Rất nhiều yếu tố đồng thời phải đáp ứng
Theo TS. BS Nguyễn Văn Lâm – Giám đốc Trung tâm Bệnh Nhiệt đới Bệnh viện Nhi Trung ương cho biết, để trẻ tuân thủ tốt, có rất nhiều yếu tố phải đồng thời đáp ứng: trẻ phải uống thuốc đủ liều, đều đặn; gia đình cần có người chăm sóc sát sao; phải có sự hỗ trợ từ người thân, cộng đồng; và đặc biệt là yếu tố tâm lý của trẻ. "Chỉ cần gợi vài yếu tố như vậy là đã thấy việc điều trị cho trẻ khó khăn thế nào", BS Lâm chia sẻ.
Nhớ lại những năm đầu giai đoạn điều trị HIV tại Việt Nam (2004–2005), BS Lâm cho biết, thuốc khi đó được tính theo cân nặng, mỗi loại chia riêng, và trẻ phải uống phối hợp 3 thứ thuốc, mỗi ngày 2 lần. "Có những cháu phải uống cả một vốc thuốc. Cơm còn chưa ăn được đầy đủ, huống gì uống thuốc nhiều như vậy. Đó là thách thức rất lớn", ông nói.
Từ những khó khăn đó, ngành y tế đã dần đổi mới dạng thuốc, đưa vào thuốc siro, rồi phát triển thành phác đồ 3 trong 1, chỉ một viên nhỏ thay cho nhiều viên trước đây. Nhờ vậy, khả năng tuân thủ của trẻ được cải thiện đáng kể.
Hình minh họa.
Không chỉ khó khăn về thuốc, việc chăm sóc trẻ nhiễm HIV còn đặt lên vai gia đình một gánh nặng lớn. Có những trẻ mồ côi bố mẹ, phải sống cùng ông bà tuổi đã cao, mỗi tháng vượt quãng đường hàng chục cây số đưa cháu đến bệnh viện, rồi trở về nhà lại chăm sóc, theo dõi giờ uống thuốc từng ngày.
Nhiều gia đình khác không còn ông bà, phải nhờ đến các bác, cô, người thân chăm sóc. "Đó là thách thức rất lớn để các cháu có thể tuân thủ. Vì điều trị HIV là điều trị suốt đời. Chỉ cần gián đoạn vài ngày cũng có thể khiến chúng ta thất bại", BS Lâm nhấn mạnh.
Ông cảnh báo: chỉ cần 3 lần quên thuốc trong một tháng, hiệu quả điều trị đã bị ảnh hưởng. Khi không tuân thủ, bác sĩ buộc phải thay đổi sang phác đồ bậc 2, và nếu tiếp tục kháng thuốc thì phải chuyển sang bậc 3, vốn ít lựa chọn hơn và phức tạp hơn. "Thuốc mới thì có, nhưng không thể chạy theo mãi. Điều trị HIV không thể hiệu quả nếu người bệnh không tuân thủ", ông nói.
Những chuyện buồn phía sau sự không tuân thủ
BS Lâm kể, có những trẻ năm đầu điều trị tiến triển rất tốt, từ gầy gò trở nên khỏe mạnh, tăng cân rõ rệt. Nhưng sau đó bệnh cảnh HIV lại nặng lên dù trẻ khẳng định vẫn uống thuốc đều. Khi chuyển sang phác đồ bậc 2 vẫn không cải thiện, các bác sĩ phải tìm hiểu sâu hơn và phát hiện nguyên nhân: khi đi học, trẻ sợ bạn bè biết mình bệnh, nên đã giấu thuốc, thậm chí vờ uống để đánh lừa gia đình. Việc không uống thuốc đều đặn khiến virus bùng phát trở lại.
"Chúng tôi phải tư vấn, ngồi lại với cháu, giải thích rằng cháu không nhất thiết phải nói mình bị bệnh gì, chỉ cần nói phải uống thuốc để duy trì sức khỏe. Bạn bè sẽ hỗ trợ. Quan trọng nhất là cháu phải có trách nhiệm với bản thân", BS Lâm chia sẻ. Sau khi được động viên và hướng dẫn, trẻ đã tuân thủ trở lại, tăng cân và tiếp tục học tập bình thường.
Theo BS Lâm, một trong những khó khăn lớn nhất của nhân viên y tế là phát hiện ra lý do trẻ không tuân thủ. Điều này đòi hỏi sự tận tâm, kiên trì và theo sát trẻ cũng như gia đình. Khi tìm đúng "mấu chốt", bác sĩ mới có thể can thiệp hiệu quả, tránh tình trạng đổi thuốc liên tục gây kháng thuốc.
Ông cho biết, thuốc ARV có vai trò ức chế virus, giúp hệ miễn dịch hồi phục. Khi tuân thủ tốt, trẻ có thể phát triển khỏe mạnh, gần như không khác biệt so với những trẻ khác. Nhưng chỉ một vài lơ là, kết quả điều trị của nhiều năm có thể bị phá vỡ.
"Tuân thủ điều trị là điều số 1. Và để đạt được điều đó, có vô vàn việc phải làm cùng lúc", BS Lâm nhấn mạnh.
Mời Bạn đọc tham gia cuộc thi Giải Báo chí toàn quốc về phòng, chống HIV/AIDS
Báo Sức khỏe và Đời sống phối hợp với Cục Phòng bệnh (Bộ Y tế) đã phát động 'Giải Báo chí toàn quốc về phòng, chống HIV/AIDS'.
