Tết đến, nếp sinh hoạt của nhiều người bị xáo trộn, vì vậy sức khỏe cũng bị ảnh hưởng. Đỏ mắt, đau mỏi do thức khuya, hay hút nhiều thuốc lá, uống nhiều rượu, tiêu chảy hoặc ăn uống khó tiêu... rất thường gặp trong những ngày tết. Vậy làm thế nào để ăn Tết mà không bị...lết?
Nếu xử trí không đúng sẽ làm tình trạng bệnh nặng hơn nhưng nếu biết cách khắc phục sớm và đúng cách thì bệnh sẽ không diễn tiến nặng. Tuy nhiên, trên thực tế hầu hết mọi người đều đưa ra những xử trí sai lầm. Dưới đây là một vài “chiêu“ vui Xuân mà vẫn giữ được sức khỏe.
Thức khuya đón “thần bài”
Do chỉ vui chơi mà không phải đi làm nên hầu hết mọi người đều muốn thức khuya, dậy trễ do đó dễ dẫn đến tình trạng đỏ mắt vì thức khuya và mắt phải làm việc quá nhiều. Trong tình huống này, xử trí sai lầm thường gặp là bệnh nhân dùng thuốc nhỏ mắt tùy tiện chứa thành phần kháng sinh (như sulfacetamide sodium) hay steroid, sử dụng lâu ngày sẽ gây hại cho mắt, có nhiều trường hợp nghiêm trọng có thể gây mù lòa. Nếu người mang kính sát tròng dùng thuốc Benzalkonium chloride thì thuốc sẽ tích tụ trên mặt kính, dẫn đến viêm mắt. Tốt nhất là nên ngủ và nghỉ ngơi đầy đủ, trước khi ngủ có thể nhỏ thuốc có thành phần tạo nước mắt (Hypromellose).
Bên cạnh tình trạng đỏ mắt do thức khuya, nhiều người còn bị đau lưng, mỏi khắp người vì ngồi lâu với bạn bè làm cho hệt thống tuần hoàn bị kẹt... máu... Để cải thiện, chỗ mỏi đau có thể dùng khăn đắp nóng giúp máu vận hành. Đồng thời không nên ngồi một chỗ. Thỉnh thoảng cũng cần nên đứng dậy “múa may quay cuồng” chút đỉnh. Nếu muốn dùng dầu thoa thì nên chọn mua loại có thành phần menthol hay methyl salicylate, có tác dụng giảm đau. Phương pháp tốt nhất là tắm nước ấm giúp cơ thể gia tăng tuần hoàn máu, “hô biến” acid lactic nhờ đó sự mệt mỏi cũng được thuyên giảm.
Khói thuốc, men rượu
Trong những ngày tết có rất nhiều người hút thuốc lá với số lượng nhiều hơn ngày thường vì... quá vui. Để hạn chế tình trạng này và để không thèm thuốc lá, nhiều người thường dùng bạc hà hay kẹo ngậm có thành phần thuốc Thymol. Tuy nhiên, đây là cách xử trí không đúng vì ngậm nhai quá nhiều sẽ dẫn đến đau bụng hay tiêu chảy nhẹ. Không nên dùng trà hay lá trà để khử hôi miệng vì sẽ làm cho bạn mất ngủ. Nếu bạn đã lỡ hút nhiều thuốc mà không kìm lại được, tốt nhất trước bữa ăn dùng thuốc có diệp lục tố (chlorophyll). Chlorophyll có tác dụng khử mùi hôi cơ thể rất an toàn và hữu hiệu. Sau bữa ăn cần uống nhiều nước lọc tinh khiết.
Việc uống nhiều bia rượu thường gây ra những cơn đau đầu vào sáng hôm sau. Thông thường để xoa dịu niềm đau, sai lầm thường gặp là dùng thuốc giảm đau bừa bãi, chẳng hạn như paracetamol, aspirin... Aspirin rất có hại cho dạ dày, những người vốn có bệnh đau dạ dày nên kiêng dùng, còn paracetamol nếu dùng chung cho rượu sẽ vô cùng nguy hại cho gan. Chữa trị hậu quả của rượu đúng cách là trước khi ngủ nên uống nhiều nước (nhằm giảm nồng độ rượu trong máu), giúp cải thiện tình trạng thiếu nước của cơ thể, nhờ đó sáng hôm sau người quá chén có thể bớt đau đầu. Ngoài ra nên ăn nhiều trái cây giàu potassium như chuối, uống nhiều nước ép trái cây, uống nước súp thịt để cung cấp thêm cho cơ thể các loại vitamin và các chất điện giải, giúp cơ thể lấy lại năng lượng.
Thần khẩu hại xác phàm
Chứng đầy bụng khó tiêu do ăn uống quá độ cũng thường gặp vào những ngày Tết. Cách xử trí sai lầm thường gặp là... móc họng cho nôn mửa nhằm thải thức ăn ra ngoài. Cách này rất có hại vì sẽ làm cho thức ăn trào ngược đến phổi và khí quản, dẫn đến viêm sưng các cơ quan này. Cũng có người dùng tùy tiện các loại thuốc xổ nhẹ, làm rối loạn đường ruột, dẫn đến cơ năng thất thường. Gặp những trường hợp này thì tốt nhất là nên ngưng ăn 2 - 3 bữa. Người không đau dạ dày thử dùng một muỗng trà giấm đỏ trợ giúp tiêu hóa, có thể dùng thuốc chứa men tiêu hóa. Thử nhai vài lá húng lủi, lá húng bạc hà...
Nếu bị tiêu chảy do ăn thịt sống hay hải sản sống thì nên uống nước ấm giúp giảm đau bụng; vài ngày đầu không nên ăn rau sống, trái cây, thức ăn lạnh và sữa bò, chỉ nên dùng cháo thêm muối để bổ sung muối khoáng và phần nước. Nếu muốn dứt tiêu chảy tạm thời, có thể dùng thuốc trong thành phần có loperamide. Tuy nhiên, cần tham khảo ý kiến của bác sĩ và dược sĩ trước khi dùng loại thuốc này. Cũng có thể uống một tách trà gừng đậm. Không nên dùng ngay thuốc chống tiêu chảy vì tiêu chảy là chức năng điều tiết tự động của cơ thể. Thuốc chống tiêu chảy sẽ làm giảm nhu động ruột, làm cho thức ăn bẩn lưu lại trong cơ thể, ngăn cản việc bài tiết độc tố ra ngoài, có hại cho sức khỏe. Tiêu chảy 1 - 2 lần không cần dùng thuốc, 4 - 5 lần thì cần đến gặp bác sĩ chứ không nên tự ý mua thuốc trị tiêu chảy để tự chữa trị.
DS. NGUYỄN BÁ HUY CƯỜNG
(ĐH Dược Murdoch- Úc)
