Một vài thành phần trong mỹ phẩm có thể gây dị ứng bất cứ lúc nào. Cơ thể đôi khi nhạy cảm với một số thành phần khiến cho hệ thống miễn dịch phản ứng thái quá đột xuất, dẫn đến dị ứng.
Dị ứng mỹ phẩm là phản ứng của da khi tiếp xúc với loại mỹ phẩm mà thành phần có chất gây dị ứng (dị nguyên). Dị ứng mỹ phẩm cũng có thể xảy ra do dùng quá liều lượng; dùng sai phương pháp, sai chỉ định; do làn da người sử dụng không dung nạp hoạt chất của mỹ phẩm. Dị ứng mỹ phẩm thường có biểu hiện: Đau rát vùng da vừa dùng mỹ phẩm, ngứa theo từng đợt, mẩn ngứa thành nốt ban đỏ, da mặt sưng tấy, có khi thấy tức ngực, khó thở, nổi mề đay như vết muỗi cắn...
Tình trạng dị ứng thể hiện ở nhiều mức độ từ nhẹ đến nặng. Người bệnh cần biết mức độ bệnh để có cách xử lý kịp thời, tránh làm tình trạng dị ứng nặng thêm: Ban đầu da kích ứng tại chỗ với biểu hiện da đỏ, hơi rát, ngứa. Ở mức độ 2: nổi mụn nước. Mức độ 3 cao hơn sẽ gây nhiễm trùng, mụn mủ. Nặng hơn nữa là mức độ 4: viêm tấy tại chỗ, sưng một vùng da, đôi khi lan ra toàn thân. Mức độ 5: nếu mỹ phẩm có nhiều chất độc hại, có thể gây loét da.
Những loại mỹ phẩm dễ gây dị ứng là: nước hoa, thuốc mọc tóc, thuốc uốn - nhuộm tóc, kem dưỡng tóc, kem làm trắng da, kem chống nếp nhăn, thuốc nước hoặc kem chống mọc lông, kem lót khi trang điểm, kem chống nắng, thuốc khử mùi và giảm mồ hôi, sữa rửa mặt, dung dịch tẩy trang, nước hoa hồng, kem dưỡng da ngày - đêm, sơn móng...
Một vài thành phần trong mỹ phẩm có thể gây dị ứng cho người sử dụng.
Dấu hiệu nhận biết dị ứng mỹ phẩm
Sau khi dùng mỹ phẩm, nếu bị dị ứng, bạn sẽ thấy xuất hiện một hay nhiều hơn các triệu chứng sau đây:
Mụn trứng cá: Là triệu chứng thường gặp nhất, do bôi những loại mỹ phẩm làm bít các lỗ chân lông, gây ứ đọng chất bã nhờn.
Viêm da dị ứng: Đây là dạng dị ứng rầm rộ hơn, biểu hiện bằng mảng hồng ban (mảng đỏ vùng bôi mỹ phẩm), kèm theo mụn.
Mề đay: Bao gồm những sẩn phù, rất giống những vết muỗi cắn hay lằn roi đánh vào mặt da, kèm theo ngứa.
Chàm tiếp xúc: Mảng hồng ban giới hạn rõ, kèm theo mụn nước và ngứa.
Khô da: Da khô và tróc vẩy.
Teo da: Thường gặp ở những người dùng nhóm thuốc có corticoid kéo dài.
Sạm da: Tăng sắc tố sẫm màu.
Lão hóa da: Như nhăn da, đốm nâu, khô, nhám, tăng sừng.
Nên làm gì khi bị dị ứng mỹ phẩm?
