Nhiều thành tựu được ghi nhận
Thông tin tại Hội nghị cho biết, trong năm qua, công tác phòng, chống HIV/AIDS đã đạt được nhiều thành tựu như: Hoàn thành vượt mức kế hoạch xây dựng các văn bản pháp luật; Luật Phòng, chống HIV/AIDS sửa đổi, bổ sung đã Quốc hội thông qua ngay trong 1 kỳ họp, và đây cũng là một trong 10 sự kiện nổi bật của ngành y tế năm 2020. Ngoài Luật PC HIV/AIDS sửa đổi, Thủ tướng Chính phủ cũng đã ban hành Quyết định số 1246/QĐ-TTg phê duyệt Chiến lược Quốc gia chấm dứt dịch bệnh AIDS vào năm 2030.
Năm 2020 là năm rất khó khăn do dịch COVID-19, nhưng các hoạt động phòng, chống HIV/AIDS vẫn được tổ chức triển khai rộng rãi và có hiệu quả cao, đặc biệt là mở rộng triển khai xét nghiệm, phát hiện mới 13.000 người nhiễm HIV; duy trì điều trị Methadone cho hơn 50.000 bệnh nhân; mở rộng điều trị PrEP cho trên 13.000 khách hàng; điều trị ARV cho trên 150.000 bệnh nhân HIV/AIDS với chất lượng điều trị thuộc nhóm đầu thế giới… đạt được các chỉ tiêu chuyên môn đã đề ra.
Ông Đỗ Xuân Tuyên, Thứ trưởng Bộ Y tế phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị. Ảnh Thu Hương
Ông Mark Troger, điều phối viên Chương trình Cứu trợ Khẩn cấp của Tổng thống Hoa Kỳ về phòng, chống HIV/AIDS (PEPFAR) Việt Nam cho biết, Việt Nam đang tiếp tục là nước dẫn đầu toàn cầu trong việc cung cấp các dịch vụ điều trị HIV có chất lượng thông qua các mô hình cung cấp dịch vụ hiệu quả, lấy khách hàng làm trung tâm và hợp tác chặt chẽ với cộng đồng người nhiễm HIV hoặc bị ảnh hưởng bởi HIV. Kết quả này được minh chứng bằng tỷ lệ rất cao là 95% người HIV dùng thuốc ARV có tải lượng virus dưới ngưỡng ức chế. Đây là một trong những tỷ lệ ức chế virus cao nhất trên thế giới.
Vẫn còn nhiều khó khăn phía trước
Tuy nhiên, công tác phòng, chống HIV/AIDS vẫn còn nhiều khó khăn, thách thức. TS Nguyễn Hoàng Long, cục trưởng cục Phòng, chống HIV/AIDS cho biết: Dịch HIV/AIDS đang diễn biến phức tạp; lây nhiễm HIV qua con đường tình dục chiếm đa số; tỷ lệ nhiễm HIV trong nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới (MSM) gia tăng rất nhanh trong những năm gần đây; số người nhiễm HIV phát hiện hàng năm có xu hướng gia tăng ở một số địa phương; các hành vi nguy cơ lây nhiễm HIV diễn biến phức tạp, đặc biệt là các vấn đề liên quan đến ma túy tổng hợp. Bên cạnh đó, các nguồn tài chính cho phòng chống HIV/AIDS cũng bị cắt giảm...
