Đêm 13, rạng sáng ngày 14/12/2023, người yêu thiên văn có cơ hội chiêm ngưỡng mưa sao băng Geminids (Song Tử) đạt cực điểm với 100-120 vệt sáng mỗi giờ. Vì đây là thời điểm trăng mới tại Việt Nam nên việc quan sát mưa sao băng Geminids sẽ thuận lợi hơn. Tuy nhiên, thời tiết miền Bắc nhiều mây và sương mù sẽ là một hạn chế cho việc quan sát hiện tượng thú vị này.
Theo Hội Thiên văn và Vũ trụ học Việt Nam (VACA), thời điểm lý tưởng nhất để quan sát Geminids là đêm 13 - rạng sáng 14/12. Tất nhiên, trên thực tế bạn có thể quan sát nó với lượng sao băng ít hơn vào đêm trước hoặc sau đó, thậm chí từ những đêm đầu tháng 12, bạn cũng đã có thể may mắn nhìn thấy vài sao băng của nó.
Đêm nay người yêu thiên văn ở Việt Nam quan sát được cực điểm mưa sao băng Geminids.
Để quan sát trận mưa sao băng này, bạn cần xác định được khu vực trung tâm của nó. Đó là chòm sao Gemini (nhiều tài liệu tiếng Việt dịch là Song Tử), hay chính xác hơn là khu vực lân cận sao Castor - ngôi sao sáng thứ hai của chòm sao này. Vào những đêm tháng 12 này, bạn có thể thấy chòm sao Gemini mọc lên từ khoảng 20h (8h tối) ở hướng Đông và lên rất cao vào giữa đêm trước khi dịch chuyển dần về chân trời phía Tây. Điều đó có nghĩa là mưa sao băng có thể được quan sát trong cả đêm. Mặc dù vậy, thời điểm lý tưởng hơn vẫn là sau nửa đêm.
Nếu không bị ô nhiễm bởi khói, bụi và ánh sáng cũng như trời không nhiều mây, bạn sẽ dễ dàng tìm thấy vị trí của chòm sao Gemini này qua hai sao sáng nhất của nó là Pollux và Castor (Hình dưới). Pollux - ngôi sao sáng nhất của chòm sao này dễ được nhận ra không chỉ vì độ sáng của nó mà còn bởi nó là một trong số 6 ngôi sao tạo thành Lục giác mùa đông (gồm các sao: Pollux, Capella, Aldebaran, Rigel, Sirius và Procyon - đường nối mờ trong hình).
Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, tại các tỉnh miền Bắc và Bắc Trung Bộ vào đêm 14/12, thời tiết đã giảm mưa, tuy nhiên trời vẫn nhiều mây và sương mù nên cơ hội quan sát mưa sao băng Geminids không thuận lợi.
Thủ đô Hà Nội đêm 14/12 trời lạnh, không mưa nhưng khả năng có mây nên việc quan sát gặp nhiều khó khăn.Tại khu vực Trung và Nam Trung Bộ (trong đó có Đà Nẵng), đêm 13, rạng sáng ngày 14/12 trời ít mây, không mưa, có thể quan sát được mưa sao băng thuận lợi.
Tây Nguyên và Nam Bộ đã bước vào mùa khô với hình thái thời tiết điển hình là ngày nắng, đêm không mưa, trời quang mây, khá thuận lợi cho việc quan sát và chiêm ngưỡng trận sao băng đẹp nhất năm.
VACA khuyến cáo, người quan sát nên đặc biệt lưu ý tình hình thời tiết. Nếu trời nhiều mây hoặc có mưa thì bạn sẽ không có cơ hội quan sát bất cứ sao băng nào. Nói dễ hiểu hơn, nếu bạn không thể nhìn thấy những ngôi sao sáng nhất như mô tả trên thì cũng đồng nghĩa với việc sẽ không có sao băng xuất hiện do khí quyển ở nơi bạn ở quá ô nhiễm hoặc trời đang quá nhiều mây.
Để quan sát mưa sao băng, bạn không cần bất cứ dụng cụ hỗ trợ nào, quan sát bằng mắt thường chính là tốt nhất. Nên chọn vị trí quan sát có góc nhìn rộng, ít ánh sáng nhân tạo (tuyệt đối không quan sát ở nơi có ánh đèn chiếu trực tiếp vào mắt). Ban đầu, bạn sẽ cần khoảng 10 phút để mắt quen với bóng tối - vì vậy hãy kiên nhẫn, có thể ban đầu bạn không thấy ngôi sao nào cả, nhưng vài phút sau chúng sẽ dần xuất hiện. Tư thế quan sát tốt nhất là ngả lưng để ánh mắt luôn hướng lên phía trên. Đừng quên bảo vệ sức khỏe và chú ý vấn đề an ninh nếu như nơi quan sát không phải là nhà của bạn.
Trong điều kiện quan sát tốt, Geminids năm nay có thể cho bạn thấy khoảng 100 sao băng mỗi giờ vào lúc cực điểm, hoặc hơn.
Khác với hầu hết các trận mưa sao băng khác có nguồn gốc từ các sao chổi, Geminids là mưa sao băng xuất phát từ những mảnh vụn của một tiểu hành tinh có tên là 3200 Phaethon. Đây là một tiểu hành tinh nhỏ có đường kính khoảng 5 km và chuyển động quanh Mặt Trời trên quỹ đạo có chu kỳ 1,4 năm. Những mảnh vụn của tiểu hành tinh này để lại trên đường đi của nó khi tới gần Mặt Trời là rất nhiều thiên thạch nhỏ. Hàng năm, khi Trái Đất của chúng ta đi qua khu vực quỹ đạo bị cắt ngang bởi dòng thiên thạch này, các thiên thạch đi vào khi quyển Trái Đất với vận tốc hơn 100.000 km/h và cháy sáng trên tầng cao khí quyển, tạo thành những vệt sao băng mà chúng ta có thể quan sát được từ mặt đất
Geminids không chỉ được chú ý bởi lượng sao băng nhiều mà còn bởi thường có nhiều sao băng rất sáng.
Xem thêm video đang được quan tâm:
Dự báo thời tiết sáng 13/12: Miền Bắc đón thời tiết dị thường trong nửa cuối tháng 12, rét tê tái/SKĐS
