Sông Ka Long xưa tôi đã đọc những bài ký của nhà văn Tô Ngọc Hiến nên yêu biên cương anh hùng từ 30 năm trước. Nhưng những điểm sáng của Đồn Biên phòng Cửa khẩu Quốc tế Móng Cái thì bây giờ tôi mới biết. Mùa thu này, xin gửi lại món quà mừng Bộ đội Biên phòng sắp sửa đón 60 năm ngày thành lập.
Những dòng xe tải nối đuôi nhau xuôi về Hạ Long, trôi về Hà Nội. Những dòng xe tải ngược chiều nối dài về Bắc, qua cầu Bắc Luân: Phòng Thành, Đông Hưng, Quảng Đông... tên xa lạ mà xốn xang khôn xiết. Tôi chú ý bóng dáng những người lính biên phòng áo xanh, thấp thoáng trong sôi động mùa thu Móng Cái, mùa Cách mạng Tháng Tám.
Cột mốc bên Cửa khẩu Quốc tế Móng Cái.
Một sự nhầm lẫn thú vị: Giấy giới thiệu của Cục Tuyên huấn Bộ đội Biên phòng gửi Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng Quảng Ninh làm tôi nhầm Móng Cái quản lý cả 5 cửa khẩu. Nhưng Quảng Ninh chỉ giới thiệu tôi về một cửa khẩu thôi: Đồn Biên phòng Cửa khẩu Quốc tế Móng Cái. Nhưng cũng may. Nếu tôi đi cả 5 cửa khẩu thì phải nửa tháng là ít. Trong tôi vẫn còn đâu đây những cái tên một thời 40 năm sôi sục: Đồn Pò Hèn, Đồn Hải Hòa, Đồn Bắc Sơn, Đồn cửa khẩu Vạn Giao...
Thượng tá Vũ Văn Hưng - Chính trị viên đồn tiếp tôi bên chén trà thơm biên giới: “Đồn Biên phòng Cửa khẩu Quốc tế Móng Cái là một đồn thuộc cửa khẩu Móng Cái. Đồn quản lý đường biên là 2.153km. So các đồn tuyến biên giới thì đường biên ngắn nhưng lại rất quan trọng vì nằm ngay Cửa khẩu Móng Cái. Nhưng nhiệm vụ quan trọng nhất của đồn là lưu thông hai cửa khẩu: Bắc Luân và Ka Long. Cửa khẩu Ka Long là Cửa khẩu đường sông Ka Long. Cửa khẩu Bắc Luân là nhạy cảm và sôi động nhất. Một ngày thông quan từ 70 - 90 container hàng hóa. Nói chung bây giờ thông quan nhanh hơn trước và thủ tục nhanh gọn hơn. Xuất nhập cảnh có tốc độ nhanh hơn trước nhiều. 1 ngày, lượng khách qua cửa khẩu trung bình trên dưới 18.000 lượt. Lúc cao điểm đến trên 27.000 lượt người qua lại. Nhiệm vụ khác: Đối ngoại quốc phòng và tham mưu cho UBND thành phố Móng Cái thực hiện công tác đối ngoại nhân dân, trong đó có giao lưu chính trị mang lại hiệu quả cao. Đạt được tin cậy về giao lưu chính trị sẽ làm cho hiệu quả các mặt công tác như: xuất nhập cảnh cao hơn, đấu tranh với xuất nhập cảnh trái phép tốt hơn. Buôn bán người cũng hạn chế nhiều. Những điểm sáng của Cửa khẩu Móng Cái có công đóng góp của chúng tôi - những người lính biên phòng.
Thượng tá Vũ Văn Hưng hồ hởi: Tết năm 2018 rất vui: Từ ngày 14/2 (29 tháng Chạp) đến ngày 19/2 (mùng 4 Tết), đã có 102.351 lượt người xuất, nhập cảnh qua Cửa khẩu Quốc tế Móng Cái, tăng 62,5% so với cùng kỳ Tết Nguyên đán Đinh Dậu 2017. Trong đó: khách du lịch là 65.875 lượt người, tăng 30,42% so với cùng kỳ; cư dân biên giới xuất, nhập cảnh là 36.476 lượt người, tăng 92,3% so với cùng kỳ. Đấy là điểm sáng của mùa Xuân, trước đây chưa có.
