Ngày 13/11, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Nguyễn Hoàng Hiệp cùng đoàn công tác của Bộ đã làm việc với tỉnh Thái Nguyên để bàn giải pháp xử lý tình trạng ngập lụt ở địa phương này.
Hai năm gần đây, các phường trung tâm tỉnh Thái Nguyên đã hứng chịu nhiều trận lũ lớn, trong đó trận lũ đặc biệt lớn vào tháng 10/2025 gây ra hậu quả nặng nề. Trận lũ lịch sử này phá vỡ mọi mốc quan trắc trong lịch sử trên sông Cầu đoạn qua tỉnh Thái Nguyên. Tại trạm thủy văn Gia Bảy đạt 29,9m, vượt đỉnh lũ lịch sử (năm 2024) hơn 1m, vượt báo động ba 2,9m.
Ông Nguyễn Hoàng Hiệp, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường làm việc với tỉnh Thái Nguyên bàn giải pháp xử lý tình trạng ngập lụt ở địa phương này.
Trận lũ lịch sử tháng 10/2025 gây ảnh hưởng đến 200.000 hộ dân (trong đó có 115 nhà bị sập, hỏng hoàn toàn; 465 nhà bị hư hỏng nặng, 69.391 nhà bị ngập); ngành nông nghiệp chịu thiệt hại nặng nề, hư hỏng gần 13.598 ha cây trồng, thủy sản, hơn 1 triệu con vật nuôi bị chết, bị nước cuốn trôi. Hệ thống giao thông, thủy lợi, giáo dục, y tế… bị thiệt hại nặng nề.
Trước sức tàn phá ghê gớm của lũ lụt, tỉnh Thái Nguyên đã đề xuất một loạt giải pháp, trọng tâm là dự án đầu tư xây dựng, nâng cấp, hoàn thiện hệ thống công trình đê điều, phòng chống lũ, lụt hai bên bờ sông Cầu đoạn qua khu vực trung tâm tỉnh .
Loạt công trình này gồm: Xây dựng đập Thác Huống 2; xây dựng đồng bộ đê, kè, đường giao thông mặt đê 2 bờ sông Cầu và suối Mo Linh; xây dựng hệ thống chống ngập úng khu vực trung tâm tỉnh Thái Nguyên; xây dựng cầu Gia Bẩy và hệ thống trạm bơm thoát nước ở khu vực trung tâm tỉnh.
Bên cạnh nguyên nhân khách quan do mưa lớn, việc thiếu hụt hồ chứa nước để cắt lũ ở thượng nguồn cũng khiến tình trạng ngập lụt diễn ra trên diện rộng. Bên cạnh đó, một số khu vực đoạn qua những phường trung tâm tỉnh chưa có hệ thống đê, một số nơi đã có nhưng công trình không còn phù hợp.
Để giải quyết căn cơ, ý kiến của một số đơn vị thuộc Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho rằng cần giải pháp đồng bộ, tổng thể, thoát lũ trên toàn bộ lưu vực sông Cầu. Phía thượng nguồn đề xuất xây dựng 4 hồ chứa nước để cắt lũ, tổng dung tích khoảng 200 triệu m3. Nếu xây dựng được 4 hồ chứa này sẽ cắt lũ được khoảng 130 triệu m3. Đối với hạ du, cần nghiên cứu kỹ phương án để tăng khả năng thoát lũ, thực tế cho thấy, trong những đợt lũ lớn vừa qua, khả năng thoát lũ vùng hạ du chậm.
Phát biểu tại cuộc họp, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Nguyễn Hoàng Hiệp cho rằng, vấn đề ngập lụt của Thái Nguyên chỉ giải quyết được khi đặt trong tổng thể các tỉnh lưu vực sông Cầu. Hiện nay Bộ đã giao cho các đơn vị chuyên môn nghiên cứu tổng thể, sau khi có số liệu chính xác, khoa học sẽ đưa ra các giải pháp phù hợp để giải quyết bài toán ứng phó với lũ lụt của các tỉnh lưu vực sông Cầu. Với điều kiện biến đổi khí hậu hiện nay, quan điểm của Bộ là quản trị rủi ro thiên tai theo hướng thuận thiên, chấp nhận rủi ro có kiểm soát.
Đa số ý kiến các chuyên gia cho rằng, nếu xây đê với quá cao không giải quyết triệt để vấn đề ngập lụt ở các phường trung tâm tỉnh Thái Nguyên mà còn ảnh hưởng đến không gian đô thị, các tỉnh phía hạ du sẽ chịu ảnh hưởng rất lớn.
Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Hiệp cho biết, vấn đề ngập lụt ở các phường trung tâm tỉnh Thái Nguyên không chỉ mới diễn ra gần đây, chiều hướng ngập ngày càng nghiêm trọng hơn, do đó cần thực hiện ngay dự án thoát nước trong đô thị. Trước mắt tỉnh Thái Nguyên khẩn trương xây dựng cầu Gia Bảy mới để mở rộng khả năng thoát lũ và đảm bảo an toàn công trình. Về xây đê hai bên bờ sông Cầu cần tính toán rất kỹ lưỡng dựa trên cơ sở khoa học hết sức cụ thể.
Cần nghiên cứu phương án xây dựng 4 hồ chứa nước ở thượng nguồn sông Cầu để cắt lũ, cùng với đó là giải pháp tăng khả năng thoát lũ ở hạ du, giải pháp mềm linh hoạt trong việc vận hành điều tiết hồ chứa nước.
Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Hiệp cũng cho biết, đối với đập Thác Huống trên sông Cầu đã xây dựng từ thời Pháp thuộc có nhiệm vụ dâng nước để phục vụ tưới tiêu, tuy nhiên hiện nay là điểm nghẽn cản dòng chảy, giảm khả năng thoát lũ. Do đó, Bộ sẽ nhanh chóng thực hiện dự án để giải quyết vấn đề này.