Giải Báo chí toàn quốc về phòng, chống HIV/AIDS là giải thưởng do Báo Sức khỏe & Đời sống phối hợp với Cục Phòng bệnh (Bộ Y tế) tổ chức, nhằm tôn vinh các tác phẩm báo chí xuất sắc phản ánh chân thực các nhân vật, tập thể tiêu biểu ở mọi miền đất nước trong công cuộc phòng, chống HIV/AIDS.
THỂ LỆ CỦA "GIẢI BÁO CHÍ TOÀN QUỐC VỀ PHÒNG, CHỐNG HIV/AIDS" NHƯ SAU:
Điều 1. Tên gọi Giải thưởng
"Giải Báo chí toàn quốc về phòng, chống HIV/AIDS"
Điều 2. Chủ đề
Các nhân vật, tập thể tiêu biểu ở mọi miền đất nước trong công cuộc phòng, chống HIV/AIDS; phản ánh sinh động những nỗ lực, cống hiến của tập thể và cá nhân trong tuyên truyền, dự phòng, chăm sóc, điều trị, hỗ trợ người nhiễm HIV/AIDS và nhóm dễ bị tổn thương; góp phần xóa bỏ kỳ thị, phân biệt đối xử, lan tỏa tinh thần nhân văn và trách nhiệm cộng đồng.
Điều 3. Đối tượng dự thi
Mọi công dân Việt Nam từ 18 tuổi trở lên, đang sinh sống trong và ngoài nước. Các thành viên Ban Tổ chức, Hội đồng Giám khảo, Tổ Thư ký không được tham gia.
Điều 4. Quy định về tác phẩm dự thi
1. Thể loại:
- Phóng sự, ký sự, ghi chép, chân dung
- Ảnh: Phóng sự tối thiểu 10 ảnh, kể câu chuyện bằng hình ảnh về chủ đề liên quan đến HIV/AIDS.
- Truyền hình, đa phương tiện: Là chương trình truyền hình, phim tài liệu trên các nền tảng truyền thống (tivi) hay nền tảng điện tử, mạng xã hội.
2. Hình thức thể hiện:
Tác phẩm dự thi có thể theo nhiều hình thức khác nhau:
- Theo hình thức truyền thống (bài viết, video) Theo hình thức mới: Infographic, emagazine, megastory, longform… hoặc kết hợp nhiều hình thức trong một tác phẩm để truyền đạt tốt nhất nội dung, thông điệp và ý nghĩa của tác phẩm.
Lưu ý:
Không nhận các tác phẩm thuộc thể loại tin tức, sự kiện thông thường liên quan đến HIV/AIDS. Tất cả tác phẩm đều có chủ đề cụ thể, khai thác sâu, có ý tưởng, nhân vật rõ ràng.
Không sử dụng nhân vật phiếm chỉ; không sử dụng kỹ xảo làm thay đổi nội dung, hình ảnh; không sử dụng trí tuệ nhân tạo để tạo nên tác phẩm.
3. Điều kiện dự thi của tác phẩm
- Tác phẩm hợp lệ phải được đăng, phát từ 10/07/2024 đến hết 20/11/2025.
- Đối với các trường hợp chưa đăng, phát: Ban Tổ chức sẽ chọn để đăng tải trên Báo Sức khỏe và Đời sống và hệ sinh thái của Báo.
- Ban Tổ chức có quyền loại những Hồ sơ không hoàn chỉnh hoặc không đúng quy định.
- Với những tác phẩm không đạt yêu cầu, Ban Tổ chức không trả lại.
4. Hồ sơ dự thi
- Thông tin tác giả/nhóm: Họ tên, bút danh (nếu có), ngày tháng năm sinh, giới tính.
- Thông tin liên hệ: Địa chỉ thường trú, số điện thoại, email.
- Đơn vị công tác (nếu có).
- Các dữ liệu gửi kèm khi tham gia cuộc thi:
+ Báo điện tử: đường link báo điện tử.
+ Truyền hình: Bản âm thanh, hình kèm kịch bản/lời dẫn.
+ Ảnh báo chí: file ảnh gốc độ phân giải cao, chú thích đầy đủ.
- Hình thức gửi tác phẩm dự thi: gửi Hồ sơ dự thi trực tuyến qua website: https://giaibaochi2025.skds.vn
Điều 5. Quyền và trách nhiệm
1. Tác giả
- Chịu trách nhiệm bản quyền, tính chính xác và pháp lý của tác phẩm.
- Đồng ý để Ban Tổ chức sử dụng tác phẩm phục vụ tuyên truyền, triển lãm, xuất bản (có ghi rõ tên tác giả) trên các phương tiện truyền thông, báo chí.
2. Ban Tổ chức
- Bảo mật thông tin, chấm tác phẩm và lựa chọn công khai, minh bạch.
- Có quyền sử dụng tác phẩm dự thi phục vụ truyền thông, không nhằm mục đích thương mại.
Điều 6. Thời gian – Địa chỉ nhận tác phẩm
- Thời gian nhận: Từ ngày phát động đến hết 20/11/2025 (tính theo thời điểm gửi trực tuyến).
- Địa chỉ nhận: Gửi trực tuyến qua địa chỉ https://giaibaochi2025.skds.vn.
Điều 7. Cơ cấu giải thưởng
- Tác phẩm đạt giải chia làm 3 nhóm, mỗi nhóm gồm 4 mức giải thưởng.
+ Nhóm tác phẩm viết
+ Nhóm tác phẩm ảnh
+ Nhóm truyền hình và đa phương tiện
- Tổng cộng 12 giải, gồm:
+ 03 Giải Nhất: mỗi giải trị giá 20.000.000đ
+ 03 Giải Nhì: mỗi giải trị giá 12.000.000đ
+ 03 Giải Ba: mỗi giải trị giá 8.000.000đ
+ 03 Giải Khuyến khích: mỗi giải trị giá 5.000.000đ