Ông Nguyễn Hoàng Long, cục trưởng Cục Phòng, chống HIV/AIDS báo cáo tổng kết. Ảnh Thu Hương
Cần đẩy mạnh các giải pháp trong phòng, chống HIV/AIDS
Để đảm bảo thành quả và tiến tới chấm dứt đại dịch AIDS tại Việt Nam, phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị, Ông Đỗ Xuân Tuyên, Thứ trưởng Bộ Y tế đề nghị: Trong thời gian tới, khẩn trương xây dựng và trình cấp thẩm quyền xem xét, phê duyệt các văn bản quy hướng dẫn triển khai Luật phòng, chống HIV/AIDS sửa đổi; Lãnh đạo Sở Y tế, lãnh đạo Trung tâm kiểm soát bệnh tật, Trung tâm Phòng, chống HIV/AIDS các tỉnh/TP cần đặc biệt quan tâm triển khai các hướng dẫn chuyên môn của Cục Phòng, chống HIV/AIDS về tư vấn, xét nghiệm, dự phòng lây nhiễm, mở rộng chăm sóc, điều trị và giám sát dịch HIV/AIDS. Đồng thời, khẩn trương xây dựng và trình cấp thẩm quyền của địa phương phê duyệt Kế hoạch, đề án đảm bảo tài chính để chấm dứt dịch bệnh AIDS trong năm 2021 theo quy định tại Quyết định số 1246/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ.
Quang cảnh Hội nghị. Ảnh: Thu Hương
Thứ trưởng cho biết, điều trị ARV là một trong những giải pháp quan trọng nhất trong phòng, chống HIV/AIDS. Hiện nay, thuốc ARV nguồn viện trợ đang cắt giảm nhanh, nên từ năm 2019 chúng ta phải chuyển điều trị ARV sang nguồn Quỹ BHYT. Tuy nhiên, việc cung ứng thuốc ARV nguồn BHYT năm 2020 gặp rất nhiều khó khăn. Để khắc phục tình trạng này, thứ trưởng đề nghị Trung tâm mua sắm thuốc tập trung quốc gia phối hợp với Vụ Kế hoạch -Tài chính, Cục Quản lý Dược… đẩy nhanh tiến độ đàm phán giá thuốc TLE 400mg và thuốc TLD, đảm bảo có thuốc cho người bệnh HIV/AIDS theo kế hoạch đề ra. Sở Y tế và cơ quan đầu mối phòng, chống HIV/AIDS tuyến tỉnh quan tâm đến việc cung ứng thuốc ARV cho người bệnh, đặc biệt là đảm bảo xây dựng nhu cầu thuốc sát với thực tế; quản lý, sử dụng và thanh quyết toán thuốc đúng theo quy định của pháp luật, không để tình trạng thuốc nơi thừa, nơi thiếu, chậm quyết toán thuốc ARV đã sử dụng cho người bệnh.
Về điều trị dự phòng trước phơi nhiễm bằng thuốc kháng HIV (gọi tắt là PrEP), đây mà một trong những biện pháp dự phòng lây nhiễm HIV hiệu quả nhất thế giới hiện nay, giảm đến trên 90% nguy cơ bị nhiễm HIV, đặc biệt là cho những người có hành vi nguy cơ cao, như quan hệ tình dục đồng giới nam (MSM). Chỉ tiêu quốc gia năm 2021 là 38.000 khách hàng sử dụng dịch vụ PrEP. Vì vậy, các địa phương phối hợp với Cục Phòng, chống HIV/AIDS và các Dự án tích cực triển khai thực hiện mục tiêu này để sớm kiểm soát tình hình dịch HIV trong cộng đồng MSM.
Thứ trưởng Đỗ Xuân Tuyên cũng mong muốn các nhà tài trợ tiếp tục quan tâm hỗ trợ Việt Nam về tài chính, kỹ thuật, tập trung vào các vấn đề ưu tiên mà Cục Phòng, chống HIV/AIDS đã nêu ra để Việt Nam có thể tiến đến Mục tiêu Chấm dứt dịch bệnh AIDS vào năm 2030. Đặc biệt, trước mắt đề nghị các nhà tài trợ PEPFAR, Quỹ Toàn cầu hỗ trợ Bộ Y tế các giải pháp trong cung ứng thuốc ARV, bảo đảm người bệnh HIV/AIDS được điều trị ARV liên tục, không bị gián đoạn.
