Bộ LĐ-TB&XH vừa trình Thủ tướng Chính phủ đề xuất giảm 0,5% tỷ lệ đóng Quỹ Bảo hiểm tai nạn lao động (TNLĐ) và Quỹ Bảo hiểm bệnh nghề nghiệp (BNN); giảm tỷ lệ đóng vào quỹ bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) 0,5% cho người sử dụng lao động. Nếu được Chính phủ chấp thuận, mỗi năm doanh nghiệp và người lao động giảm nộp khoảng 5.400 tỷ đồng.
Tại phiên họp Chính phủ thường kỳ vừa diễn ra ngày 29/10/2016 tại Hà Nội, Bộ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Đào Ngọc Dung đã đưa ra đề xuất giảm tỷ lệ đóng BHXH vào hai quỹ là Quỹ Bảo hiểm thất nghiệp và Quỹ Tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, mỗi quỹ giảm 0,5%. Cụ thể, giảm tỷ lệ đóng vào Quỹ Bảo hiểm thất nghiệp từ 1% xuống 0,5%, tương ứng với số tiền giảm khoảng 2.400 tỉ đồng/năm. Giảm tỷ lệ đóng vào Quỹ Tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp từ 1% xuống 0,5%, tương ứng với số tiền giảm khoảng 3.000 tỉ đồng/năm. Như vậy, nếu đề xuất này được Chính phủ chấp thuận thì việc này sẽ tiết kiệm được cho doanh nghiệp một khoản tương đối lớn, khoảng 5.400 tỉ đồng mỗi năm.
Theo phân tích của Bộ LĐ-TB&XH, số thu và số chi Quỹ TNLĐ, BNN đều có xu hướng tăng hàng năm, tốc độ tăng bình quân số chi và số thu khá cân bằng, số thu tăng bình quân 20%; số chi tăng bình quân 18%; vì vậy, tỉ lệ số chi, thu thời gian qua khá ổn định, tăng không đáng kể. Với tỉ lệ đóng 1% vào Quỹ TNLĐ, BNN thì số chi trong năm chỉ chiếm một tỷ lệ nhỏ so với số thu trong năm, số kết dư trong những năm qua là khá lớn. Nếu tăng chi đột biến trong những năm tới cũng sẽ không gây xáo trộn trong cân đối quỹ.
Đề xuất giảm tỷ lệ đóng bảo hiểm tai nạn và thất nghiệp cho chủ sử dụng lao động. Ảnh: TM
Theo quy định của Luật An toàn, vệ sinh lao động thì Quỹ Bảo hiểm TNLĐ, BNN được dùng chi trả 8 nội dung quy định tại Điều 42 của Luật: Phí khám giám định thương tật, bệnh tật; trợ cấp một lần, trợ cấp hàng tháng, trợ cấp phục vụ; hỗ trợ phương tiện trợ giúp sinh hoạt, dụng cụ chỉnh hình; dưỡng sức, phục hồi sức khỏe; hỗ trợ phòng ngừa, chia sẻ rủi ro về TNLĐ, BNN; hỗ trợ chuyển đổi nghề nghiệp cho người bị TNLĐ, BNN khi trở lại làm việc; chi phí quản lý bảo hiểm TNLĐ, BNN; đóng BHYT cho người nghỉ việc hưởng trợ cấp Bảo hiểm TNLĐ, BNN hàng tháng. Quỹ BHTN được sử dụng để chi trả các khoản như trợ cấp thất nghiệp; hỗ trợ đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ kỹ năng nghề để duy trì việc làm cho NLĐ; hỗ trợ học nghề; hỗ trợ tư vấn, giới thiệu việc làm; đóng BHYT cho người hưởng trợ cấp thất nghiệp; chi phí quản lý BHTN thực hiện theo quy định của Luật BHXH; đầu tư để bảo toàn và tăng trưởng quỹ.
Báo cáo đánh giá tỷ lệ đóng, hưởng Quỹ BHXH cho thấy có 3 quỹ được cân đối trong ngắn hạn là Quỹ Bảo hiểm thất nghiệp; Quỹ Ốm đau và thai sản; Quỹ Tai nạn lao động, BNN. Trong đó, hai Quỹ BHTN và Quỹ TNLĐ, BNN luôn có kết dư hàng năm lớn. Theo số liệu thống kê thu, chi Quỹ TNLĐ, BNN, tỷ lệ số chi/thu những năm gần đây đều chưa tới 10% và không có biến động trong nhiều năm trở lại đây. Tính đến hết năm 2015, số kết dư Quỹ TNLĐ, BNN là khoảng 26.000 tỉ đồng, bằng gần 60 lần số chi Quỹ TNLĐ, BNN năm 2015.
Quỹ Bảo hiểm thất nghiệp cũng vậy. Theo báo cáo của Bộ LĐ-TB&XH, tỷ lệ chi/thu tuy có xu hướng tăng từng năm nhưng đến năm 2015, tỷ lệ chi/thu là 51%. Đến hết năm 2015, số kết dư Quỹ BHTN là gần 49.000 tỉ đồng. Với tốc độ tăng thu, chi như giai đoạn vừa qua, nếu không có nội dung tăng chi đột biến thì trong một số năm tới, số thu Quỹ BHTN trong năm vẫn đảm bảo số chi trong năm và có kết dư. Do đó, đây là hai quỹ mà Bộ LĐ-TB&XH, sau khi tính toán kỹ, thấy rằng việc giảm tỷ lệ đóng 0,5% mỗi quỹ sẽ không ảnh hưởng tới cân đối quỹ trong những năm tới.
Quỹ ốm đau và thai sản, tuy cũng là quỹ có cân đối ngắn hạn nhưng tỷ lệ thu, chi rất sát nhau, xấp xỉ 90%, số kết dư là không nhiều. Đồng thời, Luật BHXH năm 2014 đã bổ sung thêm nhiều quyền lợi cho người lao động. Chính vì vậy, sẽ không thể giảm tỷ lệ đóng của quỹ này xuống.
Riêng Quỹ Hưu trí, Tử tuất được cân đối trong dài hạn. Số kết dư quỹ này đến hết năm 2015 tương đối lớn, khoảng 340.000 tỉ đồng. Song, khi xây dựng Luật BHXH năm 2014, theo dự báo của Tổ chức Lao động quốc tế, với các chính sách hiện hành (trước năm 2016) thì đến năm 2021, thu trong năm của Quỹ Hưu trí và Tử tuất sẽ không đủ chi trong năm, để đảm bảo khả năng chi trả, phải lấy từ nguồn kết dư của quỹ. Đến năm 2034, phần kết dư không còn, số chi lớn hơn rất nhiều so với số thu. Do đó, khó có khả năng giảm tỷ lệ đóng Quỹ Hưu trí và Tử tuất xuống…
