1. Dây rốn thắt nút là gì?
Dây rốn là một bộ phận rất quan trọng liên kết giữa thai nhi và nhau thai, có vai trò vận chuyển oxy và chất dinh dưỡng từ mẹ truyền sang thai nhi trong suốt thai kỳ để đảm bảo cho em bé phát triển khỏe mạnh.
Hiện tượng dây rốn quấn cổ là tình trạng thai nhi bị dây rốn quấn quanh cổ, thường xảy ra do sự chuyển động quá mức của bé trong bụng mẹ ở những tháng đầu thai kỳ, do dây rốn dài hơn bình thường, nhiều nước ối, đa thai...
Khi dây rốn bị thắt nút (dây rốn vô tình tạo thành một nút thắt do cử động của thai nhi) hoặc bị nén, lưu lượng máu, chất dinh dưỡng và oxy đến thai nhi sẽ bị giảm. Mức độ nén chặt của dây rốn sẽ xác định mức độ nguy hiểm gây ra cho thai nhi. Nếu dây rốn thắt nút và chặn hoàn toàn bất kỳ lưu lượng máu nào đến thai nhi có thể dẫn đến thiếu máu não, thậm chí tử vong ngay trong bụng mẹ.
Các nghiên cứu đã ghi nhận những yếu tố làm thể tích tử cung giãn quá mức đều có thể là nguyên nhân gây ra dây rốn thắt nút do thai nhi cử động tự do quá mức trong tử cung như: đa ối, sản phụ đẻ nhiều lần, đái tháo đường thai kỳ…
Dây rốn có vai trò vận chuyển oxy và chất dinh dưỡng từ mẹ truyền sang thai nhi.
2. Tai biến và biến chứng có thể gặp của dây rốn thắt nút
Mặc dù không phải tất cả những trường hợp nút thắt dây rốn dẫn đến biến chứng sơ sinh nhưng chúng đều liên quan đến kết quả thai kỳ bất lợi bao gồm: suy thai, thiếu oxy thai, thai chậm phát triển trong tử cung, tổn thương thần kinh thai nhi lâu dài, mổ lấy thai và thai chết lưu...
Những nút thắt dây rốn thực sự có thể làm thay đổi lưu lượng máu ở dây rốn. Những thay đổi này có thể gây ra bởi sự co thắt trực tiếp hoặc do sự căng ra trong quá trình thai nhi di chuyển xuống dẫn đến ngừng tạm thời lưu lượng máu dây rốn. Tình trạng này được biểu hiện qua nhịp tim thai bất thường trên máy theo dõi tim thai.
Nghiên cứu cho thấy, tai biến do dây rốn thắt nút phụ thuộc vào mức độ giãn tĩnh mạch tắc nghẽn dòng chảy, trong đó nút thắt chặt có thể gây tình trạng thiếu oxy cấp tính dẫn đến kết quả bất lợi ngay lập tức như thai chết lưu trong tử cung, trong khi nút thắt lỏng hơn có thể gây thiếu oxy mạn tính và kết quả ít nguy hiểm hơn cho thai nhi.
3. Khuyến cáo của bác sĩ
Dây rốn thắt nút mặc dù hiếm gặp nhưng có thể gây nguy hiểm cho thai nhi như tử vong trong bụng mẹ, suy thai hoặc ngạt khi chuyển dạ.
Trong hầu hết các trường hợp, dây rốn thắt nút hầu như không có triệu chứng lâm sàng biểu hiện trong thai kỳ nên thai phụ không nên chủ quan. Khi mang thai cần được khám và quản lý thai chặt chẽ bởi các bác sĩ chuyên khoa có kinh nghiệm.
Với những trường hợp có những yếu tố nguy cơ gây dây rốn thắt nút như: đa ối, đẻ nhiều lần… mà siêu âm nghi ngờ dây rốn thắt nút thì phải theo dõi quản lý thai sát sao bằng siêu âm, máy monitor theo dõi tim thai để phát hiện sớm bất thường để kịp thời xử trí.
Phụ nữ mang thai cần khám và quản lý thai kỳ chặt chẽ bởi các bác sĩ chuyên khoa có kinh nghiệm.
Về cơ bản, dây rốn thắt nút vẫn có thể theo dõi và sinh thường được tại các cơ sở y tế uy tín và bác sĩ có nhiều kinh nghiệm, đặc biệt nếu nút thắt lỏng lẻo và không ảnh hưởng đến sự lưu thông máu và oxy.
Tuy nhiên, vì dây rốn thắt nút tiềm ẩn nhiều rủi ro nghiêm trọng cho thai nhi, đặc biệt là trong quá trình chuyển dạ nên quyết định sinh thường hay sinh mổ sẽ phụ thuộc vào nhiều yếu tố và được bác sĩ chuyên khoa đánh giá cẩn thận. Thai phụ và người nhà sẽ được tư vấn những nguy cơ của dây rốn thắt nút để phối hợp theo dõi sát thai kỳ.
Trong trường hợp theo dõi đẻ thường phải theo dõi rất sát sao tình trạng tim thai. Cần phải can thiệp phẫu thuật ngay nếu tim thai có dấu hiệu không tốt. Đa số các trường hợp có nguy cơ cao hoặc có dấu hiệu suy thai trong chuyển dạ thường được chỉ định sinh mổ để đảm bảo an toàn tuyệt đối cho thai nhi.
