Địa đạo Vĩnh Mốc - Di tích Quốc gia đặc biệt cần sớm được tôn tạo

Địa đạo Vĩnh Mốc (nằm trong cụm di tích "Địa đạo Vịnh Mốc hệ thống làng hầm Vĩnh Linh") thuộc địa bàn thôn Vịnh Mốc, xã Kim Thạch, huyện Vĩnh Linh (Quảng Trị) là di tích lịch sử có ý nghĩa quan trọng, biểu tượng cho tinh thần yêu nước bất diệt, ý chí quật cường và sự sáng tạo không ngừng nghỉ để chiến đấu của quân và dân Vĩnh Linh.

Những năm kháng chiến, quân và dân Vĩnh Linh đã xây dựng nên hệ thống đường hầm đồ sộ để vừa sinh hoạt, vừa chiến đấu. Trong số đó, địa đạo Vịnh Mốc là công trình làng hầm tiêu biểu nhất. Bằng sức người và ý chí "nhà nhà đào địa đạo", "Địch càn, đừng đào, địch rút, tiếp tục đào", nhân dân Vịnh Mốc đã làm nên một kì tích sống trong lòng đất. Địa đạo Vịnh Mốc đã chở che, bảo toàn mạng sống cho người dân.

Sau một thời binh lửa, địa đạo được bảo tồn gần như nguyên vẹn. Toàn bộ đường hầm địa đạo Vịnh Mốc được chia thành 3 tầng và được nối thông với nhau qua trục chính dài 870m. Chiều dài tổng thể của làng hầm là 1.701 m, gồm có 13 cửa ra vào địa đạo (trong đó có 6 cửa được thông lên đồi, 7 cửa thông ra hướng biển) và 3 giếng thông hơi.

Năm 2014, địa đạo Vịnh Mốc đã được công nhận là Di tích quốc gia đặc biệt, là địa điểm tham quan lịch sử thu hút lượng lớn du khách.

Để đảm bảo an toàn cho du khách khi tham quan di tích Quốc gia đặc biệt này, từ năm 1996 đến 2000, Ban Quản lý Di tích Địa dạo Vịnh Mốc đã phục dựng lại các cửa ra vào ở địa đạo Vịnh Mốc, bằng cách ốp gỗ lim dọc các cửa với chiều dài khoảng 20 m.

Sau thời gian dài được phục dựng, hiện có đến 7 cửa ra vào địa đạo Vịnh Mốc bị xuống cấp. Phần gỗ lim gắn vào các lối ra vào địa đạo Vịnh Mốc bị mục nát, vỡ vụn.

Trước thực trạng trên, Ban quản lý di tích Vịnh Mốc đã tiến hành thu dọn những phần gỗ bị hư hỏng, xuống cấp. Đồng thời thay đổi lộ trình tham quan dưới lòng địa đạo, dừng khai thác du lịch ở các cửa hầm này để tránh rủi ro có thể xảy ra và bảo đảm an toàn cho du khách.

Theo bà Nguyễn Thị Khánh Chi, Phó trưởng Ban quản lý Di tích địa đạo Vĩnh Mốc, hiện tồn tại một số cửa hầm bị hư hỏng, xuống cấp do thời gian, như các lối ra cửa số 1, cửa số 2 và cửa số 6,... Những vị trí này đã bị mối mọt xâm hại, gây sập, nên rất cần được trùng tu để phục vụ du khách tham quan.

Liên quan đến vấn đề này, ông Nguyễn Quang Chức, Giám đốc Trung tâm quản lý di tích và Bảo tàng tỉnh Quảng Trị cho biết, những năm 1996 đến 2000, di tích Vịnh Mốc đã được trùng tu, tôn tạo bằng gỗ lim ở các cửa ra vào địa đạo và đã phát huy tác dụng. Tuy nhiên, qua thời gian dài đưa vào sử dụng, dưới điều kiện thời tiết dưới địa đạo ẩm ướt, cùng với đất đỏ bazan có nhiều mối, mọt nên các cửa ra vào địa đạo, nhất là các cửa ít người lên xuống bị sập. Bên cạnh đó, các cửa ra vào, hầm lán, giao thông hào cũng cần được phục dựng lại cho gần giống với trước.

Được biết, ngày 12/5/2021, HĐND tỉnh Quảng Trị đã phê duyệt chủ trương đầu tư dự án xây dựng, tôn tạo tổng thể Di tích địa đạo Vịnh Mốc, giai đoạn 2. Cụ thể, dự án sẽ được thực hiện trong thời gian 4 năm, từ năm 2025 - 2028 với tổng mức đầu tư 45 tỉ đồng từ ngân sách trung ương hỗ trợ. Tuy nhiên nhu cầu đầu tư rất lớn, trong khi nguồn vốn phân bổ có hạn nên không thể trùng tu, tôn tạo hết các hạng mục bị xuống cấp.

Địa đạo Vịnh Mốc là di tích lịch sử quý giá, đó là kết tinh của ý chí, của lòng quả cảm, là chất thép trong con người Vĩnh Mốc nói riêng và người dân Vĩnh Linh (Quảng Trị) nói chung. Việc bảo tồn, tu sửa và nâng cao giá trị lịch sử của địa đạo Vịnh Mốc là một việc làm lâu dài rất cần sự quan tâm, bố trí nguồn vốn.

Xem thêm video đang được quan tâm: