Điểm tên những sai lầm khi nuôi con bằng sữa mẹ mà nhiều bà mẹ thường mắc phải

Chị Lê Thị Mai (29 tuổi, TP.HCM) vừa sinh con đầu lòng được hơn một tháng. Với mong muốn nuôi con hoàn toàn bằng sữa mẹ, chị tìm hiểu đủ nguồn thông tin, từ mạng xã hội, các nhóm nuôi con tự nhiên, cho đến lời truyền miệng từ họ hàng. Tuy nhiên, càng tìm hiểu, chị lại càng bối rối.

"Có người khuyên nên cho bé bú đúng giờ, có người lại bảo cứ để bé đói mới cho bú. Người thì nói mẹ phải kiêng đồ tanh, lạnh để sữa không bị 'hôi', trong khi chỗ khác lại bảo ăn gì cũng được miễn đủ chất. Em thật sự hoang mang, không biết mình đang cho con bú đúng cách chưa. Mỗi người nói một kiểu, mà em thì chỉ muốn những gì tốt nhất cho con", chị Mai chia sẻ.

Những lo lắng như của chị Mai không phải là cá biệt. Rất nhiều bà mẹ, từ thành thị đến nông thôn, vùng đồng bằng đến miền núi, đều đang loay hoay với câu hỏi: Nuôi con bằng sữa mẹ tưởng đơn giản nhưng liệu có đang mắc sai lầm mà không biết? Những hiểu lầm phổ biến nào khiến việc cho con bú không hiệu quả, thậm chí ảnh hưởng đến sức khỏe mẹ và bé?

Để làm rõ vấn đề này, Báo Sức khỏe & Đời sống đã có cuộc trao đổi với TS.BS Hoàng Thị Đức Ngàn, Khoa Dinh dưỡng Cộng đồng - Viện Dinh dưỡng, nhằm chỉ ra những sai lầm phổ biến và hướng khắc phục.

Sai lầm chung khi nuôi con bằng sữa mẹ

Theo TS.BS Hoàng Thị Đức Ngàn, có một số sai lầm nhiều bà mẹ hay gặp phải, đặc biệt là những người lần đầu làm mẹ hoặc thiếu kiến thức khoa học chuẩn xác:

• Không cho trẻ bú ngay sau sinh, vắt bỏ sữa non.
  
• Cho trẻ uống nước lã, nước đường, mật ong, nước cơm, nước lá sớm ngay khi mới sinh.
  
• Cai sữa sớm trước 6 tháng hoặc ngừng cho bú khi bắt đầu cho ăn dặm.
  
• Cho bú sai tư thế, trẻ chỉ ngậm đầu ti khiến mẹ đau, nứt núm vú, đồng thời bú không hiệu quả.
  
• Cho bú ít lần trong ngày, tuân theo giờ cứng nhắc thay vì nhu cầu thật của trẻ.
  
• Nghĩ rằng "sữa mẹ loãng, không đủ chất" nên bỏ bú mẹ sớm để chuyển sang sữa công thức.
  
• Cai sữa khi mẹ đi làm lại, do không biết cách vắt và trữ sữa.
  
• Kiêng khem ăn uống quá mức sau sinh, chỉ ăn cơm với muối, tránh cá, thịt, trứng… khiến mẹ suy kiệt, ít sữa.
  
• Vẫn uống rượu, bia, hút thuốc hoặc dùng thuốc không rõ nguồn gốc mà không hỏi ý kiến cán bộ y tế.
  

"Những sai lầm này nếu kéo dài sẽ làm giảm chất lượng và số lượng sữa mẹ, gây ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển thể chất và miễn dịch của trẻ", bác sĩ Ngàn nhấn mạnh.

Sai lầm đặc thù ở phụ nữ dân tộc thiểu số, miền núi

Bác sĩ Ngàn cũng chỉ ra rằng, ở nhiều cộng đồng dân tộc vùng cao, bên cạnh những khó khăn về điều kiện kinh tế, tập quán nuôi dưỡng truyền thống còn chứa đựng nhiều quan niệm sai lầm.

• Người H'Mông, Dao, Mường thường cho trẻ uống nước lá, cơm nhai, thậm chí rượu ngâm thảo dược ngay sau sinh.
  
• Ở nơi khí hậu nắng nóng, nhiều gia đình cho trẻ uống thêm nước lọc, nước dừa sớm vì nghĩ bú mẹ không đủ chống khát.
  
• Mẹ ăn uống kham khổ, kiêng hải sản, trứng vì sợ "tan sẹo, lạnh bụng", chỉ ăn cơm với muối khiến nguồn sữa ít và kém chất lượng.
  
• Cho trẻ ăn bột gạo hoặc khoai loãng từ 4-5 tháng tuổi.
  
• Một số nơi, người Ê-đê, Ba-na, Gia-rai còn có thói quen cho trẻ uống rượu gạo pha loãng để "chống lạnh, ngủ ngon".
  
• Quan niệm bú mẹ hoàn toàn làm mẹ "mất sức, không làm rẫy được" khiến việc cho con bú không được duy trì.
  
• Cho rằng trẻ cần uống nước dừa, nước đường cho mát, nên cho uống sớm ngay trong giai đoạn sơ sinh.
  
• Dùng sữa đặc có đường hoặc sữa bò tươi pha loãng cho trẻ sơ sinh.
  
• Cai sữa sớm khi trẻ mới 12 tháng vì mẹ đi làm công nhân xa hoặc do tin rằng bú lâu sẽ "yếu bụng, chậm nói".
  

Những thói quen này, theo bác sĩ Ngàn, không chỉ làm giảm hiệu quả nuôi con bằng sữa mẹ mà còn tiềm ẩn nguy cơ ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe trẻ.

TS.BS Hoàng Thị Đức Ngàn khuyến nghị: "Điều quan trọng nhất là các bà mẹ - dù ở thành phố hay vùng cao - cần được tiếp cận với thông tin khoa học chuẩn xác thay vì tin theo những lời truyền miệng hoặc kinh nghiệm không có căn cứ. Khi có thắc mắc, hãy tìm đến cán bộ y tế, nhân viên dinh dưỡng cộng đồng để được hướng dẫn. Sữa mẹ luôn là nguồn dinh dưỡng tốt nhất cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, đặc biệt trong 6 tháng đầu đời".

Làm mẹ là một quá trình lâu dài và khó khăn, cần học hỏi và điều chỉnh không ngừng. Vì thế, các gia đình hãy tham khảo những sai lầm khi nuôi con bằng sữa mẹ để tránh mắc phải và có phương pháp chăm sóc con đúng đắn, khoa học nhất.