Cảnh giác với rủi ro thiên tai sau bão
Ông Mai Văn Khiêm, Giám đốc Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia cho biết, từ chiều tối qua (24/8) đến sáng nay, hầu hết Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ có mưa vừa đến mưa to, riêng Bắc Trung Bộ mưa rất to. Hà Tĩnh nhiều điểm đã trên 300mm, trong đó Cẩm Xuyên ghi nhận chỉ trong 3 giờ (7 giờ đến 10 giờ) đã đạt 176,2 mm. Đây là mức rất lớn.
Mưa lớn hiện tập trung ở Hà Tĩnh, Quảng Trị, Nghệ An và sẽ tiếp tục trong hôm nay, ngày mai khi hoàn lưu bão tác động trực tiếp. Nguy cơ lũ lớn trên các hệ thống sông, ngập úng vùng trũng thấp và đô thị rất cao. Các tỉnh Nghệ An, Hà Tĩnh, Thanh Hóa, Quảng Trị, đặc biệt khu vực miền núi phía tây - có nguy cơ lũ quét, sạt lở đất nghiêm trọng.
Bão số 5 đang tiến vào đất liền Bắc Trung Bộ gây mưa rất lớn.
Chiều nay, bão sẽ đi vào khu vực bắc Hà Tĩnh-Nghệ An. Vùng gió mạnh nhất quanh tâm bão (bán kính khoảng 50km) có thể đạt trên cấp 12, giật cấp 14–15. Các địa phương như thành phố Vinh, Cửa Lò, Cửa Hội, huyện Nghi Xuân và nam Thanh Hóa cần đặc biệt lưu ý.
Nhận định về tình hình mưa do tác động của bão số 5 Kajiki, ông Mai Văn Khiêm nói, từ hôm qua đến nay đã xuất hiện lượng mưa tương đối lớn ở Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ. Cơ quan khí tượng ghi nhận lượng mưa tích lũy từ 19h ngày 24/8 đến 10h ngày 25/8, một số nơi có lượng mưa rất lớn trên 300mm. Có những điểm như ở Cẩm Xuyên, quan trắc được tổng lượng mưa tích lũy trong 3 giờ, từ 7-10h ngày 25/8 là 176,2mm, đây là mức mưa rất lớn.
Dự báo mưa còn tiếp tục diễn ra, xuất hiện trong khoảng thời gian hôm nay và ngày mai khi chịu tác động trực tiếp của hoàn lưu bão số 5 Kajiki. Mưa lớn đã xảy ra và còn tiếp diễn trong hôm nay và ngày mai, nguy cơ về lũ trên các sông, đặc biệt lưu vực sông ở Nghệ An, Hà Tĩnh, Thanh Hoá. Nguy cơ liên quan lũ quét, sạt lở đất ở khu vực vùng núi phía Tây, Bắc Trung Bộ như Nghệ An, Thanh Hoá, Hà Tĩnh, Quảng Trị.
Hiện nay, qua phân tích ảnh mây vệ tinh cũng như quan trắc rada khí tượng tại Việt Nam, hệ thống cấu truc mây của cơn bão này có một số dấu hiệu ban đầu, có thể bão suy giảm về mặt cường độ. Tuy nhiên, với cường độ bão trên cấp 12, cấp 13,14, khi tác động vào đất liền thì rất nhiều công trình nếu không kiên cố sẽ ảnh hưởng rất lớn.
"Trong 5 cơn bão từ đầu năm đến nay ở trên Biển Đông, thì đã có tới 3 cơn hình thành ngay trên Biển Đông. Đây cũng là một đặc điểm đặc trưng đáng chú ý của mùa bão năm 2025", ông Nguyễn Văn Hưởng, trưởng phòng dự báo thời tiết, Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, cho biết.
