Phát biểu ý kiến, ĐBQH Thạch Phước Bình - Phó Trưởng đoàn chuyên trách Đoàn ĐBQH tỉnh Vĩnh Long cho rằng việc tăng mức hưởng và tiến tới miễn viện phí giai đoạn 2026-2030 là chủ trương nhân văn, nhưng thực hiện cho thấy còn nhiều điểm nghẽn.
Theo đó, 30% trạm y tế không có bác sĩ, và 35% trạm y tế cung cấp thuốc thiếu hoặc không đảm bảo chất lượng. Nếu mở rộng quyền lợi BHYT khi tuyến dưới chưa được củng cố, người dân sẽ tiếp tục đổ dồn lên tuyến trên, làm tăng chi từ quỹ BHYT và gây quá tải, đi ngược mục tiêu giảm gánh nặng tài chính. Hệ thống mua sắm, đấu thầu còn bất cập, thiếu thống nhất hướng dẫn, gây đứt gãy nguồn cung cấp. Nhiều bệnh viện bị xuất toán dược, quỹ nợ đọng BHYT lên tới 7.000 tỷ đồng trong giai đoạn 2018-2021.
Các ĐBQH tham dự phiên thảo luận sáng 2/12.
Việc tăng quyền lợi trong bối cảnh cơ chế thanh toán chưa ổn định dễ dẫn đến lạm dụng dịch vụ, kéo dài điều trị, đặc biệt tại các đơn vị tự chủ. Do đó, đại biểu đề nghị bổ sung vào Điều 2 các điều kiện tiên quyết (tiền kiểm) trước khi mở rộng quyền lợi BHYT. Trước năm 2026, phải hoàn thành chuẩn hóa tối thiểu 70% trạm y tế xã về cơ sở vật chất, trang thiết bị, danh mục thuốc thiết yếu và bảo đảm mỗi trạm y tế có ít nhất 1 bác sĩ.
Về chế độ tiền lương và phụ cấp nhân viên y tế (Điều 3), đại biểu nhận định quy định xếp lương bác sĩ từ bậc 2 tuy cải thiện thu nhập ban đầu nhưng không xử lý gốc rễ vấn đề thu nhập thấp. Thực tế cho thấy nhân viên y tế nghỉ việc hàng loạt, chênh lệch thu nhập giữa công và tư ngày càng lớn. Giải pháp này không đủ sức giữ chân nhân lực.
ĐBQH Thạch Phước Bình.
Phụ cấp ưu đãi nghề 100% mới áp dụng trong một số chuyên khoa đặc thù. Trong khi đó nhiều lĩnh vực có mức nguy hiểm tương đương như cấp cứu, hồi sức chống độc, truyền nhiễm, chống dịch, xét nghiệm lại chưa được hưởng, tạo sự bất bình đẳng và giảm động lực làm việc.
Theo đại biểu, phụ cấp của y tế cơ sở và y tế dự phòng còn thấp, không đủ hấp dẫn để giữ bác sĩ tại xã. Việc này dẫn tới nguy cơ 10-15 năm tới không còn bác sĩ làm công tác dự phòng, thiếu khoảng 8.000 bác sĩ (chỉ đạt 42% nhu cầu).
Đại biểu đề nghị hoàn thiện Điều 3 theo hướng: xây dựng bảng lương đặc thù ngành y tế gắn với rủi ro, trách nhiệm, thâm niên; áp dụng phụ cấp theo vị trí việc làm thay vì cào bằng theo bằng cấp. Mở rộng phụ cấp ưu đãi nghề 100% cho hồi sức, chống độc, ICU, truyền nhiễm, chống dịch, cấp cứu, xét nghiệm nguy cơ cao.
Đặc biệt, cần nâng phụ cấp y tế cơ sở và y tế dự phòng lên mức thống nhất 100% trên toàn quốc (vùng khó khăn được hưởng thêm phụ cấp thu hút từ 30% đến 50%). Đại biểu cũng đề nghị bổ sung cơ chế bảo vệ nhân viên y tế như bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp bắt buộc, hỗ trợ pháp lý, bảo vệ an toàn, hỗ trợ tâm lý cho các khoa áp lực cao. Đồng thời, cần bảo đảm nguồn chi phụ cấp từ ngân sách, tránh phụ thuộc vào mức độ tự chủ của bệnh viện.
ĐBQH Trần Kim Yến.
Cùng nói về chế độ chính sách tiền lương, phụ cấp cho nhân viên y tế, ĐBQH Trần Kim Yến - Đoàn TP.HCM cho biết thực tế cho thấy tình trạng thiếu bác sĩ tại tuyến y tế cơ sở, y tế dự phòng đang là một thách thức rất lớn của ngành y tế cả nước.
Từ đó, đại biểu đề nghị bổ sung nhân viên cấp cứu ngoại viện được hưởng mức phụ cấp ưu đãi nghề 100%. Đồng thời bỏ điểm b, khoản 3, Điều 3 để những người thường xuyên và trực tiếp làm chuyên môn y tế tại trạm y tế xã, y tế dự phòng đều được hưởng mức phụ cấp ưu đãi nghề 100%, không phân biệt mức 100% hay 70%.
