Hà Nội từng nhiều lần thực hiện phân làn phương tiện giao thông, nhưng chỉ trong vài năm gần đây mới mạnh tay áp dụng biện pháp tách làn bằng dải phân cách cứng - hàng rào vật lý dựng giữa làn ô tô và xe máy. Đây là bước đi nhằm giảm thiểu nguy cơ va chạm, tạo hành lang di chuyển rõ ràng và từng bước lập lại trật tự giao thông, nhất là trên các tuyến đường lớn có mật độ phương tiện cao và tốc độ lưu thông lớn.
Lần đầu tiên Hà Nội triển khai phân làn cứng là vào tháng 8/2022, trên trục đường Nguyễn Trãi - đoạn từ Ngã Tư Sở đến nút giao Nguyễn Xiển, dài khoảng 1,4 km. Đây là tuyến huyết mạch kết nối các quận nội thành phía Tây với trung tâm thành phố, thường xuyên xảy ra ùn tắc vào giờ cao điểm. Thành phố cho lắp đặt dải phân cách bằng rào sắt cao khoảng 40cm, tách riêng làn ô tô ở giữa và làn xe máy, xe thô sơ ở sát mép đường. Biển báo được cắm từ xa, vạch sơn phân làn được kẻ lại đồng bộ.
Dải phân cách cứng trên đường Nguyễn Trãi nhiều lần bị xô đổ, người dân đánh giá việc tách làn ô tô và xe máy trên tuyến đường này không đạt được hiệu quả như mong đợi.
Trong khoảng 1 tuần đầu tiên, tình hình giao thông trên tuyến khá ổn định, hiện tượng xe máy lấn sang làn ô tô giảm rõ rệt. Lực lượng cảnh sát giao thông túc trực thường xuyên để nhắc nhở, xử lý các trường hợp cố tình vi phạm. Tuy nhiên, sau đó không lâu, hàng loạt bất cập nảy sinh.
Cụ thể, vào các khung giờ cao điểm, làn xe máy trở nên quá tải nghiêm trọng do mặt đường hẹp, khối lượng xe máy đông gấp nhiều lần xe ô tô. Trong khi đó, làn ô tô ở giữa lại thông thoáng, thậm chí có thời điểm rất ít xe, gây ra sự chênh lệch rõ rệt và tạo cảm giác 'lãng phí mặt đường'.
Người dân liên tục phản ánh việc di chuyển khó khăn, đặc biệt là các xe muốn rẽ phải vào ngõ nhỏ hoặc nhà dân nhưng bị rào chắn chặn đường, không có lối mở linh hoạt. Nhiều người phải dắt xe leo qua dải phân cách, vừa bất tiện vừa tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn. Trước thực tế đó, đến cuối năm 2023, thành phố quyết định dỡ bỏ toàn bộ dải phân cách trên đường Nguyễn Trãi và quay trở lại phương án phân làn bằng vạch sơn như cũ.
Tuyến đường như Phạm Văn Đồng, Võ Chí Công cũng đang được lắp đặt hàng rào cứng để phân chia ô tô và xe máy di chuyển riêng.
Sau gần hai năm tạm ngừng các biện pháp tách làn cứng, đến tháng 6/2025, thành phố Hà Nội đã khôi phục và mở rộng phương án này trên hai tuyến đường lớn: Võ Chí Công và Phạm Văn Đồng. Đây là các tuyến thuộc trục vành đai 2, mặt đường rộng, tốc độ thiết kế cao, là nơi thường xuyên ghi nhận tình trạng lấn làn, chuyển hướng đột ngột và va chạm giao thông.
Theo đó, thành phố sử dụng hàng rào thép cao khoảng 1 mét, dựng kiên cố, kéo dài hàng trăm mét, tách biệt hoàn toàn giữa làn ô tô (bên trong) và làn xe máy, xe thô sơ (bên ngoài).
