Cơ tam đầu cánh tay (Triceps brachii): cơ chiếm toàn bộ mặt sau của cánh tay. Đây là cơ hai khớp và có ba đầu. Nó tham gia vào các động tác của cánh tay và cẳng tay. Nguyên ủy của đầu dài là củ dưới ổ chảo, của đầu trong và đầu ngoài là mặt sau xương cánh tay, đầu trong ở thấp hơn và đầu ngoài ở cao hơn rãnh thần kinh quay. Ngoài ra, vách gian cơ trong và vách gian cơ ngoài cũng là chỗ bám nguyên ủy của đầu trong và đầu ngoài. Tất cả ba đầu hợp lại tạo thành một gân chung tận cùng ở cẳng tay và gân này bám tận vào mỏm khuỷu của xương trụ. Chức năng của cơ là làm duỗi và khép khớp vai bằng đầu dài và làm duỗi khuỷu bằng cả ba đầu.
Đau cơ tam đầu thường gặp ở trường hợp viêm cơ tam đầu, do lao động nặng, xách kéo đồ nặng, chấn thương do tập thể hình...
Các triệu chứng lâm sàng
- Đau cơ tại vùng phân bố của cơ tam đầu thường đau mặt sau cánh tay. Đau nhiều khi vận động và đỡ khi nghỉ ngơi.
- Đau âm ỉ theo cơn hoặc đau kéo dài, đau tái phát nhiều lần.
- Hạn chế cử động, hoạt động cánh tay, xoay duỗi và khép cánh tay giới hạn.
- Tê bì, nhức mỏi mặt sau cánh tay, tê cứng vùng cơ cánh tay duỗi khuỷu tay khó khăn.
Cân lâm sàng: siêu âm cơ, MRI cho thấy hình ảnh tổn thương, thoái hóa, đứt hoàn toàn, đứt không hoàn toàn… cơ tam đầu.
Các thủ thuật xoa bóp - bấm huyệt điều trị
Chú ý: vị trí của cơ tam đầu cánh tay là ở mặt sau cánh tay, khi điều trị tư thế nằm sấp hoặc/và nằm ngửa, sao cho bộc lộ cơ bị đau rõ nhất để dễ dàng trong thao tác. Phải thực hiện điều trị trong nhiều tư thế khác nhau vì mỗi tư thế sẽ bộc lộ điểm đau khác nhau.
Tư thế sấp: người được xoa bóp bấm huyệt nằm sấp. Người xoa bóp bấm huyệt đứng bên cạnh giường ngang thắt lưng.
Miết: dùng ngón tay cái, khớp bàn ngón hoặc các đầu ngón tay để thực hiện thủ thuật này, bắt đầu từ vị trí trên mỏm khuỷu, nhấn mạnh vào mô, trượt đầu ngón tay cái/các đầu ngón tay/khớp liên đốt gần dọc theo cơ tới vai sau.
Nhào cơ: hai bàn tay ôm lấy khối cơ tam đầu, di chuyển ngược chiều nhau.
Day cơ: day bằng vân ngón cái hoặc gốc bàn tay hoặc đầu các ngón tay, nhấn sâu xuống cơ rồi di động theo hình xoắn ốc suốt chiều dài của cơ tam đầu.
Tìm và day điểm đau: tuy là đau cơ tam đầu nhưng trên cơ có những vị trí đặc biệt đau hơn tất cả các điểm khác, cần chú ý những điểm này, day từ nhẹ đến mạnh vừa sức chịu đựng của người được xoa bóp - bấm huyệt.
Thời gian xoa bóp - bấm huyệt ở tư thế nằm sấp khoảng 20 phút sao cho da vùng cơ tam đầu tức là mặt sau cánh tay ửng lên là được. Nếu không làm được tư thế nằm sấp thì có thể xoa bóp bấm huyệt vùng cơ tam đầu ở tư thế nằm ngửa.
Tư thế ngửa: yêu cầu người được xoa bóp bấm huyệt chống tay ngược lên trên đầu. Người xoa bóp - bấm huyệt dùng 1 tay vịn tay tại mặt trong khớp khuỷu, tay kia di chuyển vùng cơ tam đầu theo các thủ thuật sau:
Miết: sử dụng gốc bàn tay, nhấn mạnh vào mô, trượt gốc bàn tay xuống theo mặt cơ tam đầu tới tận đầu bám của nó trên xương vai (củ dưới ổ chảo).
Nhào cơ: hai bàn tay ôm lấy khối cơ tam đầu, di chuyển ngược chiều nhau
Day cơ: day bằng vân ngón cái hoặc gốc bàn tay hoặc đầu các ngón tay, nhấn sâu xuống cơ rồi di động theo hình xoắn ốc suốt chiều dài của cơ tam đầu.
Tìm và day điểm đau: tuy là đau cơ tam đầu nhưng trên cơ có những vị trí đặc biệt đau hơn tất cả các điểm khác, cần chú ý những điểm này, day từ nhẹ đến mạnh vừa sức chịu đựng của bệnh nhân.
Thời gian xoa bóp bấm huyệt ở tư thế nằm ngửa khoảng 20 phút sao cho da vùng cơ tam đầu tức là mặt sau cánh tay ửng lên là được.
Có thể xoa bóp - bấm huyệt ở tư thế nằm sấp 10 phút và ở tư thế nằm ngửa 10 phút để đạt hiệu quả xoa bóp bấm huyệt cao nhất cho cả 2 tư thế. Các thủ thuật đối với cơ tam đầu ở tư thế nằm sâp và nằm ngửa khá giống nhau, tuy nhiên, do tư thế của khác nhau nên sự tác động khi nằm ngửa và sấp là khác nhau, các điểm đau cũng bộc lộ khác nhau..
Khi tay bị đau nhất là khi tay di chuyển làm duỗi và khép khớp vai hạn chế và duỗi khuỷu tay bị hạn chế hoặc làm không được, nên nghĩ tới có dấu hiệu tổn thương gân cơ tam đầu, nên khám, siêu âm cơ để có chẩn đoán và điều trị bằng xoa - bóp bấm huyệt mang lại hiệu quả cao góp phần phục hồi sức khỏe tay trong sinh hoạt và cuộc sống.
