(Nhật Trung - Long An)
Giang mai là một trong năm bệnh hoa liễu cổ điển như lậu, hạ cam mềm , hột xoài và u hạt bẹn. Bệnh được phát hiện từ lâu nhưng mãi đến năm 1904 được Schaudinn và Hoffmann tìm ra xoắn khuẩn gây bệnh có tên khoa học là Treponema Pallidum, triệu chứng đặc trưng của bệnh là săng và hạch.
Săng giang mai, được Alfred Fournier mô tả với 6 đặc trưng, là vết loét tròn hay bầu dục, đường kính từ 0,5 - 2cm; giới hạn rõ đều đặn, thường không có bờ, đáy sạch, trơn, bóng láng, màu đỏ như thịt tươi; bóp không đau; nền cứng chắc, vị trí, ở cơ quan sinh dục, thường ở rãnh quy đầu, dương vật, lưng dương vật. Hạch giang mai, là triệu chứng quan trọng để hướng đến chẩn đoán, hạch bao giờ cũng xuất hiện sau săng, cùng bên với săng, thường là hạch bẹn, số lượng nhiều, tập trung thành đám, lớn nhỏ không đều, có hạch lớn nhất gọi là hạch trưởng nhóm, hạch chắc di động, không đau, không viêm, không bao giờ hoá mủ.
Về điều trị, năm 1943 Mahoney, Armold và Harris lần đầu tiên chủ trương điều trị giang mai bằng Pénicilline và được thực hiện đến ngày hôm nay; Pénicilline diệt xoắn khuẩn giang mai bằng cách ức chế men Transpeptidaza trong giai đoạn sinh sản và phát triển.
Hiện nay ở nước ta, cũng như các nước trên thế giới đã áp dụng rộng rãi phác đồ điều trị giang mai của Tổ chức Y tế Thế giới (OMS). Benzathine Pénicilline 2.4 tr UI-IM liều duy nhất, hoặc Procaine Pe1nicilline 1.2Tr UI.IM/ngày x 10 ngày; nếu ban giang mai xuất hiện muộn gần 2 năm dùng Benzathine Pénicilline 2.4 tr, tiêm bắp/ tuần x 3 tuần. Nếu dị ứng Pénicilline dùng Tétracycline 500mg x 4v/ngày/10 ngày hoặc Doxycycline100mg x 2v/ngày uống trong 14 ngày; hoặc Erythromycine 500mg x 4v /ngày uống trong 14 ngày.
Về phòng bệnh, trước đây người ta thường nói đến phòng bệnh cho cá nhân bằng xà phòng, mỡ calomel, mỡ pénicilline... nhưng thực ra không có phương pháp nào là chắc chắn khi có quan hệ với người mắc bệnh giang mai. Dùng thuốc ngay trong những giờ đầu sau khi giao hợp cũng là muộn vì xoắn khuẩn giang mai đã xâm nhập qua các sây xát vi thể, rồi xâm nhập đi theo đường bạch huyết vào các hạch rất nhanh, dùng bao cao su che chắn dương vật có thể ngăn chặn được phần nào nhưng vẫn là phương tiện không đảm bảo, vì xoắn khuẩn giang mai có thể xâm nhập qua điểm tiếp xúc khác không được che chắn.
Có thể ứng dụng trị liệu dự phòng khi tiếp xúc với người mắc bệnh giang mai, Benzathine Pénicilline tan trong dầu tiêm bắp một liều duy nhất 2.400.000 đơn vị có hiệu lực 2 - 3 tuần, hoặc Procaine Pénicilline Aluminum Monostéarate (PAM) tiêm bắp liều duy nhất 600.000 đơn vị, có hiệu lực phòng bệnh trong 5 - 6 ngày.
