Cắn ngược kéo dài có thể gây ảnh hưởng thẩm mỹ khuôn mặt, tụt nướu, bệnh nha chu, mòn răng, rối loạn khớp thái dương hàm do hạn chế vận động hàm, đồng thời cản trở sự phát triển của hàm trên và thúc đẩy sự phát triển quá mức của hàm dưới. Việc phát hiện sớm và có biện pháp dự phòng, điều trị phù hợp là rất cần thiết để hạn chế các hậu quả lâu dài.
Nguyên nhân gây khớp cắn ngược ở răng sữa thường gặp
- Di truyền: Yếu tố di truyền đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành cấu trúc hàm và răng. Nếu trong gia đình có người mắc khớp cắn ngược, khả năng trẻ mắc phải cũng cao hơn.
- Thói quen xấu: Các thói quen xấu như đưa hàm dưới ra trước, đẩy lưỡi có thể gây ảnh hưởng đến sự phát triển của hàm và răng, dẫn đến khớp cắn ngược.
- Bệnh lý về hô hấp và tai mũi họng: Các bệnh lý như viêm họng, viêm tai mũi họng kéo dài có thể khiến trẻ thở bằng miệng, ảnh hưởng đến sự phát triển hàm mặt.
- Sự phát triển không đều của hàm trên và hàm dưới: Sự không cân đối trong quá trình phát triển của hai hàm gây ra khớp cắn ngược.
- Răng sâu không được điều trị gây mất răng sớm có thể thể dẫn đến tình trạng khớp cắn ngược.
Các biện pháp điều trị khớp cắn ngược răng sữa
Một số phương pháp điều trị khớp cắn ngược ở răng sữa phổ biến bao gồm:
- Sử dụng các khí cụ nha khoa như các hàm tiền chỉnh, máng nâng khớp, mặt phẳng nghiêng,…
- Mài chỉnh khớp cắn.
- Điều trị loại bỏ thói quen xấu đi kèm nếu có.
Trong các phương pháp trên, mài chỉnh khớp cắn là một trong những biện pháp can thiệp sớm đơn giản cho những trường hợp khớp cắn ngược ở răng sữa. Đây là kĩ thuật mài nhẹ bề mặt men răng sữa ở những điểm cản trở cắn, nhằm loại bỏ lệch lạc khớp cắn do những tiếp xúc sớm gây ra. Mài chỉnh khớp cắn sớm được chỉ định chủ yếu trong các trường hợp khớp cắn ngược do yếu tố răng hoặc chức năng, khi lệch lạc khớp cắn xuất phát do có sự tiếp xúc sớm của răng sữa chứ không phải từ bất tương xứng lớn về xương hàm.
Nếu trẻ còn mút tay, phải giúp trẻ bỏ thói quen này trước hoặc ngay khi can thiệp.
Tóm lại, chỉ định lý tưởng của mài chỉnh khớp cắn sớm là: khớp cắn ngược nhẹ ở răng sữa do răng, do cản trở khớp cắn, chưa có biến dạng xương đáng kể và có sự hiện diện của tiếp xúc sớm có thể loại bỏ bằng mài.
Song song với mài chỉnh khớp cắn cần loại bỏ các yếu tố nguy cơ/ nguyên nhân góp phần gây cắn ngược. Ví dụ, nếu trẻ còn mút tay, phải giúp trẻ bỏ thói quen này trước hoặc ngay khi can thiệp. Nếu nghi ngờ có tắc nghẽn đường thở (amiđan, VA), trẻ cần đi khám chuyên khoa để xử lý. Việc loại trừ nguyên nhân giúp kết quả điều trị ổn định và giảm nguy cơ tái phát.
Sau khi mài chỉnh, trẻ cần tái khám để đánh giá khớp cắn. Nếu mọi thứ ổn định, tiếp tục theo dõi mỗi 3-6 tháng trong các lần khám răng định kỳ. Trường hợp khớp cắn ngược tái xuất hiện (ví dụ khi răng khác mọc lên hoặc khi thay răng cửa), cần kịp thời can thiệp bổ sung.
Nếu mài chỉnh khớp cắn xong mà khớp cắn vẫn chưa đạt, hoặc nghi ngờ yếu tố xương thì có thể phải kết hợp thêm các khí cụ điều trị chuyên sâu hoặc theo dõi tăng trưởng của xương hàm dưới định kì để quyết định phương án điều trị tiếp theo.
Lời khuyên bác sĩ
- Thăm khám định kỳ: giúp phát hiện sớm các bất thường có thể gây sai lệch khớp cắn để điều trị.
- Dự phòng sâu răng và điều trị răng sâu kịp thời.
- Điều trị các bệnh lý về hô hấp, viêm họng mạn tính kịp thời để tránh ảnh hưởng đến phát triển hàm mặt.
- Nhắc nhở và phát hiện điều trị sớm các thói quen xấu như đẩy lưỡi, đưa hàm dưới ra trước
- Tập cho trẻ thói quen ăn uống, vệ sinh hợp lý: Việc bú mẹ đầy đủ trong năm đầu đời được cho là có lợi cho sự phát triển hàm mặt cân đối, trong khi bú bình kéo dài có thể làm tăng nguy cơ khớp cắn lệch lạc. Chế độ ăn quá mềm, thiếu luyện tập nhai ở giai đoạn mọc răng sữa có thể ảnh hưởng đến sự phát triển hàm của trẻ.
- Ngoài ra, phụ huynh cần tập cho trẻ thói quen vệ sinh răng miệng hằng ngày để bảo vệ răng.