Bài học từ bão Yagi về hoàn lưu sau bão
Ông Mai Văn Khiêm lưu ý, nguy cơ lớn nhất vẫn là lũ quét và sạt lở đất. Từ 19 giờ hôm qua đến nay, dù bão chưa đổ bộ, lượng mưa đã rất lớn. Chúng tôi lưu ý: ngay cả khi bão suy yếu và phát bản tin cuối, không có nghĩa nguy cơ đã hết. Lũ quét, sạt lở đất sẽ còn kéo dài 2–3 ngày tới.
Ngoài ra, mưa không chỉ tập trung vùng ven biển mà còn lan ra Phú Thọ, Hòa Bình, Sơn La, Lào Cai. Sau khi vào đất liền, bão sẽ di chuyển sang Trung và Thượng Lào, mang lượng ẩm lớn gây mưa thêm ở thượng lưu các sông có nguồn từ Lào, như sông Cả. Điều này có thể làm xuất hiện lũ ở thượng lưu, ảnh hưởng đến hạ lưu trong nước ta.
Diễn biến của bão số 5 có nhiều điểm tương đồng với bão Yagi. Theo Giám đốc Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia Mai Văn Khiêm, bão Yagi là cơn bão mạnh nhất trong vòng 30 năm qua trên khu vực Biển Đông. Đây cũng là cơn bão có cường độ tăng rất nhanh, chỉ trong 24 giờ cường độ bão tăng 8 cấp và duy trì cấp siêu bão trong thời gian dài, khi đổ bộ vào phía Đông của đảo Hải Nam (Trung Quốc) vẫn còn giữ cường độ siêu bão.
Đáng chú ý, mức độ giảm cấp trên đường đi của bão không theo quy luật thông thường. Bão khiến TP Hải Phòng, Quảng Ninh, Thái Bình khi đó phải cảnh báo cấp độ rủi ro thiên tai cấp 4, tức là gần cấp thảm họa. Tỉnh Yên Bái, Lào Cai phải cảnh báo cấp độ rủi ro thiên tai tới cấp 3 đối với lũ quét, sạt lở đất, tức là cấp cao nhất.
Cụ thể, thông thường khi đi qua đảo Hải Nam (Trung Quốc) vào vịnh Bắc Bộ, các cơn bão thường yếu đi nhanh, nhưng với bão số 3 cường độ không giảm nhanh, khi áp sát bờ biển Quảng Ninh - Hải Phòng vẫn giữ cường độ cấp 12-13. Ngoài ra, thời gian lưu bão trên đất liền kéo dài (12 giờ).
Bão số 3 di chuyển sâu vào đất liền và suy yếu thành áp thấp nhiệt đới ở khu vực phía Tây Bắc bộ. Tuy nhiên, mưa lớn nhất do hoàn lưu bão số 3 chủ yếu ở phía Đông dãy núi Hoàng Liên Sơn dù không nằm trên đường đi của bão, không chịu tác động trực tiếp của gió bão. Hầu hết các cơn bão có quỹ đạo tương tự trước đây thường gây mưa lớn ở phía Tây dãy núi Hoàng Liên Sơn.
Mưa rất lớn trên diện rộng (gồm nhiều tỉnh) thuộc lưu vực sông Thao, sông Chảy, sông Lô, sông Gâm với cường suất cao (trên 200 mm/ngày), kéo dài nhiều ngày sau khi bão tan; trong đó, có những khu vực xuất hiện lượng mưa trên 200 mm chỉ trong vòng 2 giờ đồng hồ.
Đối với bão số 5, "Khi vào đất liền, bão di chuyển chẩm lại. Khi di chuyển chậm, thời gian tác động của bão có thể kéo dài 6–10 giờ. Đây là điểm đặc biệt cần đề phòng. Khi bão suy yếu, cơ quan khí tượng sẽ phát bản tin cuối để thông báo gió mạnh tạm thời chấm dứt, các hoạt động có thể dần trở lại bình thường. Nhưng riêng với lũ quét, sạt lở đất, chúng tôi khuyến cáo vẫn phải theo dõi sát trong nhiều ngày sau đó", ông Mai Văn Khiêm cảnh báo.
