Đẩy mạnh các dịch vụ sức khỏe sinh sản thân thiện với vị thành niên, thanh niên

Còn nhiều "lỗ hổng" trong chăm sóc sức khỏe sinh sản vị thành niên, thanh niên

Theo các chuyên gia, vị thành niên là giai đoạn chuyển tiếp từ trẻ em thành người trưởng thành. Các mốc cụ thể về độ tuổi này rất khác nhau ở nhiều quốc gia. Tổ chức Y tế thế giới đưa ra mốc tuổi vị thành niên là từ 10-19 tuổi. Tại Việt Nam, để phù hợp với các quy định của luật pháp thì vị thành niên là người trong độ tuổi 10-18, thanh niên trẻ là người trong độ tuổi 16-24.

Vị thành niên, thanh niên có đặc điểm tâm sinh lý đặc thù như thích thử nghiệm, thích khám phá năng lực bản thân, năng động, sáng tạo, ham học hỏi... Với những đặc điểm này, vị thành niên, thanh niên có nhiều cơ hội nhưng cũng liên tục đối mặt với những thách thức, nguy cơ.

Để chinh phục những thách thức của cuộc sống và phát triển tốt về nhân cách cũng như phòng tránh các nguy cơ, vị thành niên, thanh niên cần được đáp ứng những nhu cầu cơ bản gồm: môi trường an toàn, tiếp cận thông tin chính xác và kịp thời, trang bị các kỹ năng sống, được tư vấn và hỗ trợ nhận các dịch vụ chăm sóc sức khỏe phù hợp.

Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, vị thành niên, thanh niên Việt Nam đang phải đối mặt với rất nhiều vấn đề về sức khỏe sinh sản, sức khỏe tình dục như quan hệ tình dục sớm, quan hệ tình dục không an toàn, mang thai ngoài ý muốn, các nhiễm khuẩn lây truyền qua đường tình dục, HIV/AIDS, lạm dụng các chất gây nghiện, bạo hành...

Cùng với đó, thiếu hiểu biết, thiếu kỹ năng và đặc biệt là thiếu tiếp cận tới các nguồn thông tin chính thống cũng như các dịch vụ tư vấn, dự phòng và hỗ trợ, chăm sóc sức khỏe sinh sản, sức khỏe tình dục là những nguyên nhân khiến vấn đề sức khỏe sinh sản, sức khỏe tình dục của vị thành niên, thanh niên càng trở nên nghiêm trọng hơn.

Tăng cường dịch vụ sức khỏe thân thiện với vị thành niên, thanh niên

Trong tài liệu Hướng dẫn quốc gia về các dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản – nội dung chăm sóc sức khỏe sinh sản vị thành niên và thanh niên do Bộ Y tế ban hành ngày 4/11/2024, các chuyên gia nhấn mạnh, để chăm sóc sức khỏe sinh sản cho vị thành niên, thanh niên, một vấn đề đã được nêu ra từ nhiều năm và vẫn còn nhiều tồn tại đó là các dịch vụ sức khỏe sinh sản, sức khỏe tình dục cần được thiết kế và vận hành theo hướng thân thiện hơn với vị thành niên, thanh niên.

Theo Tổ chức Y tế thế giới, dịch vụ sức khỏe thân thiện với vị thành niên, thanh niên là "các dịch vụ có thể tiếp cận được và phù hợp với vị thành niên, thanh niên".

Dịch vụ sức khỏe thân thiện với vị thành niên, thanh niên cần có những đặc điểm như: Địa điểm, thời gian, chi phí phù hợp (có thể chi trả được hoặc miễn phí nếu cần thiết), độ an toàn, phục vụ theo phương cách mà vị thành niên, thanh niên chấp nhận được nhằm đáp ứng nhu cầu của vị thành niên, thanh niên và khuyến khích vị thành niên, thanh niên trở lại cơ sở y tế khi cần cũng như giới thiệu về dịch vụ tới bạn bè.

Dịch vụ sức khỏe thân thiện với vị thành niên, thanh niên cần triển khai từ tuyến cơ sở đến trung ương, bao gồm cả các cơ sở cung cấp thông tin, tư vấn và dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản, sức khỏe tình dục.

Cũng theo cuốn tài liệu, việc cung cấp thông tin, tư vấn cũng như dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản, sức khỏe tình dục cho vị thành niên, thanh niên không có nhiều khác biệt về quy trình kỹ thuật so với người trưởng thành, song điều khác biệt và quan trọng là những kỹ năng mà người cung cấp dịch vụ cần phải có, để có thể tiếp cận, có được sự tin tưởng và chia sẻ từ vị thành niên, thanh niên. Qua đó xác định được chính xác nhu cầu và vấn đề, có thể hỗ trợ vị thành niên, thanh niên một cách hữu ích nhất. 

Trong quá trình tiếp cận, tư vấn và cung cấp các dịch vụ sức khỏe sinh sản, sức khỏe tình dục cho vị thành niên, thanh niên, cần có thái độ tích cực và cởi mở, đặc biệt đối với những chủ đề về tình dục, phòng tránh mang thai ngoài ý muốn, nhiễm khuẩn lây truyền qua đường tình dục...

Ngoài ra, người cung cấp dịch vụ cũng cần có sự nhạy cảm và đảm bảo các quyền khách hàng khi tiếp cận và cung cấp dịch vụ sức khỏe sinh sản, sức khỏe tình dục cho các nhóm vị thành niên, thanh niên yếu thế, dễ bị tổn thương.

Lồng ghép giáo dục sức khỏe sinh sản trong nhà trường đối với vị thành niên nhiễm HIV

SKĐS - Giáo viên và nhà trường đóng vai trò rất quan trọng trong việc lồng ghép giáo dục về sức khỏe sinh sản, HIV/AIDS và kỹ năng sống cho trẻ ở tuổi dậy thì, đặc biệt là trẻ nhiễm HIV. Môi trường học đường là nơi trẻ tiếp xúc thường xuyên, có ảnh hưởng lớn đến sự phát triển nhận thức và kỹ năng sống của các em.