Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình phát biểu tại phiên họp.
Đề xuất 2 chính sách đặc thù, đặc biệt
Trình bày Tờ trình, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh cho biết Chính phủ đề xuất 2 chính sách đặc thù, đặc biệt áp dụng cho dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc – Nam.
Chính sách thứ nhất: Tách nội dung bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và công tác di dời các công trình điện có điện áp từ 110 kV trở lên của dự án thành các dự án độc lập. Nguồn vốn được bố trí từ NSTƯ và địa phương.
Phiên họp thứ 52 của UBTVQH chiều 4/12.
Theo đó, các địa phương, Tập đoàn Điện lực Việt Nam là cấp có thẩm quyền, tổ chức lập, quyết định đầu tư, thực hiện các dự án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trên địa bàn; và việc đầu tư các hạng mục liên quan đến nội dung này không phải lập chủ trương đầu tư.
Nguồn vốn NSTƯ cấp trực tiếp cho địa phương, Tập đoàn Điện lực Việt Nam để thực hiện. Trường hợp NSTƯ chưa kịp bố trí, các địa phương được chủ động cân đối nguồn ngân sách địa phương để thực hiện; NSTƯ sẽ hoàn trả cho ngân sách địa phương sau khi cân đối được vốn.
Theo Bộ trưởng Trần Hồng Minh, việc tách thành dự án độc lập sẽ giúp công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và di dời công trình điện được triển khai độc lập, song song với công tác lập báo cáo nghiên cứu khả thi. Đồng thời, nguồn vốn NSTƯ được chuyển trực tiếp cho các địa phương (trường hợp ngân sách địa phương không cân đối đủ), Tập đoàn Điện lực Việt Nam, không qua Bộ Xây dựng nên có thể đẩy nhanh tiến độ thực hiện. Trường hợp các địa phương cần điều chỉnh dự án giải phóng mặt bằng sẽ chủ động thực hiện mà không phụ thuộc vào dự án chính, giúp giảm thủ tục, trình tự và tăng cường phân cấp cho địa phương.
Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh.
Ngoài ra, việc cho phép các địa phương được ứng nguồn ngân sách, bố trí nguồn ngân sách địa phương hoặc chủ động cân đối nguồn vốn ngoài ngân sách theo thẩm quyền để thực hiện bồi thường, hỗ trợ, tái định cư là cần thiết, tăng tính chủ động, đẩy nhanh tiến độ.
Chính sách thứ hai: Trong thời gian Quốc hội không họp, Quốc hội ủy quyền cho UBTVQH xem xét, quyết định bổ sung, điều chỉnh cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt cho các phương thức đầu tư (nếu có) để kịp thời triển khai dự án và báo cáo Quốc hội tại kỳ họp gần nhất.
Theo Bộ trưởng Trần Hồng Minh, để đảm bảo tiến độ dự án, tạo điều kiện cho khu vực tư nhân tham gia, trường hợp cần bổ sung cơ chế, chính sách mới, Quốc hội có thể ủy quyền cho UBTVQH quyết định. Cơ chế này tương tự cơ chế Quốc hội đã cho phép áp dụng đối với Dự án đầu tư xây dựng đường cao tốc Bắc – Nam phía Tây đoạn Gia Nghĩa (Đắk Nông) – Chơn Thành (Bình Phước).
Thống nhất trình Quốc hội xem xét cho ý kiến
Thẩm tra Tờ trình của Chính phủ, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi cho biết Ủy ban đánh giá việc bổ sung cơ chế, chính sách cho dự án là cần thiết.
Về chính sách thứ nhất, Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính nhận thấy đề xuất của Chính phủ về việc tách công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và di dời công trình điện từ 110 kV trở lên của dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam thành một dự án riêng là có cơ sở. Tuy nhiên, đề nghị cân nhắc tách thành một dự án thành phần độc lập và giao Chính phủ chỉ đạo các địa phương, bộ, ngành lập Báo cáo nghiên cứu khả thi nhằm bảo đảm sự đồng bộ, thống nhất. Đồng thời, cần xác định rõ tổng mức đầu tư, diện tích đất thu hồi và tiến độ hoàn thành.
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi.
Đối với chính sách thứ hai, Thường trực Ủy ban nhận thấy Quốc hội đã có quy định tại Nghị quyết số 172/2024, do vậy không cần đề xuất thêm.
Cho ý kiến tại phiên họp, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hoà Bình chia sẻ đây là phiên họp cuối của nhiệm kỳ của Quốc hội. Trong khi đó, Chính phủ quyết tâm phải triển khai dự án đường sắt tốc độ cao càng sớm càng tốt, ngay khi công tác chuẩn bị hoàn tất. Nếu thực hiện theo trình tự thông thường, phải đến phiên họp đầu tiên của Quốc hội khóa mới, Chính phủ mới có thể báo cáo đầy đủ. Vì vậy, Chính phủ đề nghị Quốc hội xem xét ủy quyền cho UBTVQH trong một số trường hợp như nội dung về chính sách 2 đã nêu.
Liên quan chính sách 1, Phó Thủ tướng đề nghị cần bao quát hơn để không chỉ các dự án điện từ 110 kV trở lên mới được tách nội dung bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và di dời thành dự án độc lập, mà cả các dự án khác đi kèm như công trình giao thông phục vụ khai thác đường sắt, nhà ga, bến đỗ… vốn là các hạng mục phát huy công năng của đường sắt tốc độ cao, cũng cần được hưởng chính sách tương tự.
Kết luận nội dung, Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh cho biết UBTVQH thống nhất về việc trình Quốc hội xem xét cho ý kiến, đồng thời bổ sung vào Nghị quyết Kỳ họp thứ 10 các cơ chế, chính sách áp dụng cho dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc – Nam.
