Dị dạng tử cung là tình trạng tử cung có hình dạng hoặc cấu trúc bất thường so với bình thường. Tình trạng này có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của phụ nữ, bao gồm khả năng thụ thai, mang thai và sinh con.
Theo thống kê cứ 18 phụ nữ thì có một người gặp phải tình trạng dị dạng tử cung. Tử cung của người bệnh có kích thước, hình dạng hoặc cấu trúc khác với tử cung bình thường. Những bất thường này ít nhiều gây cản trở quá trình làm tổ của trứng và ảnh hưởng đến sự phát triển bình thường của thai nhi.
Nguyên nhân gây dị dạng tử cung
Phần lớn các dị tật hoặc khiếm khuyết bẩm sinh đều có liên quan tới nguyên nhân đa gen hoặc đa yếu tố. Có 3 cơ chế hình thành nên dị dạng tử cung bẩm sinh đó là:
- Ống Muller kém phát triển hoặc thiểu sản: (ở nữ giới, ống Muller là bộ phận sẽ phát triển thành vòi trứng và 1/3 trên âm đạo). Nếu ống này phát triển kém hoặc bị thiểu sản sẽ khiến tử cung thay đổi, bệnh nhân có thể không có âm đạo, đây được gọi là hội chứng MRKH (Mayer - Rokitansky - Küster - Hauser).
- Khiếm khuyết hợp nhất ở bên: Là tình trạng cơ quan sinh dục mất đi khả năng hợp nhất, (ví dụ như xảy ra ở trường hợp dị dạng tử cung đôi, tử cung hai sừng) có thể là do các nguyên nhân sau:
Việc tái hấp thu thất bại dẫn đến hình thành vách ngăn dọc trong tử cung hoặc vách ngăn âm đạo tử cung;
Thất bại trong việc cấu thành 1 trong 2 ống Muller;
Thất bại trong việc hợp nhất ống Muller;
Thất bại trong việc di chuyển ống Muller.
- Khiếm khuyết hợp nhất theo chiều dọc: Điều này dẫn tới sự hình thành và phát triển vách ngăn âm đạo ngang, co thắt tử cung và âm đạo gây rối loạn phát triển dẫn tới dị dạng.
Dị dạng tử cung là trường hợp tử cung có hình dạng bất thường và ảnh hưởng lớn tới khả năng sinh sản của phụ nữ.
Các dị dạng tử cung bẩm sinh thường gặp
Có 5 loại dị dạng tử cung bao gồm:
Loại không có tử cung: Các trường hợp không có tử cung còn được biết đến là hội chứng MRKH (Mayer - Rokitansky - Kuster - Hauser). Dị dạng này khá hiếm gặp ở nữ giới và thường những phụ nữ mắc hội chứng này sẽ có tử cung rất nhỏ hoặc thậm chí không có tử cung, âm đạo có chiều dài rất ngắn hoặc là không có âm đạo, đến tuổi dậy thì không xuất hiện kinh nguyệt nhưng lại có buồng trứng.
Loại tử cung 1 sừng: Hay còn gọi là tử cung đơn cũng là một dị dạng bẩm sinh. Khác với hình dáng quả lê thông thường, tử cung đơn nhìn giống hình quả chuối và kích thước khá nhỏ chỉ bằng ½ so với tử cung bình thường. Những phụ nữ có tử cung 1 sừng chỉ có duy nhất 1 ống dẫn trứng.
Loại tử cung 2 sừng: Đây là một dị dạng có sự bất thường về cấu trúc và hình dáng. Phần đuôi của tử cung thì vẫn có hình dạng bình thường nhưng ở phía đáy lại chia làm 2. Ở tử cung bình thường ta sẽ thấy nó có hình một quả lê nằm ngược, tuy nhiên ở tử cung 2 sừng thì nó lại mang hình dáng giống trái tim.
Loại tử cung đôi: Xảy ra khi một người phụ nữ có 2 buồng tử cung riêng lẻ. Đặc biệt hơn nữa mỗi một bên buồng tử cung lại sở hữu riêng một âm đạo và cổ tử cung riêng biệt.
Loại tử cung có vách ngăn: Loại dị dạng này khá phổ biến và cũng là nguyên nhân khiến phụ nữ bị sảy thai. Đặc điểm của bất thường này đó là có sự hiện diện của một vách ngăn chia đôi lòng tử cung, gây ảnh hưởng tới phần đáy của tử cung.
Chẩn đoán dị dạng tử cung
Nhằm giúp chẩn đoán xác định các bất thường trong buồng tử cung của phụ nữ, bác sĩ sẽ đề nghị bệnh nhân thực hiện những kỹ thuật sau:
Siêu âm 3D: Biện pháp này giúp hiển thị những hình ảnh của nội mạc tử cung, khoang tử cung và đường viền bên ngoài của tử cung, hỗ trợ xác định vách ngăn ở giữa tử cung hoặc dị dạng tử cung đôi. Siêu âm 3D thường được dùng thăm dò thông qua đường âm đạo nên các đối tượng như trẻ em, thanh thiếu niên và người chuyển giới thường không áp dụng được kỹ thuật này.
Nội soi ổ bụng và chụp cản quang tử cung, vòi trứng: Cung cấp hình ảnh về đường viền bên trong tử cung, kiểm tra độ bất thường của tử cung và ống dẫn trứng, đồng thời đánh giá cấu trúc chiều rộng, chiều dài của vách ngăn trong lòng tử cung trước khi lên kế hoạch mổ cắt bỏ vách ngăn này.
Chụp MRI: Khá hiệu quả trong việc chẩn đoán tử cung có gặp bất thường gì hay không và chỉ được khuyến cáo áp dụng trong trường hợp phụ nữ không mang thai.
Trường hợp nữ giới mắc phải tình trạng dị dạng tử cung thì chị em phải đối diện nhiều nguy hiểm, đó là: Sảy thai, sinh non. Tử cung khó phát triển hoặc bị hạn chế. Xuất huyết trước và sau khi sinh con ra. Bánh nhau kèm theo nhiều bất thường. Suy cổ tử cung. Thai nhi bị dị tật, huyết áp tăng gây nguy cơ tiền sản giật. Ngoài ra, còn có nguy cơ khó khăn khi sinh thường, vỡ sừng tử cung.
Tóm lại: Dị dạng tử cung là trường hợp tử cung có hình dạng bất thường và ảnh hưởng lớn tới khả năng sinh sản của phụ nữ. Dị dạng tử cung có nguy cơ cao gây vô sinh, sảy thai, sinh non, ngôi thế thai nhi bất thường, thai chết lưu… Tần suất bị dị dạng tử cung là 10% ở những phụ nữ bị vô sinh. Vì vậy, nếu nghi ngờ bất thường cần tới ngay cơ sở để được thăm khám và tư vấn cụ thể.
Siêu âm là phương tiện hữu hiệu để phát hiện dị dạng tử cung. Lợi ích của siêu âm là đơn giản, nhanh chóng, rẻ tiền và không gây hại. Phụ nữ ở tuổi sinh đẻ, trước khi mang thai nên siêu âm bụng và phụ khoa để đánh giá tử cung về hình dạng và kích thước, phát hiện sớm dị dạng tử cung để tiên lượng quá trình mang thai.