Công an Hà Nội cho biết việc triển khai lần này được tính toán kỹ lưỡng, có khảo sát lưu lượng phương tiện và điều chỉnh tổ chức giao thông tại các điểm giao cắt. Các nút rẽ lớn được bố trí điểm mở trên dải phân cách để phương tiện chuyển làn khi cần thiết. Camera giám sát được lắp đặt dọc tuyến để ghi hình vi phạm, kết hợp xử phạt nguội. Đồng thời, lực lượng cảnh sát giao thông và thanh tra giao thông được bố trí tại nhiều điểm để hướng dẫn, xử lý hành vi cố tình vượt rào, đi sai làn.
Tác động ban đầu cho thấy, việc tách làn cứng giúp tuyến đường trở nên trật tự hơn. Hiện tượng xe máy lấn sang làn ô tô gần như không còn, các tình huống va chạm hỗn hợp giảm rõ rệt. Xe ô tô lưu thông đều và đúng làn, không phải phanh gấp hoặc đánh lái bất ngờ tránh xe máy như trước.
Tuy nhiên, vào giờ cao điểm sáng và chiều, tình trạng ùn tắc lại xuất hiện cục bộ. Cụ thể, mặc dù mặt cắt đường rộng hơn đường Nguyễn Trãi, nhưng mật độ xe máy tại các tuyến này vẫn rất cao, đặc biệt là đoạn qua khu dân cư, trường học hoặc điểm giao cắt lớn. Một số đoạn, người dân cho rằng hàng rào dựng quá dài, không có lối thoát linh hoạt, gây cản trở khi có sự cố hoặc xe gặp trục trặc. Ngoài ra, có ý kiến lo ngại về phương án cứu hộ, cấp cứu nếu xảy ra tai nạn giữa các làn bị tách biệt bởi rào cứng.
Trước Nguyễn Trãi và Võ Chí Công, Phạm Văn Đồng, từ năm 2010 đến 2014, Hà Nội đã lắp đặt dải phân cách cứng 'cưỡng bức' ô tô, xe máy đi theo đường dành riêng trên các tuyến phố Huế, Bà Triệu, Hàng Bài, Đại Cồ Việt, Trần Khát Chân, Giải Phóng…
Thời điểm đó, các dải phân cách được làm bằng bê tông. Đến đầu năm 2015, Hà Nội quyết định dỡ bỏ tất cả các dải phân cách cứng ở các tuyến phố trên. Lãnh đạo Sở GTVT Hà Nội thời điểm đó giải thích, do ý thức của người tham gia giao thông đã tốt lên, ôtô, xe máy không còn lấn làn nên quyết định thu hồi dải phân cách cứng.
Đến nay, các tuyến phố như Giải Phóng, Đại Cồ Việt, Xã Đàn… vẫn chia tách ôtô, xe máy theo làn đường riêng, nhưng phương pháp này được áp dụng bằng biển báo. Tuy nhiên, thực tế, các phương tiện di chuyển vẫn rất lộn xộn giữa các làn.
Nhìn lại những lần Hà Nội triển khai phân làn cứng bằng dải phân cách sắt, có thể thấy đây là một biện pháp cứng rắn, phù hợp với các tuyến có mặt đường đủ rộng, tổ chức giao thông đồng bộ và có lực lượng giám sát thường xuyên. Tuy nhiên, để đạt hiệu quả lâu dài, cần điều chỉnh linh hoạt theo thực tế lưu lượng từng loại phương tiện, tăng lối mở hợp lý, đồng thời kết hợp tuyên truyền và xử phạt nghiêm để hình thành ý thức giao thông tự giác của người dân. Nếu chỉ dựng rào cứng mà không cải thiện phần mềm (ý thức) và hệ thống hỗ trợ (biển báo, điều tiết, thoát điểm nghẽn), việc tách làn có thể chỉ giải quyết được phần ngọn.
Xem thêm video được quan tâm:
Hà Nội: Phân làn đường "tắc vẫn hoàn tắc, xe cộ đi lại lộn xộn".
