Vắc-xin phòng lao BCG (bacille Calmette-Guérin) là vắc-xin sống giảm độc lực. Trong vắc -xin BCG có chứa một dạng vi khuẩn gây bệnh lao đã được làm cho yếu đi, không gây bệnh lao cho người khỏe mạnh mà giúp cơ thể hình thành kháng thể trước căn bệnh này.
Vắc-xin BCG thường được khuyến cáo chỉ định tiêm cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Bộ Y tế khuyến cáo tiêm vắc-xin BCG cho trẻ trong vòng 1 tháng đến 1 năm sau sinh và cân nặng trẻ trên 2kg. Thực tế, với những trẻ sinh ra có đủ sức khỏe, phát triển ổn định, không nằm trong chế độ chăm sóc đặc biệt thì thường được tiêm phòng lao càng sớm càng tốt, trong vòng 1 tháng đầu sau sinh. Vắc-xin đặc biệt hiệu quả trong việc phòng ngừa các hình thái lao nguy hiểm, trong đó có lao viêm màng não với độ bảo vệ lên tới 70%.
Chỉ cần tiêm vắc-xin ngừa lao BCG một liều duy nhất đã có thể tạo ra tác dụng bảo vệ lâu dài.
Việc cần làm trước và sau khi tiêm phòng lao cho trẻ
Để đảm bảo trẻ có thể trạng tốt khi đi tiêm chủng và hạn chế các phản ứng sau tiêm vắc-xin, phụ huynh cần lưu ý: Không để trẻ bị đói trước khi đi tiêm chủng. Cần chủ động thông báo với cán bộ y tế về tình trạng sức khỏe của con mình như: đang ốm, sốt, sinh non, tiền sử dị ứng, có phản ứng mạnh với lần tiêm chủng trước và đề nghị được cán bộ y tế kiểm tra sức khỏe của con mình trước khi tiêm chủng. Hỏi cán bộ y tế loại vắc-xin trẻ được tiêm.
Lưu ý sau khi tiêm phòng lao
An toàn tiêm chủng không chỉ là vấn đề chất lượng vắc-xin hay tuân thủ quy trình kỹ thuật của nhân viên y tế, mà nó còn phụ thuộc vào quá trình chăm sóc, theo dõi trẻ tại gia đình sau khi tiêm chủng theo hướng dẫn sau đây: Cho trẻ ăn uống bình thường sau tiêm. Chú ý và thường xuyên theo dõi trẻ sau tiêm chủng: 30 phút tại điểm tiêm và ít nhất 48 giờ sau tiêm.
Chỉ cần tiêm vắc-xin ngừa lao BCG một liều duy nhất đã có thể tạo ra tác dụng bảo vệ lâu dài. Ảnh: TM
Nếu cha mẹ không yên tâm về tình trạng sức khỏe của con mình sau khi tiêm, cần liên lạc với cán bộ y tế để được tư vấn cách chăm sóc trẻ.
Phản ứng phụ sau tiêm vắc-xin phòng lao
Để đảm bảo an toàn trong tiêm chủng cho trẻ, trước khi tiêm, phụ huynh cần thông báo cho cán bộ tiêm chủng biết tình trạng sức khỏe của trẻ, tiêm xong cần nán lại cơ sở tiêm 30 phút để theo dõi phản ứng sau tiêm. Khi về nhà, trong vòng 48 giờ sau tiêm vẫn cần theo dõi những biểu hiện bất thường của trẻ để kịp thời xử lý những tình huống xấu nếu không may xảy ra.
Giống như các loại vắc-xin khác, BCG có thể gây ra một số tác dụng phụ. Nếu sau tiêm trẻ bị sốt nhẹ, sưng hạch ở hõm nách bên cánh tay được tiêm thuốc, có quầng đỏ ở vị trí tiêm, loét nhẹ và để lại sẹo (trong vòng 6 tuần sau tiêm) thì đó là những phản ứng bình thường, cho thấy trẻ đã đáp ứng miễn dịch.
Trong trường hợp các phản ứng sau tiêm trầm trọng như sốt cao, bỏ bú... kéo dài 1-2 ngày; vết tiêm sưng to, hạch sưng to, hạch kéo dài hơn 6 tuần thì cần đưa trẻ đi khám.
Khi trẻ sốt có thể cho trẻ dùng thuốc hạ sốt nhưng phải có chỉ định và hướng dẫn của cán bộ y tế.
Nếu trẻ có các dấu hiệu bất thường như sốt cao, quấy khóc kéo dài, co giật, bỏ bú, khó thở, tím tái..., các bà mẹ cần đưa trẻ tới cơ sở y tế ngay. Những phản ứng nặng sau tiêm thường hiếm gặp và sẽ qua khỏi nếu được phát hiện và xử trí kịp thời.
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho biết: Các vắc-xin rất an toàn, rất hiếm khi xảy ra các sự kiện nghiêm trọng tới sức khỏe, phần lớn các phản ứng do sử dụng vắc-xin thường là nhẹ và tạm thời. Với những phản ứng thông thường, các phụ huynh hoàn toàn có thể yên tâm chăm sóc trẻ tại nhà theo hướng dẫn của cán bộ y tế.
Tiêm phòng lao cho trẻ ở đâu?
Hiện tại vắc-xin tiêm phòng lao (BCG) có trong Chương trình Tiêm chủng mở rộng Quốc gia, tổ chức tiêm miễn phí tại các Trạm y tế xã, phường hoặc các trung tâm y tế huyện, thành phố trong hệ thống Tiêm chủng mở rộng.
