Chăm sóc vết mổ sau sinh
Vết mổ lấy thai là một tổn thương lớn trên thành bụng, gây đau và nhạy cảm trong những ngày đầu. Sau khi sinh mổ, các bà mẹ thường đặt ra hàng loạt câu hỏi: Vết mổ bao lâu thì lành? Vết khâu có thể bị bục không? Có cần kiêng cữ hoàn toàn hay không? Ăn uống như thế nào để vết mổ mau lành và tránh sẹo lồi? Những lo lắng này là hoàn toàn hợp lý, bởi việc chăm sóc đúng cách sẽ quyết định tốc độ hồi phục, sức khỏe tổng thể và cả tính thẩm mỹ của vết mổ về sau.
Chăm sóc vết mổ được chia thành hai giai đoạn chính: những ngày đầu tại bệnh viện và khi sản phụ đã về nhà.
Tại bệnh viện, cần thủ chỉ dẫn của nhân viên y tế
Trong 24 - 48 giờ đầu tiên sau mổ, vết thương sẽ được băng kín bằng gạc vô trùng. Đây là thời điểm vết mổ còn rất mới, tuyệt đối không được tự ý chạm vào, bóc gạc hay dùng bất kỳ loại thuốc nào khi chưa có chỉ định. Bác sĩ và y tá sẽ trực tiếp vệ sinh, thay băng định kỳ bằng dung dịch sát khuẩn chuyên dụng.
Điều quan trọng nhất là sản phụ cần cố gắng vận động sớm và nhẹ nhàng. Việc xoay người, ngồi dậy và đi lại chậm rãi quanh phòng bệnh ngay khi hết tác dụng của thuốc tê không chỉ giúp máu lưu thông, giảm nguy cơ tắc tĩnh mạch mà còn kích thích nhu động ruột, phòng ngừa dính ruột, một biến chứng thường gặp sau mổ.
Về chế độ ăn uống: Sau phẫu thuật, ruột cần thời gian để hồi phục vì vậy trong 6 giờ đầu, chỉ nên uống nước lọc hoặc nước đường. Điều này giúp kiểm tra khả năng hoạt động của hệ tiêu hóa mà không gây áp lực.
Sau đó, có thể bắt đầu với cháo loãng, súp và các món dễ tiêu hóa. Dần dần, sản phụ có thể trở lại chế độ ăn bình thường, tập trung vào thực phẩm giàu protein (thịt, cá, trứng, sữa), vitamin và khoáng chất (rau xanh, trái cây) để tăng cường sức đề kháng và tái tạo mô.
Chăm sóc vết mổ sau sinh đúng cách giúp mẹ nhanh phục hồi
Khi về nhà, giữ vết mổ khô thoáng và sạch sẽ
Sau khi xuất viện, sản phụ và gia đình sẽ tự chăm sóc vết mổ tại nhà. Nguyên tắc cơ bản và quan trọng nhất là giữ vết mổ luôn khô ráo và sạch sẽ.
Vệ sinh vết mổ: Hàng ngày, sau khi tắm rửa sạch sẽ, dùng khăn bông mềm, sạch thấm khô vết mổ một cách nhẹ nhàng. Không chà xát mạnh. Sản phụ nếu dùng tăm bông sạch thấm nước muối sinh lý hoặc dung dịch sát khuẩn để lau nhẹ nhàng xung quanh vết mổ thì cần được bác sĩ hướng dẫn trước khi thực hiện. Có thể thay băng nếu băng bị ướt hoặc bẩn.
Tắm gội: Vết mổ đã lành và khô hoàn toàn có thể tắm vòi sen. Thông thường, sau 5-7 ngày, khi chỉ khâu tự tiêu đã hòa tan hoặc đã được cắt chỉ, sản phụ có thể tắm rửa thoải mái hơn. Tránh ngâm mình trong bồn tắm hay bơi lội trong giai đoạn này để ngăn ngừa nhiễm trùng.
Chọn quần áo: Nên chọn quần áo rộng rãi, thoáng mát, làm từ chất liệu cotton mềm. Quần áo bó sát có thể cọ xát vào vết mổ, gây kích ứng và cản trở quá trình lành thương.
Dinh dưỡng cho mẹ sau sinh phục hồi nhanh
Song song với chăm sóc vết mổ, chế độ ăn uống khoa học cũng là yếu tố then chốt giúp vết thương mau lành và hồi phục sức khỏe.
Mẹ sau sinh nên tập trung vào các nhóm thực phẩm giàu protein như thịt đỏ, thịt gà, cá hồi, trứng và đậu nành để cung cấp "nguyên liệu" cho quá trình tái tạo tế bào và mô mới.
Đồng thời, đừng quên tăng cường các loại trái cây giàu vitamin C như cam, ổi, kiwi, và dâu tây. Vitamin C đóng vai trò thiết yếu trong việc sản xuất collagen, giúp da mau liền sẹo.
Bên cạnh đó, các thực phẩm giàu kẽm như hải sản, thịt bò và hạt bí cũng giúp củng cố hệ miễn dịch và thúc đẩy quá trình lành vết thương diễn ra nhanh chóng hơn.Cần lưu ý hạn chế một số thực phẩm có thể gây ảnh hưởng đến vết mổ như rau muống, thịt gà, đồ nếp (có thể gây sẹo lồi hoặc ngứa) trong những tuần đầu sau sinh.
Mẹ sau sinh không cần bổ sung đủ chất dinh dưỡng
Khi nào cần tái khám?
Sản phụ cần chủ động theo dõi vết mổ và đến cơ sở y tế ngay lập tức nếu phát hiện một trong các dấu hiệu sau:
Vết mổ sưng, nóng, tấy đỏ, đau hơn so với những ngày trước. Vết mổ có dịch vàng, dịch có mùi hôi hoặc có mủ chảy ra. Vết mổ bị rách hoặc bục chỉ, xuất hiện lỗ hở. Sản phụ bị sốt cao, cảm giác ớn lạnh không rõ nguyên nhân, đi kèm với đau bụng dưới dữ dội.
Đây là những dấu hiệu cảnh báo tình trạng nhiễm trùng, cần được can thiệp y tế kịp thời.
Ngoài việc chăm sóc đúng cách, sản phụ hãy giữ tinh thần thoải mái, ngủ đủ giấc sẽ giúp cơ thể có đủ năng lượng để hồi phục. Hạn chế mang vác vật nặng, cúi gập người trong 2-3 tháng đầu. Khi vết mổ đã khô và lên da non, có thể tham khảo việc sử dụng các sản phẩm bôi ngoài da chuyên biệt như gel hoặc kem trị sẹo, được thiết kế để làm mềm, làm phẳng và mờ sẹo.
Quá trình hồi phục sau sinh mổ đòi hỏi sự kiên nhẫn và cẩn trọng. Bằng cách nắm vững những kiến thức trên, các bà mẹ sẽ có thể chăm sóc vết thương hiệu quả, nhanh chóng hồi phục sức khỏe để tận hưởng trọn vẹn niềm hạnh phúc làm mẹ.
