Cơn hen phế quản có thể khởi phát sau tiếp xúc với các dị nguyên như: phấn hoa, bụi nhà, lông chó mèo; đôi khi là yếu tố môi trường như khói bụi, thuốc lá; sau một hoạt động gắng sức, sau nhiễm cúm, hoặc sau trào ngược dạ dày - thực quản…
Cơn hen có thể biểu hiện các mức độ từ nhẹ, cho tới cơn hen nặng, ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày, thậm chí cơn hen ác tính, đe dọa tính mạng.
Hen phế quản gây co thắt phế quản, phù nề, tăng tiết lan tỏa ở đường thở, biểu hiện bằng cơn khó thở, ho, tiếng thở rít khi thở ra
Ai dễ mắc hen phế quản?
- Độ tuổi: Hen phế quản gặp ở mọi độ tuổi, tuy nhiên gặp nhiều hơn ở trẻ em, người cao tuổi
- Giới tính: Bé trai bị hen phế quản nhiều hơn bé gái, ở tuổi trưởng thành, nữ bị nhiều hơn nam.
- Yếu tố di truyền: Hen phế quản có tính chất gia đình, cơ địa dị ứng.
- Cân nặng: Béo phì cũng là yếu tố nguy cơ hen phế quản
- Nghề nghiệp: Người làm việc trong môi trường ô nhiễm khói bụi
Biểu hiện của cơn hen phế quản cấp
Cơn hen phế quản thường xuất hiện vào ban đêm, biểu hiện:
Ho khan hoặc kèm theo có khạc đờm trắng, quánh, dính
- Khó thở thành cơn, khó thở khi thở ra, phải ngồi dậy để thở
- Tiếng thở rít, hoặc khò khè
- Cảm giác nặng ngực
Điều trị cơn hen phế quản cấp
Xử trí cơn hen phế quản cấp cần theo nguyên tắc:
- Đảm bảo hô hấp: Thở oxy, hút đờm dãi, trường hợp nguy kịch phải thở máy
- Điều trị thuốc: sử dụng thuốc giãn phế quản (đường hít, khí dung, hoặc đường tĩnh mạch), thuốc chống viêm corticoid
Cách xử trí cơ khó thở do hen phế quản tại nhà:
Cơn khó thở do hen có nhiều mức độ từ nhẹ đến nguy kịch. Khi xuất hiện cơn khó thở tại nhà, hãy dùng những biện pháp xử lý sau đây để cắt cơn khó thở:
* Giờ đầu tiên:
- Ventoline 100 μg hoặc Bricanyl 250 μg: Xịt họng 3 lần, mỗi lần 4-10 xịt, cách mỗi 20 phút trong giờ đầu tiên.
- Nếu dùng máy khí dung thì:
+ Ventoline: Khí dung 3 lần, mỗi lần 5mg/2,5ml cho người lớn; 2,5mg/2,5ml cho trẻ em, cách mỗi lần 20 phút trong giờ đầu tiên, hoặc:
+ Bricanyl: Khí dung 3 lần, mỗi lần 5mg/2ml cho người lớn; 2,5mg/ml cho trẻ em, cách mỗi 20 phút trong giờ đầu tiên, hoặc Combivent (Salbutamol/ipratropium): Khí dung 1 ống 5ml/lần cho người lớn; 2,5ml/lần cho trẻ em x 3-4 lần /ngày, hoặc Theophylline tác dụng nhanh 100mg uống 1-3 viên.
+ Salbutamol 4mg x 1-2 viên/ lần (không phải thuốc ưu tiên).
Khi xuất hiện cơn khó thở tại nhà, hãy dùng Ventoline 100 μg hoặc Bricanyl 250 μg: Xịt họng 3 lần, mỗi lần 4-10 xịt, cách mỗi 20 phút trong giờ đầu tiên.
* Sau 1 giờ:
- Nếu đỡ khó thở: Xịt Ventoline hoặc Bricanyl thưa hơn: 3-4 giờ/lần, mỗi lần 4-10 xịt cho người lớn; mỗi lần 2-4 xịt cho trẻ em hoặc khí dung Ventoline 1 ống 5mg/2,5ml cho người lớn; 2,5mg/2,5ml cho trẻ em hoặc Bricanyl ống 5mg/2ml cho người lớn; 2,5mg/ml cho trẻ em, dùng 1-2 ngày sau.
- Nếu vẫn khó thở: Tiếp tục dùng Ventoline hoặc Bricanyl dầy hơn hoặc khí dung Ventoline hay Bricanyl ống 5mg cho người lớn; Ventoline hay Bricanyl ống 2,5mg cho trẻ em, uống thêm corticoid, đi khám bác sĩ ngay.
- Nếu khó thở nặng hơn: Xịt Ventoline hoặc Bricanyl gấp, hơn 4-10 xịt mỗi 20 phút, thêm Atrovent hoặc Berodual, uống thêm corticoid sau đó nhập viện ngay.
Tiên lượng cơn hen phế quản cấp như thế nào?
Người mắc hen phế quản có thể xuất hiện cơn hen nặng và tử vong bất kỳ thời điểm nào.
Trong đợt cấp cơn hen phế quản có thể có biến chứng tràn khí màng phổi, nhiễm khuẩn bội nhiễm hô hấp …
