Điện Biên nâng cao chất lượng sức khỏe bà mẹ và trẻ em nhờ ‘cầu nối’ của cán bộ Hội Phụ nữ

Phát huy vai trò cán bộ y tế và Hội Phụ nữ trong dinh dưỡng sức khỏe bà mẹ và trẻ em

Điện Biên là tỉnh miền núi biên giới còn nhiều khó khăn khi phần đông là đồng bào dân tộc thiểu số. Ở những nơi vùng cao, vùng sâu vùng xa, công tác chăm sóc sức khỏe bà mẹ và trẻ em còn nhiều hạn chế vì thiếu kiến thức, hạn chế về điều kiện tiếp cận y tế, ảnh hưởng của những hủ tục.

Trong những năm qua, ngành y tế tỉnh đã phối hợp với các tổ chức chính trị – xã hội, đặc biệt là Hội Liên hiệp Phụ nữ triển khai nhiều hoạt động truyền thông, tư vấn sức khỏe sinh sản, chăm sóc sức khỏe bà mẹ và trẻ em đến tận thôn bản. Nhận thức thay đổi, thói quen chăm sóc sức khỏe khoa học đã góp phần nâng cao chất lượng dân số vùng đồng bào dân tộc thiểu số.

Trước đây, khi mang thai, chị Lường Thị Khoa, ở xã Thanh An hầu như không đi khám thai định kỳ. Chị tin vào những kinh nghiệm dân gian, truyền miệng và thường tự làm theo ý mình tuy nhiên mọi chuyện đã dần thay đổi khi chị bắt đầu tham gia các buổi truyền thông do trạm y tế xã tổ chức, được nghe phổ biến, được đặt câu hỏi và nhận giải đáp cặn kẽ, chị Khoa dần nhận ra rằng chăm sóc sức khỏe thai kỳ và thời gian 1000 ngày đầu đời của trẻ hết sức quan trọng.

"Qua công tác tuyên truyền của cán bộ y tế và Hội phụ nữ, em đã biết được cách chăm sóc sức khỏe của bản thân và con. Sau khi sinh, em cho con bú mẹ, cho con đi tiêm phòng đầy đủ theo độ tuổi và thời gian quy định. Việc chế biến đồ ăn cho con cũng đã thay đổi, nhờ đó bé phát triển tốt, ít ốm vặt" – chị Khoa nói.

Tại xã Thanh An, Trạm Y tế xã phối hợp với cán bộ Hội Phụ nữ xã tổ chức nhiều buổi truyền thông lồng ghép, sinh hoạt nhóm nhỏ và tư vấn trực tiếp cho phụ nữ mang thai, nuôi con nhỏ. Các nội dung về chăm sóc thai kỳ, chế độ ăn hợp lý, lịch tiêm chủng, theo dõi sự phát triển của trẻ được phổ biến một cách gần gũi, dễ hiểu.

Theo Y sĩ Đa khoa Quảng Thị Kim, cán bộ Trạm Y tế xã Thanh An, trạm đã chủ động tiếp cận từng hộ dân nếu người mẹ không thể đến trạm. "Điều quan trọng nhất là giúp phụ nữ nhận thức được họ có quyền được chăm sóc sức khỏe và có thể tự thực hiện điều đó dù sống ở vùng khó khăn" chị nói.

Nhờ cách làm linh hoạt, tỷ lệ phụ nữ mang thai khám thai đủ ba lần theo quy định ở xã Thanh An đạt trên 80%. Tỷ lệ trẻ dưới 5 tuổi suy dinh dưỡng giảm rõ rệt, phản ánh hiệu quả của công tác truyền thông và thay đổi hành vi trong cộng đồng.

Những chuyển biến tích cực trong cộng đồng

Ở mỗi bản làng của Điện Biên hôm nay không khó để bắt gặp hình ảnh các cán bộ hội phụ nữ cùng nhân viên y tế xã băng rừng, lội suối đến từng hộ dân để vận động chị em đi khám thai, đưa con đi tiêm chủng. Cán bộ hội phụ nữ, với lợi thế hiểu phong tục, ngôn ngữ địa phương, trở thành "cầu nối" giữa chính sách y tế và người dân. Những ‘cầu nối’ tận tụy ấy đã góp phần thay đổi nhận thức của người dân về sức khỏe bà mẹ, trẻ em.

Dự án 7 "Chăm sóc sức khỏe nhân dân, nâng cao thể trạng, tầm vóc người dân tộc thiểu số và phòng, chống suy dinh dưỡng trẻ em" giai đoạn 2022–2025là một trong những chương trình tạo chuyển biến rõ nét. Dự án triển khai nhiều hoạt động tư vấn tiền hôn nhân, cấp phát thuốc bổ sung dinh dưỡng, hướng dẫn chế độ ăn hợp lý cho phụ nữ mang thai và trẻ nhỏ. Sau 3 năm thực hiện, tỷ lệ phụ nữ mang thai khám thai đủ 3 lần tăng từ 50% lên gần 80%, tỷ lệ sinh con tại cơ sở y tế tăng mạnh; nhiều xã giảm tỷ lệ trẻ suy dinh dưỡng, thấp còi.

Tại xã Nà Hỳ, công tác chăm sóc sức khỏe bà mẹ và trẻ em đã có chuyển biến tích cực nhờ triển khai Dự án 7 từ cán bộ hội phụ nữ cơ sở. Theo thống kê của trạm y tế xã, tỷ lệ phụ nữ khám thai đủ bốn lần tăng từ 35% lên 70%. Chị Quàng Thị Hiện, Hội Liên hiệp Phụ nữ xã Nà Hỳ cho biết: "Trước đây chị em ở vùng xa chưa hiểu, nhiều người sinh con tại nhà. Nay đã biết đến trạm y tế để khám thai, tiêm chủng, chăm sóc sức khỏe tốt hơn".

Để có những thay đổi đó, cán bộ y tế, Hội Phụ nữ cũng xuống tận nhà để truyền thông và tư vấn trực tiếp như: cách chăm sóc trẻ cho trẻ bú mẹ hoàn toàn bằng sữa mẹ trong 6 tháng đầu, chăm sóc mẹ sau khi sinh; thực hiện tiêm chủng mở rộng và hỗ trợ thực phẩm bổ sung vi chất dinh dưỡng. Trẻ sau khi chào đời được theo dõi cân nặng, chiều cao định kỳ; phụ nữ mang thai được tư vấn chế độ dinh dưỡng đầy đủ 4 nhóm thực phẩm cần thiết.

Theo Sở Y tế Điện Biên, từ đầu năm 2025 đến nay, các chỉ số dân số và sức khỏe sinh sản của tỉnh đều cải thiện đáng kể: Tỷ lệ các cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ áp dụng biện pháp tránh thai đạt trên 66%; tỷ lệ nam, nữ thanh niên được tư vấn sức khỏe trước khi kết hôn đạt 74%; tỷ suất sinh duy trì ở mức trên 18%; tỷ lệ tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống giảm đáng kể.

Những kết quả này cho thấy sự nỗ lực của cả hệ thống chính trị, trong đó đội ngũ cán bộ hội phụ nữ giữ vai trò quan trọng trong việc thay đổi hành vi, nâng cao kiến thức chăm sóc sức khỏe bà mẹ, trẻ em tại vùng đồng bào dân tộc thiểu số.