Điều cha mẹ cần lưu ý khi trẻ bị gặp vấn đề tiêu hóa và dị ứng đạm sữa

Trong suốt quá trình làm việc và cống hiến cho khoa học, GS.TS.BS Nguyễn Gia Khánh đã có 95 nghiên cứu được xuất bản trên các báo trong nước và nước ngoài về chủ đề Tiêu hóa và Dinh dưỡng

Từ khảo sát quốc tế và mối quan tâm của cha mẹ Việt

Trước tiên, cha mẹ có thể hiểu thuật ngữ “rối loạn tiêu hóa” trong y khoa thường để chỉ những bất thường ở đường tiêu hóa của trẻ dẫn đến các hiện tượng như: tiêu chảy, táo bón, trào ngược, đầy hơi…Đây là một trong những vấn đề sức khỏe rất thường gặp ở trẻ em trên toàn thế giới.

Singapore là nơi có nhiều nghiên cứu về sức khỏe và dinh dưỡng nhi phù hợp với thể trạng của trẻ em châu Á. Theo một kết quả nghiên cứu gần đây tại đảo quốc sư tử, có đến hơn 50% trẻ bị trào ngược sau mỗi lần ăn và có đến hơn 30% % trẻ trải qua những cơn đau bụng co thắt (colic) khiến bé khóc to, cơn khóc kéo dài kèm theo đỏ mặt mà cha mẹ chưa thể tìm ra nguyên nhân.

Riêng tại nước ta, không quá khó để tìm thấy những chủ đề về tiêu hóa được đăng tải trên các hội nhóm và bao giờ vấn đề trẻ bị táo bón hoặc đi ngoài cũng kéo dài đến hàng chục bình luận “mách nhau” về cách xử trí đến từ rất nhiều tài khoản cá nhân trên mạng xã hội. Như vậy có thể thấy, rối loạn tiêu hóa là vấn đề thường gặp ở trẻ và là một trong những mối quan tâm hàng đầu của các bậc phụ huynh trên toàn quốc.

Đến những điều cần lưu ý và giải pháp tiếp cận dinh dưỡng phù hợp

Ai nuôi con cũng mong bé lớn khỏe, ít ốm và hệ tiêu hóa tốt luôn được cha mẹ Việt coi như một nền tảng quan trọng cho thấy dấu hiệu hấp thu và phát triển ổn định. Do vậy, khi con gặp phải các vấn đề về tiêu hóa, không ít phụ huynh đã lo lắng và vội làm theo kinh nghiệm truyền nhau trên mạng để tự chữa thay vì tham khảo ý kiến chuyên gia nhi khoa. Có người còn đổi liên tục nhiều loại sữa công thức với hy vọng tìm ra đúng loại “sữa mát” để con hết táo bón, khó tiêu. Cha mẹ cần lưu ý việc lựa chọn đúng nguồn dinh dưỡng với con mình ngay từ đầu là quan trọng nhất thay vì việc thử và đổi nhiều loại sữa khác nhau.

Hệ tiêu hóa của trẻ trong những năm đầu đời vẫn chưa phát triển toàn diện, do vậy khả năng hấp thụ đạm cũng yếu hơn. Trong buổi hội thảo Giải pháp dinh dưỡng xử trí rối loạn tiêu hóa ở trẻ được tổ chức vừa qua tại Hà Nội, TS. Yen Ling Low – GĐ bộ phận Nghiên cứu và phát triển của Abbott tại châu Á – Thái Bình Dương  đã chia sẻ rằng rằng protein trong sữa nếu ở dạng nguyên vẹn sẽ khó tiêu so với một số bé có hệ tiêu hóa còn non yếu, do vậy hiện nay khi phát triển sữa công thức, các nhà khoa học tại Abbott đã ứng dụng đạm whey thủy phân một phần, loại đạm có protein đã được làm vỡ thành các mảnh nhỏ, giúp trẻ dễ hấp thu và nhẹ bụng hơn.

Do vậy, nếu cha mẹ đang tìm kiếm nguồn dinh dưỡng đặt ưu tiên hàng đầu là yếu tố dễ hấp thu thì có thể lựa chọn sữa công thức với thành phần đạm thủy phân một phần và đặc biệt không chứa dầu cọ sẽ giúp làm mềm phân, đồng thời giảm táo bón hiệu quả.

Một triệu chứng khác cha mẹ hay gặp phải là trẻ bị đi ngoài sau mỗi lần uống sữa. Có thể “thủ phạm” là do bất dung nạp lactose thường gặp ở người châu Á hoặc dị ứng đạm trong sữa. Nếu không dung nạp lactose là một vấn đề hệ thống tiêu hóa thì dị ứng sữa có liên quan đến hệ miễn dịch. Triệu chứng của hai tình trạng này có vẻ giống nhau nhưng khác nhau hoàn toàn về bản chất và chỉ có bác sĩ mới có thể xác định được đúng.

Mặc dù trong hầu hết các trường hợp, điều trị thuốc đối với những vấn đề tiêu hóa ở trẻ thường không cần thiết, nhưng cũng không nên coi những rối loạn này là vô hại. Do vậy, điều đầu tiên cha mẹ cần lưu ý là đưa trẻ đến gặp các chuyên gia nhi để chẩn đoán chính xác và đưa ra phương pháp điều chỉnh dinh dưỡng cũng như chế độ ăn phù hợp để nhanh chóng khắc phục.

Để trẻ phát triển toàn diện, phụ huynh còn cần “đầu tư” cho cả sức đề kháng và trí thông minh. Hiện nay trên thế giới, HMO đang thu hút được sự chú ý lớn từ các nhà khoa học đầu ngành dinh dưỡng nhi nhờ vai trò vô giá mà dưỡng chất này mang đến cho hệ miễn dịch và sức khỏe tổng quát của trẻ. Việc bổ sung thành công HMO vào sữa công thức được đánh giá là cột mốc ghi dấu tiến bộ của khoa học trên hành trình tiến gần hơn tới tiêu chuẩn dinh dưỡng tự nhiên.

Việc bổ sung thành công HMO vào sữa công thức là một thành tựu lớn và đã được lần đầu tiên giới thiệu tới cha mẹ Việt vào năm 2018 (ảnh minh hoạ)

Khi nghiên cứu chuyên sâu về các thành phần trong sữa mẹ, các nhà khoa học đã phát hiện ra HMO là yếu tố thiết yếu duy trì sức đề kháng và hệ đường ruột mạnh khỏe cho trẻ bú sữa mẹ. Dưỡng chất này đóng vai trò nuôi dưỡng những lợi khuẩn có trong đường ruột bé, đồng thời hạn chế mầm bệnh bám vào niêm mạc ruột và kích thích tế bào miễn dịch tiết ra yếu tố bảo vệ.

Bên cạnh HMO, bộ ba dưỡng chất phát triển trí não bao gồm DHA, Lutein và Vitamin E tự nhiên cũng được các bác sĩ lưu ý để cha mẹ bổ sung cho con mỗi ngày. 1000 ngày đầu đời được coi là giai đoạn vàng để phát triển thể chất và là cơ hội để trẻ phát triển tới 50%  trí thông minh so với lúc trưởng thành. Do vậy, ngoài hệ tiêu hóa cần được tập trung chăm sóc, cha mẹ cũng không nên bỏ lỡ khoảng thời gian quý báu này để tạo bước đệm cho sự trưởng thành toàn diện cả thể chất và trí lực của trẻ.

GS .TS.BS Nguyễn Gia Khánh