Liên tiếp trong thời gian qua, lực lượng chức năng đã phát hiện xử lý nhiều vụ việc liên quan đến kinh doanh (KD) “bóng cười”. Mới đây nhất, vào cuối tháng 12/2020, Đội Quản lý thị trường (QLTT) số 1 - Cục QLTT Hà Nội phối hợp với thành viên Tổ công tác 368 - Tổng cục QLTT tiến hành kiểm tra cơ sở KD tại địa chỉ ngõ 259 phố Vọng, quận Hai Bà Trưng, Hà Nội. Lực lượng chức năng phát hiện hơn 10 nghìn quả bóng cao su (dùng để chứa khí N2O); 19 bình có khí N2O và 24 vỏ bình. Toàn bộ số hàng trên không có đủ giấy tờ chứng minh nguồn gốc.
Lực lượng chức năng thu giữ những bình khí N2O tại cơ sở vi phạm.
Trước đó, Đội Cảnh sát điều tra tội phạm về kinh tế, Công an quận Đống Đa phối hợp với lực lượng QLTT Hà Nội kiểm tra cơ sở KD cà phê, nước giải khát ở tầng 6, số 280 phố Xã Đàn, quận Đống Đa. Tại thời điểm kiểm tra, lực lượng chức năng đã phát hiện cơ sở này KD nhiều bình khí N20. Tổ công tác đã lập biên bản với lỗi KD khí cười không có giấy phép KD hàng hóa hạn chế KD; KD hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ, xử phạt 34,5 triệu đồng. Theo Công an quận Đống Đa, trong năm 2020, các đội nghiệp vụ và Công an 21 phường đã phối hợp với lực lượng QLTT kiểm tra, lập hồ sơ xử lý hành chính 32 vụ việc liên quan đến bóng cười, phạt gần 130 triệu đồng đối với các cơ sở KD và người vi phạm.
N2O là loại khí thuộc danh mục hóa chất hạn chế sản xuất, KD trong lĩnh vực công nghiệp, do Bộ Công Thương cấp phép sản xuất, KD. Khí N2O (khí cười) là nguyên liệu không thể thiếu cho ngành sản xuất công nghiệp như ngành điện tử, sản xuất thực phẩm, sử dụng trong y tế,... Tuy nhiên, trong lĩnh vực giải trí, Việt Nam chưa có quy định pháp lý về việc sử dụng khí N2O. Do đó, vấn đề cần quản lý hiện nay là hiện tượng sử dụng khí N2O sai mục đích tại các tụ điểm vui chơi giải trí.
Theo Bộ Công Thương, một số doanh nghiệp (DN) vì lợi nhuận đã có các hành vi vi phạm như KD không có giấy phép, khai báo không đúng mặt hàng nhập khẩu, trà trộn khí N2O lẫn với các mặt hàng khác. Vì vậy, cần thiết phải có biện pháp quản lý chặt chẽ hơn đối với việc nhập khẩu khí N2O và ngăn ngừa hành vi sử dụng N2O cho mục đích vui chơi, giải trí. Vì vậy, Bộ Công Thương đề xuất Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành, bộ ngành, địa phương tăng cường thanh kiểm tra hoạt động sản xuất, KD, sử dụng khí N2O trong mọi lĩnh vực kinh tế - xã hội; xử phạt nghiêm, đủ sức răn đe đối với tổ chức, cá nhân vi phạm quy định pháp luật. Bộ Công Thương cũng đề nghị tham khảo quy định pháp luật của một số quốc gia để nghiên cứu đưa N2O vào danh mục các chất hướng thần. Đề nghị Thủ tướng giao Bộ Công an nghiên cứu, sửa đổi quy định pháp luật có liên quan để cấm sử dụng N2O cho các mục đích vui chơi, giải trí bất hợp pháp. Đồng thời, Tổng cục Hải quan nâng cấp hệ thống một cửa quốc gia để kịp thời phản hồi thông tin thực nhập trước mắt là N2O, sau đó là các hóa chất khác đến Bộ Công Thương để thực hiện rà soát các DN nhập khẩu N2O không có giấy phép hoặc quá khối lượng cho phép.
Bộ Công Thương hiện đã cấp giấy phép sản xuất, KD hóa chất hạn chế trong lĩnh vực công nghiệp cho một DN sản xuất khí N2O với quy mô 600 tấn/năm, 14 doanh nghiệp KD khí N2O với tổng khối lượng tối đa 2.377 tấn/năm. Số liệu thống kê từ Cơ sở Dữ liệu hóa chất Quốc gia cho biết, trong thời gian từ đầu năm 2020 đến ngày 15/12/2020 có 17 DN nhập khẩu N2O với tổng khối lượng khoảng 2.400 tấn. Trong đó, 11 DN có giấy phép KD, 5 DN khai báo nhập khẩu mục đích sử dụng trong sản xuất, 1 DN nhập khẩu không có giấy phép.
Năm 2020, Bộ Công Thương kiểm tra 1 đơn vị KD N2O, đã xử phạt 52 triệu đồng và tước quyền sử dụng giấy phép của doanh nghiệp 2 tháng. Bộ Công Thương cũng đã kiểm tra 9 DN nhập khẩu, KD, sử dụng khí N2O và xử phạt 4 DN với tổng số tiền 318 triệu đồng. Do đặc tính nguy hiểm và dễ bị lạm dụng cho các mục đích vui chơi giải trí bất hợp pháp, Bộ Công Thương đã đề xuất Chính phủ đưa N2O vào Danh mục hóa chất hạn chế sản xuất, kinh doanh trong lĩnh vực công nghiệp tại Nghị định 113/2017/NĐ-CP.