Nếu nghi ngờ mình bị dị ứng loại mỹ phẩm nào, đầu tiên là phải ngừng sử dụng ngay loại mỹ phẩm đó. Khi ngưng dùng mà triệu chứng dị ứng vẫn còn thì phải ngừng tất cả các loại mỹ phẩm đang dùng. Sau khi bôi mỹ phẩm, nếu thấy da bị nổi sẩn, ngứa đỏ thì ngừng ngay lập tức, dùng vòi nước xối để làm sạch mỹ phẩm trên da. Thông thường chỉ cần ngưng dùng mỹ phẩm thì các triệu chứng trên sẽ giảm dần và hết hẳn. Tuy nhiên, một số người bị dị ứng ngày càng nặng hơn, cần đi khám chuyên khoa da liễu để điều trị và phục hồi da theo đúng chỉ định của bác sĩ. Khi bị dị ứng mỹ phẩm, cần bình tĩnh nhận biết loại mỹ phẩm gây dị ứng cho mình, để thông báo cho bác sĩ có hướng điều trị. Tuyệt đối không tự ý bôi bất cứ thứ gì lên da mà không theo chỉ định của bác sĩ. Nhiều người nóng vội muốn dị ứng hết ngay, đã dùng thuốc theo sự mách bảo. Khi ấy da đang bị tổn thương và mẫn cảm, việc dùng thêm thuốc mà chưa có chỉ định của thầy thuốc sẽ khiến tình trạng dị ứng càng thêm chồng chéo và nặng hơn, việc điều trị càng thêm khó khăn.
Cách phòng ngừa
Không mua và dùng những mỹ phẩm kém chất lượng, không rõ nguồn gốc. Không sử dụng lại loại mỹ phẩm đã từng gây dị ứng cho mình. Chọn mua những loại mỹ phẩm đã quen dùng, có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, chất lượng tin cậy. Cần tẩy trang hàng ngày vào buổi tối để làm cho sạch hết mỹ phẩm bôi trên da mặt.
Nên tránh lạm dụng mỹ phẩm. Nhớ kiểm tra mỹ phẩm mới trước khi sử dụng. Cần thử phản ứng trước khi sử dụng, nhất là những mỹ phẩm mới sử dụng lần đầu tiên. Phương pháp thử da ở mặt trong cánh tay: thoa mỹ phẩm vào vùng da ở mặt trong cánh tay để trong 24 - 48 giờ. Nếu không thấy dị ứng là bạn có thể dùng được loại mỹ phẩm đó.
Phương pháp PUT là phương pháp xác định phản ứng chậm với mỹ phẩm: Thoa mỹ phẩm lên vùng da bên trong cánh tay 2 lần một ngày trong 2 tuần với diện rộng khoảng 5cm2. Nếu quá thời gian trên ở vùng da thoa thuốc không biểu hiện ngứa, hồng ban, nổi mụn nước... thì bạn hãy yên tâm dùng loại mỹ phẩm đó.
Để dùng mỹ phẩm an toàn, hãy lưu ý những quy tắc cơ bản: Rửa tay và mặt sạch trước khi trang điểm - đây là cách ngăn ngừa dị ứng cơ bản nhất. Tuyệt đối không trang điểm mắt khi bị đau mắt, hay có biểu hiện ngứa bất thường ở mắt, ở da mặt, da đầu... Trong quá trình dùng phải bảo quản và giữ vệ sinh cẩn thận, tránh ánh nắng và nhiệt độ cao. Không dùng chung mỹ phẩm với người khác.
Bạn cần nhớ rằng mỹ phẩm chỉ đem đến vẻ đẹp bên ngoài. Muốn có một làn da khỏe đẹp cần chăm tập thể dục, giữ vệ sinh da tóc, uống đủ nước, ăn nhiều rau quả, trái cây, thức ăn chứa nhiều vitamin C, E, không thức khuya, nên tránh ăn thức ăn ngọt béo, hạn chế các gia vị cay nóng... Các trường hợp có cơ địa dị ứng, đã từng mắc viêm mũi dị ứng, hen phế quản, viêm da dị ứng... cần thận trọng khi sử dụng mỹ phẩm vì cơ thể và làn da họ rất nhạy cảm với các tác nhân dị ứng.