Kỹ thuật kích thích não sâu (DBS) - phương pháp điều trị bệnh Parkinson tiên tiến trên thế giới đã được lần đầu tiên ứng dụng thành công tại phía Bắc do các thầy thuốc chuyên khoa phẫu thuật thần kinh của Bệnh viện Việt Đức thực hiện. Thành công của phương pháp điều trị mới này đã mở ra cơ hội cho những bệnh nhân bị bệnh Parkinson cải thiện đáng kể về sức khỏe, tinh thần và chất lượng cuộc sống...
“Tôi không nghĩ mình có ngày tự đi lại được, cuộc sống đỡ bế tắc”
3 ngày sau mổ, bệnh nhân Hoàng Minh Ph. (kỹ sư, 52 tuổi ở Thanh Xuân - Hà Nội) bị mắc bệnh Parkinson 8 năm đã cải thiện được 60% các triệu chứng run lắc mạnh của cơ thể. Tại buồng bệnh, bệnh nhân S. đã tự đi lại được thay cho trước đây muốn đi lại phải có người dìu đỡ, rối loạn cơ, ảnh hưởng cảm xúc nghiêm trọng... dù đã phải điều trị nội khoa bằng thuốc liều cao (ngày uống thuốc 3 lần).
Sức khỏe của bệnh nhân Hoàng Minh Ph. sau phẫu thuật điều trị Parkinson bằng kỹ thuật mới tại BV Việt Đức đã có nhiều tiến triển. Ảnh: Thanh Xuân
Chia sẻ với phóng viên, bệnh nhân S. cho biết: “Trước khi đến Bệnh viện Việt Đức để điều trị căn bệnh Parkinson mà tôi đã chung sống 8 năm qua, tôi không thể nghĩ rằng phương pháp này có thể cải thiện chất lượng cuộc sống của tôi đến thế. Bước đầu tôi đã tự đi lại được, ăn uống đã tự chủ được hơn và cảm thấy mình đỡ bế tắc hơn vì cứ nghĩ mình sẽ không bao giờ khỏe lại được do tôi đã điều trị bệnh này bằng nội khoa quá lâu và bắt đầu phải dùng liều cao do nhờn thuốc”.
PGS.TS. Đồng Văn Hệ - Giám đốc Trung tâm Phẫu thuật thần kinh - Bệnh viện Việt Đức cho biết, để triển khai được phương pháp điều trị này đòi hỏi phải có sự phối hợp chặt chẽ giữa các chuyên khoa như nội thần kinh, ngoại thần kinh, chẩn đoán hình ảnh, hồi sức... Quá trình thực hiện, người bệnh chỉ được gây tê nên trước khi tiến hành phải làm công tác tâm lý rất tốt đối với bệnh nhân. Chỉ cần một sai sót nhỏ hoặc đặt thiết bị sai lệnh là kết quả sẽ không được như mong muốn.
Theo đó, các bác sĩ đặt 2 kích thích não sâu vào vị trí ở vùng nhân xám trung ương của hai bán cầu não. Khi đặt đúng vị trí rồi thì sẽ cố định và đưa hệ thống dây dẫn nối với kích thích não sâu ra phía ngoài và nối với cục pin đặt ở phía dưới ngực của bệnh nhân. Việc phẫu thuật không quá phức tạp nhưng đòi hỏi phải có sự chính xác cao và bệnh nhân hoàn toàn tỉnh táo.
Ca phẫu thuật diễn ra trong thời gian 8 tiếng đồng hồ, tuy nhiên điều đặc biệt ở chỗ cần bệnh nhân hoàn toàn tỉnh táo để phối hợp chặt chẽ với phẫu thuật viên, bác sĩ chỉ gây tê ở vị trí đặt dụng cụ, cuối cùng khi đưa máy vào vị trí dưới da ở ngực thì bệnh nhân mới được gây mê khoảng 30 phút.
Theo BS. Trần Đình Văn - Khoa Nội Thần kinh, sau khi mổ xong, não bộ của bệnh nhân cần thời gian để tái cấu trúc, những phản ứng viêm, phù nề, tổn thương của vi cấu trúc trong não cần có thời gian để thích nghi, phải ít nhất 2 tuần để tái thích nghi với vật thể lạ để trong người. Do đó, dù bệnh nhân S. đã cải thiện rõ rệt tình trạng run, song các bác sĩ cũng cho biết phải ít nhất 2 tuần sau bác sĩ mới điều chỉnh máy, giúp bệnh nhân thích nghi dần trở lại bình thường.
Hàng ngày vẫn có bác sĩ nội thần kinh, phẫu thuật viên, bác sĩ phục hồi chức năng đến kiểm tra, hướng dẫn cho bệnh nhân và điều chỉnh cường độ rèn luyện để điều chỉnh thuốc phù hợp với bệnh nhân. “Một tuần sau phẫu thuật, bệnh nhân sẽ ra viện và tái khám định kỳ 6 tháng một lần” - BS. Văn cho biết.
Pin nối với dây dẫn đặt trong lồng ngực bệnh nhân.
Thêm hy vọng cho người mắc Parkinson
BS. Trần Đình Văn cho hay, việc điều trị cho bệnh nhân Parkinson hiện chủ yếu là dùng thuốc. Ở những giai đoạn đầu, việc dùng thuốc thường đem lại hiệu quả ấn tượng và giai đoạn này được gọi là “thời kỳ trăng mật” (thường là 4-5 năm từ khi khởi phát bệnh). Tuy nhiên ở những giai đoạn sau này, việc đáp ứng với thuốc ngày càng kém dần, bệnh nhân có xu hướng phải tăng liều điều trị và đây cũng là giai đoạn xuất hiện nhiều biến chứng do việc sử dụng thuốc. Do đó, phương pháp kích thích não sâu thường được chỉ định để điều trị cho người bệnh Parkinson không còn đáp ứng với điều trị nội khoa bằng thuốc tây.
Phẫu thuật kích thích não sâu là một phương pháp phẫu thuật sọ não nhằm đưa một que kim loại (còn gọi điện cực) vào đúng các cấu trúc sâu trong não. Sau đó, điện cực được nối với một dây dẫn ra khỏi não, luồn dưới da từ vùng đầu đến vùng trước ngực rồi gắn vào máy tạo nhịp được đặt ở đó. Tuổi thọ pin trung bình khoảng 5 năm tùy thuộc vào cường độ điện sử dụng cao hay thấp. Giống như máy tạo nhịp tim, khi được kích thích, dòng điện sẽ theo dây dẫn vào điện cực, từ đó tác động vào nhân não giúp cải thiện triệu chứng cho người bệnh.
“So với phương pháp điều trị nội khoa từ trước đến nay, phương pháp kích thích não sâu thể hiện ưu điểm rõ rệt trong điều trị bệnh lý Parkinson, đặc biệt ở chỗ cải thiện chất lượng cuộc sống cho người bệnh” - BS. Đồng Văn Hệ cho hay.
Được biết, hiện nước ta có khoảng 150.000 bệnh nhân mắc bệnh Parkinson và xu hướng trẻ hóa đang diễn ra, do đó việc các thầy thuốc của Bệnh viện Việt Đức vừa điều trị thành công bằng phương pháp này cho bệnh nhân S. đã mở thêm những cơ hội cho những bệnh nhân mắc bệnh Parkinson không còn đáp ứng với điều trị nội khoa bằng thuốc tây...