hợp, nhưng với kỹ thuật cao hiếm khi thực hiện, có thể nói đây là một trong hơn 10 ca bệnh đáng nhớ của ThS.BS. Nguyễn Thế Toàn.