Đa dạng hóa sinh kế từ lợi thế địa phương
Dự án "Đa dạng hóa sinh kế, phát triển mô hình giảm nghèo" là một trong 7 dự án thuộc Chương trình MTQG Giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 - 2025. Đây được xem là giải pháp quan trọng nhằm khai thác hiệu quả tiềm năng địa phương, khơi dậy tính chủ động, tạo cơ hội để người nghèo tự lực vươn lên.
Giai đoạn 2021 – 2025, tỉnh Điện Biên được giao hơn 297 tỷ đồng vốn sự nghiệp để triển khai Dự án này. Từ nguồn kinh phí trên, toàn tỉnh đã thực hiện 235 dự án đa dạng hóa sinh kế và phát triển mô hình giảm nghèo, bao gồm 75 dự án liên kết và 160 dự án cộng đồng. Riêng trong năm 2025 đã có 42 dự án liên kết được triển khai.
Với lợi thế đất đai, khí hậu phù hợp, nhiều địa phương trong tỉnh đã mở rộng diện tích cây ăn quả, hình thành các vùng sản xuất tập trung, áp dụng khoa học kỹ thuật vào canh tác, từng bước xây dựng thương hiệu, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững, nâng cao thu nhập cho người dân.
Tại xã Mường Pồn, với kinh phí hỗ trợ 260 triệu đồng từ Dự án "Đa dạng hóa sinh kế, phát triển mô hình giảm nghèo", năm 2022, 10 hộ dân tại các bản Púng Giắt 1, Púng Giắt 2 đã tham gia mô hình liên kết trồng bí xanh trên diện tích 2,6 ha – khu vực trước đây chỉ trồng được một vụ lúa/năm do thiếu nước. Mong muốn tìm cây trồng có giá trị kinh tế cao hơn, các hộ đã chuyển sang trồng bí xanh, Chị Lò Thị Dung, một trong những hộ tham gia mô hình chia sẻ: "Gia đình tôi chuyển khoảng 1.000m2 ruộng sang trồng bí xanh. Cây hợp thổ nhưỡng, phát triển tốt, mỗi năm thu 2 vụ vào tháng 5 và tháng 12. Toàn bộ sản phẩm được hợp tác xã tại xã Na Sang bao tiêu. Giá bán trung bình từ 6.000 - 8.000 đồng/kg. So với trồng lúa, thu nhập từ bí xanh cao hơn hẳn, nên nhiều hộ trong xã đã tham gia và mở rộng diện tích".
Người dân ở xã Mường Pồn thu hoạch bí xanh.
Phát triển cây ngô lai trên đất dốc từ lâu đã được xã Tủa Chùa xác định là hướng đi phù hợp trong phát triển nông nghiệp. Giai đoạn 2021 – 2025, nhiều mô hình trồng ngô lai đã được triển khai, trong đó có các dự án sử dụng vốn từ Dự án "Đa dạng hóa sinh kế, phát triển mô hình giảm nghèo".
Tiêu biểu là Dự án liên kết trồng ngô lai LVN 885, triển khai từ năm 2021 tại xã Tủa Chùa và Tủa Thàng với diện tích 34 ha. Tham gia dự án, người dân được hỗ trợ giống, hướng dẫn kỹ thuật từ cán bộ khuyến nông về cách ngâm, ủ hạt, thời gian trồng và chăm sóc. Giống ngô này có khả năng chịu hạn tốt, phù hợp với địa hình núi cao, đất dốc và tập quán canh tác của người dân địa phương. Tại xã Tủa Thàng, mỗi ha trồng ngô lai 885 cho thu nhập từ 10 - 15 triệu đồng/vụ.
Tại xã Búng Lao, gia đình anh Lò Văn Pản, bản Hồng Sọt, là một trong những điển hình phát triển kinh tế với mô hình vườn - ao - chuồng. Trước đây gia đình chỉ trồng lúa và ngô, hiệu quả thấp. Thực hiện chủ trương chuyển đổi cơ cấu cây trồng, anh mạnh dạn đầu tư xây dựng chuồng trại, nuôi 50 con lợn thương phẩm/lứa, hơn 500 con gia cầm, gần 3.000m2 ao nuôi cá. Ngoài ra, anh còn trồng 1 ha cây ăn quả như cam, xoài, bưởi, duy trì 3 ha cà phê và áp dụng tiến bộ kỹ thuật vào chăm sóc.
Phát triển cây ngô lai trên đất dốc từ lâu đã được người dân xã Tủa Chùa xác định là hướng đi phù hợp trong phát triển nông nghiệp.
Mục tiêu giảm tỷ lệ hộ nghèo còn 18,9%
Là một trong những tỉnh có tỷ lệ hộ nghèo cao nhất cả nước, với hơn 80% dân số là đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi sinh sống, tỉnh Điện Biên đang nỗ lực vượt khó. Giai đoạn 2021 - 2025, tỉnh đã hỗ trợ xây dựng và nhân rộng hơn 200 mô hình, dự án giảm nghèo, bình quân mỗi năm đào tạo nghề cho từ 8.000 đến 8.300 lao động, hàng nghìn hộ nghèo, cận nghèo cũng được hỗ trợ xây dựng nhà ở.
Dự án "Đa dạng hóa sinh kế, phát triển mô hình giảm nghèo" đặc biệt hướng tới các cá nhân, hộ nghèo, cận nghèo, hộ mới thoát nghèo và người khuyết tật không có sinh kế ổn định. Người dân tham gia dự án được hỗ trợ vật tư, công cụ sản xuất, giống cây trồng, vật nuôi và chuyển giao kỹ thuật mới nhằm nâng cao năng suất và thu nhập.
Từ ngày 1/7/2025, mô hình chính quyền địa phương hai cấp bắt đầu vận hành, tạo động lực mới để Điện Biên phát triển kinh tế - xã hội nhanh và bền vững hơn, trong đó có công tác giảm nghèo.
Tỉnh đặt mục tiêu đến cuối năm 2025, giảm tỷ lệ hộ nghèo toàn tỉnh xuống còn 18,9%, mỗi năm giảm trung bình 4% hộ nghèo theo chuẩn đa chiều, phấn đấu giảm 5,5% tại các xã nghèo và 5% ở đồng bào dân tộc thiểu số, đồng thời có ít nhất 2 xã thoát khỏi danh sách xã nghèo.
Để đạt được mục tiêu này, tỉnh tập trung huy động hiệu quả các nguồn lực, đặc biệt là từ Chương trình MTQG giảm nghèo bền vững, để hỗ trợ sản xuất, tạo việc làm và nâng cao thu nhập cho người dân.
Với định hướng rõ ràng, cùng sự quan tâm, hỗ trợ thiết thực từ tỉnh, các địa phương ở Điện Biên đang từng bước hình thành vùng chuyên canh cây ăn quả tập trung, tạo chuỗi giá trị khép kín từ sản xuất đến tiêu thụ. Đây là bước đi quan trọng, góp phần thực hiện hiệu quả mục tiêu giảm nghèo bền vững, nâng cao đời sống cho người dân vùng cao.