Đầu năm 2018 đến nay, đồn đã giải cứu được 7 vụ buôn bán người qua biên giới. Phía Trung Quốc cũng đã trao trả cho ta hơn 100 người vi phạm biên giới. Xin kể một vụ phá án buôn bán người điển hình. Việc thu thập dữ liệu về buôn bán người qua biên giới là rất khó khăn nhưng chúng tôi đã làm được. Đầu năm 2018, đồn được tin một vụ bắt cóc 2 nữ sinh Việt Nam người Lào Cai, đều sinh năm 2002 và đang ở Đông Hưng, Quảng Đông, Trung Quốc. Vì đã 16 tuổi nên hai cháu biết liên lạc qua mạng internet. Thông qua mạng xã hội, 2 cháu đã may mắn liên lạc được với cô giáo dạy các cháu. Cô dặn 2 cháu chụp ảnh các vị trí bị bắt, tên nhà hàng, biển hiệu và đường phố gần nhất. Qua tình báo của ta và của phía Trung Quốc, chúng tôi phán đoán chính xác nơi 2 cháu đang ở là thành phố Đông Hưng. 19h, gia đình các cháu cung cấp lại thông tin, qua đường dây nóng, đồn đã liên lạc được với phía bạn và phối hợp phá án khẩn trương. Vì vậy, chỉ 2 giờ sau, phía Trung Quốc và Biên phòng Việt Nam đã giải cứu được 2 cháu. Các cháu kể, khi bị bắt sang Đông Hưng, các cháu khóc lóc, không chịu làm theo bọn xấu, chúng đòi trả tiền thì mới thả. Kẻ buôn người thì đã mất tăm. Mà thả ra thì về Việt Nam bằng cách nào. Các cháu sợ quá. Nhưng 2 cháu đã chụp được ảnh của khu vực nhà hàng, biển hiệu. Sau đó ta đã thông tin cho phía Trung Quốc phối hợp nên vụ án được phá. Đấy là một vụ điển hình về giải cứu người bị bắt sang Trung Quốc. Nhưng vụ ấy cũng không bắt được chủ mưu, chỉ giải cứu được người. Nếu chậm khoảng 2 tiếng nữa, chúng đưa đi chỗ khác là mất tung tích. Đấy cũng là điểm sáng của đồn chúng tôi.
Về quan hệ với Trung Quốc, hàng tháng, 2 bên đều liên hệ với nhau để giao lưu, giao ban, biết công việc của nhau. Đồn Biên phòng Trung Quốc ở Phòng Thành Cảng của thành phố Đông Hưng và công an phía Trung Quốc đều có đường dây nóng với chúng tôi. Khi cần những việc đột xuất đều có công văn hay công hàm liên lạc. Ngoài ra còn kết nghĩa, giao lưu chính trị hai phía để thân thiện hơn. Thời gian qua, phía Biên phòng Việt Nam đã cử người sang giảng cho phía Trung Quốc về kinh nghiệm quản lý đơn vị, về lịch sử và quá trình phát triển,... Những quan hệ chính trị này đều được thống nhất chỉ đạo của tư lệnh cấp trên.
Nhà thơ Lê Tuấn Lộc tặng sách cho Trưởng Đồn Biên phòng Cửa khẩu Quốc tế.
Suốt một buổi chiều làm việc với Chính trị viên Đồn Biên phòng Cửa khẩu Quốc tế Móng Cái, Thượng tá Vũ Văn Hưng không hề nói đến việc tiếp cận Cách mạng công nghiệp 4.0 như thế nào vì tôi mải “làm khổ” anh về công việc của cửa khẩu, về đấu tranh chống tội phạm. Nhưng sáng hôm sau, trước khi rời Móng Cái, trong chương trình Thời sự 7h sáng ngày 11/8/2018, Đài Truyền hình Việt Nam đưa tin, Đồn Biên phòng Cửa khẩu Quốc tế Móng Cái đổi mới việc kiểm soát khách du lịch qua cửa khẩu bằng kiểm soát vân tay trên thiết bị điện tử làm tăng tốc độ kiểm soát gấp 2 lần trước đây. Tôi giật mình về một đổi mới cũng là một điểm sáng nhất của Đồn Biên phòng Cửa khẩu Móng Cái. Rất phấn khởi, tôi điện ngay cho anh Hưng về việc này. Anh Hưng vui vẻ nói: Đây là việc làm đổi mới hoạt động kiểm soát tại cửa khẩu và đang làm thí điểm dưới sự chỉ đạo của cấp trên nên em chưa dám báo cáo cụ thể cho anh biết. Tôi bảo Hưng: Chính đây là nét nổi bật của Đồn Biên phòng Cửa khẩu năm nay rồi. Các anh đã nhanh chóng tiếp cận cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 rồi. Hưng nói khiêm tốn: Vẫn còn nhiều việc phải làm để cải cách thủ tục qua cửa khẩu, nhưng nét mới ấy là chìa khóa để tốc độ kiểm soát khách qua cửa khẩu nhanh lên rất nhiều. Nhưng vấn đề quyết định là chuẩn bị thủ tục trước khi qua cửa khẩu như: Thủ tục làm thông hành, chụp và in dấu vân tay... Tôi thở phào vì đã tìm ra nét nổi bật đổi mới hoạt động của Đồn Biên phòng tại Cửa khẩu Quốc tế Móng Cái.
Mùa thu Móng Cái đang về. Thời tiết mát dần, nhưng nhịp độ thông quan Cửa khẩu Móng Cái vẫn nóng lên từng ngày: Tin bắt được 7kg ma túy ở cửa khẩu, phá án vụ buôn bán phụ nữ mới qua biên giới sang Trung Quốc... Công việc người chiến sĩ biên phòng vẫn nóng lên như nhiệt độ mùa hè. Và lá cờ Tổ quốc Việt Nam đỏ thắm đang phấp phới bay trên bầu trời biên cương Móng Cái mùa thu. Bãi biển Trà Cổ vẫn tung sóng trắng vào buổi chiều khi cơn giông nổi lên bất chợt đùa với khách du lịch.
An ninh Móng Cái đã tốt hơn, biên cương vẫn yên bình. Những người lính biên phòng đang hối hả chuẩn bị cho 60 năm Ngày thành lập Bộ đội Biên phòng (1959-2019).
