Những người đang trăn trở về bệnh cận thị nếu hy vọng tìm kiếm những gì thực sự mới, thực sự hài lòng chắc sẽ thất vọng, ngay cả khi bạn vào những trang web của chuyên ngành nhãn khoa. Cận thị nằm trong bốn nguyên nhân gây giảm thị lực hàng đầu trên phạm vi toàn cầu. Tại châu Á, cận thị được ví như quả bom dịch tễ đã nổ mà không ai biết nguyên do từ đâu với tỷ lệ 80% sinh viên bị cận thị... Những thông tin nóng bỏng đó hoàn toàn trái ngược với những gì khiêm tốn đang có: kiên nhẫn đeo kính, mổ laser và phẫu thuật nếu có biến chứng.
Các nghiên cứu về dịch tễ vốn rất tốn kém đã giúp chúng ta khẳng định thêm về những gì đã có: nhìn gần lâu dài, nhìn trong môi trường thiếu ánh sáng đóng góp phần lớn vào nguyên nhân phát sinh cận thị. Để thêm vững tin về kết luận này, một nghiên cứu tại Singapore đã chứng minh học sinh tham gia hoạt động ngoại khóa nhiều sẽ giảm được nguy cơ cận thị ít nhiều.
 Điều trị cận thị nhất thiết phải được thực hiện tại những cơ sở chuyên khoa. |
Về mặt di truyền, đã có thêm những nghiên cứu quan trọng. Khi nghiên cứu hơn 800 cặp sinh đôi cùng trứng tại Trung Quốc, người ta thấy điều kiện môi trường chỉ làm thay đổi khoảng 20% cá thể bị cận thị. Điều này cho thấy di truyền đóng vai trò rất quan trọng trong hình thành cận thị. Bất thường về nhiễm sắc thể số 5, vị trí q5 liên quan đến những thay đổi về trục nhãn cầu sẽ làm phát sinh cận thị trục, đó là kết luận của nhóm nghiên cứu của Trung Quốc tiến hành trên 893 cá thể. Tuy nhiên để chắc chắn về điều này cần tiến hành nghiên cứu với cỡ mẫu lớn hơn. Có lẽ vì bối rối trong hướng nghiên cứu nên nhóm tác giả người Anh lại đi tìm liên quan giữa việc mùa sinh, giờ sinh với việc hình thành cận thị nặng. Kết luận có vẻ làm chúng ta nghi ngờ: người sinh mùa hè hay mùa thu có tỷ lệ bị bệnh thấp hơn người sinh vào mùa đông. Một vài nghiên cứu đơn lẻ khác nói về liên quan giữa cận thị với những khiếm khuyết của hệ tạo keo (collagene) hay hệ thần kinh - còn myeline gai thị. Cũng dễ hiểu vì mắt có cấu trúc thần kinh cao cấp, giác mạc và củng mạc được coi là có cấu trúc mô học dạng collagene.
Điều trị cận thị bằng laser vẫn được ca ngợi nhiều nhất với tỷ lệ thành công cao, biến chứng ít, có nhiều phương pháp cải biên khiến cho chỉ định mổ rộng rãi hơn nhiều. Biến chứng của cận thị nặng như lỗ hoàng điểm, rách hay bong võng mạc là những biến chứng nguy hiểm. Thế nhưng ngày nay y khoa có thể khắc phục tốt bằng những phương pháp và vật liệu phẫu thuật mới. Dầu silicon, khí nở, laser nội nhãn, máy cắt dịch kính và hệ thống quang học phụ trợ là vũ khí được các phẫu thuật viên võng mạc dịch kính sử dụng để đương đầu hiệu quả với những biến chứng trên.
Tân mạch dưới võng mạc cũng là biến chứng đáng lo ngại của cận thị nặng. Cùng với những sản phẩm mới của ngành dược về thuốc chống sinh tân mạch, điều trị ung thư như Avastine, ngành mắt cũng có những ứng dụng quan trọng như tiêm nội nhãn Macugen hay gần đây là Bevacizumab, điều trị khá hiệu quả với các dạng tân mạch dưới võng mạc do thoái hóa hoàng điểm, cận thị bệnh ly... Tuy nhiên giá thành của 1 mũi tiêm không hề rẻ ngay cả đối với bệnh nhân các nước giàu.
Bên cạnh đó, có những giải pháp cho những bệnh nhân nghèo. Đó là việc dùng thuốc. Một thuốc khá kinh điển với ngành mắt là atropine, vốn chỉ được dùng để liệt điều tiết và giãn đồng tử, được một nhóm nghiên cứu tại Singapore thử nghiệm trên 400 trẻ từ 6 - 12 tuổi, ngày nhỏ 1 lần vào ban đêm, liên tục trong 2 năm thấy giảm được độ cận thị là 1,2D /_0,69. Một nhóm nghiên cứu của Mỹ có một ứng dụng khá thú vị là dùng thuốc chữa loét dạ dày indapamide, thuốc kháng histamin tại thụ thể H2, liên tục trong 2 năm có thể làm giảm độ cận thị từ 0,75 đến 4D. Tuy nhiên, cần có những nghiên cứu thêm nữa mới có thể đem hai thuốc trên ứng dụng đại trà.
Các thuốc bổ mắt có chứa vitamin C, vitamin E, beta-caroten, kẽm hiện đang được bán rộng rãi trên thị trường, đáng tiếc là chỉ chống được những thoái hóa do cận thị chứ không ngăn cản được cận thị tăng số.
Để điều trị bệnh cận thị, nhất thiết phải được điều trị tại các cơ sở chuyên khoa và dưới sự giám sát chặt chẽ của bác sĩ. Đặc biệt không được nghe theo sự mách bảo của người khác.
BS. Hoàng Cương (Bệnh viện Mắt Trung ương)
