LTS: Mới đây, Bệnh viện đa khoa thành phố Cần Thơ tiến hành phẫu thuật nội soi thận trái cho bệnh nhân Hứa Cẩm Tú, trong quá trình phẫu thuật đã phát hiện chị Tú có dị tật thận hình móng ngựa và phải cắt bỏ 2 thận. Đây là một dị dạng hệ tiết niệu sinh dục rất hiếm gặp, khó chẩn đoán, đồng thời khi phẫu thuật cũng dễ gặp các biến chứng. Để giúp độc giả hiểu thêm về bệnh này, chúng tôi xin giới thiệu bài viết dưới đây.
Một dị tật bẩm sinh
Bệnh thận hình móng ngựa là một bệnh mà trong đó hai thận nối với nhau bởi một “eo thận giả” ở giữa tạo nên hình móng ngựa đặc trưng. Về hình dạng bên ngoài, vẫn có hai quả thận hai bên là thận trái và thận phải. Nhưng có một điều thay đổi cấu trúc là hai thận này không nằm tách bạch mỗi bên một quả như người bình thường, mà chúng lại được nối với nhau bởi một thận giả ở giữa. Sở dĩ gọi nó là eo thận giả vì phần nối tiếp này rất bé, bé hơn so với thận chính, và đồng thời nó chỉ là một nhu mô mềm như thịt mà hoàn toàn không có chức năng gì.
 Thận móng ngựa trên phim chụp CT scan. |
Vì hai thận này nối tiếp với nhau bởi một eo thận giả nên người ta thường gọi nó là hai thận hợp nhất. Nhưng kỳ thực thì hai thận này không hoàn toàn hợp nhất vì nó vẫn có hai bể thận, hai niệu đạo hay nói một cách khác là nó vẫn có hai đường thoát nước tiểu riêng biệt.
Bệnh thận hình móng ngựa là một dị tật bẩm sinh. Qua theo dõi y học, người ta thấy rằng dị tật này hay gặp ở nam nhiều hơn nữ. Tỷ lệ bị bệnh thận hình móng ngựa cũng giống như các dị tật bẩm sinh khác là khá ít. Chỉ vào khoảng 1/400 - 1/800 mà thôi. Nghĩa là khoảng 400-800 trẻ em sinh ra thì có một trẻ bị bệnh.
Bệnh có nguy hiểm không?
 Hình ảnh thận bình thường (bên trái ảnh) và thận móng ngựa (bên phải ảnh). |
Có dễ phát hiện không?
Người bị bệnh thận hình móng ngựa không dễ gì tự phát hiện ra bệnh tật của mình. Tức là người bệnh chỉ được phát hiện tình cờ hay được phát hiện khi bệnh đã điển hình. Hiếm có ai phát hiện được ở trong giai đoạn sớm. Đó là bởi vì người bệnh vẫn có hai quả thận hoạt động bình thường. Vẫn bài tiết ra nước tiểu nên ít ai nghĩ rằng mình bị thận hình móng ngựa. Nhưng khi có biến chứng rồi thì đi khám mới vỡ lẽ ra, mình bị dị tật thận từ lúc mới sinh. Người ta có thể phát hiện thận móng ngựa bằng 2 cách: khám lâm sàng bệnh nhân có dấu hiệu nhiễm khuẩn tiết niệu như tiểu buốt, tiểu rắt, tiểu máu, sốt dai dẳng… và dựa vào cận lâm sàng như Xquang, siêu âm, CT scan... có hình ảnh hình móng ngựa trên phim.
TS. Trần Các - Chủ nhiệm Khoa Ngoại tiết niệu - Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 cho biết: Trên lâm sàng, các loại dị dạng thận thường gặp gồm có dị dạng về số lượng (một thận hay nhiều thận), chất lượng (dị dạng phát triển thận, nhu mô thận phát triển không bình thường gọi là thiểu sản thận), dị dạng vị trí (thận lạc chỗ), thận di cư vị trí (chẳng hạn niệu quản không đổ vào bàng quang mà đổ vào âm đạo). Thận móng ngựa là một dị dạng về hình thái thận. Có thể xác định thận móng ngựa bằng chụp cản quang, chụp CT scan. Ðối với người bệnh có thận móng ngựa, nếu không có bệnh lý kèm theo thì không cần phải điều trị gì. Tuy nhiên trên thực tế, người có thận móng ngựa là hai quả thận dính nhau bởi eo thận nên dễ mắc các bệnh về thận hơn những người bình thường. Tùy theo bệnh lý thận mắc phải mà có những biện pháp điều trị phù hợp. |
BS. Yên Lâm Phúc (Học viện Quân y)