Đâu là giải pháp khi bữa ăn bán trú trở thành nỗi lo thường trực?

Bữa ăn thiếu dinh dưỡng và mất an toàn

Chất lượng bữa ăn học đường liên tục được phản ánh, thu hút sự quan tâm lớn từ cộng đồng. Đơn cử như vụ việc tại Trường THCS Yên Nghĩa (Hà Nội), suất ăn chỉ có vài miếng cá chiên, ít giá đỗ, khoai tây không tương xứng với mức phí 32.000 đồng, đã tạo ra làn sóng phản đối mạnh mẽ. Hay tại một trường mầm non quốc tế ở Nam Từ Liêm (Hà Nội), dù mức tiền ăn lên tới 70.000 đồng/ngày, tình trạng bớt xén khẩu phần ăn vẫn khiến phụ huynh bức xúc. Tình trạng này tiếp tục tái diễn ở các tỉnh thành khác, điển hình tại Trường PTDTBT Tiểu học Nậm Ty (Sơn La), hay một trường tiểu học ở Huế, nơi bữa ăn của học sinh chỉ gồm cơm trắng, canh rau và "món mặn" lèo tèo, thiếu dinh dưỡng.

Thế nhưng, nỗi lo của phụ huynh không chỉ dừng lại ở chất lượng mà còn là vấn đề vệ sinh an toàn. Nỗi lo này hoàn toàn có cơ sở khi hàng loạt vụ ngộ độc thực phẩm tập thể tại các trường học đã xảy ra, gây hoang mang và làm suy giảm niềm tin của phụ huynh.

Theo TS.BS. Trần Thị Minh Nguyệt - Khoa khám tư vấn dinh dưỡng trẻ em thuộc Viện Dinh dưỡng Quốc gia, bữa ăn thiếu chất trong thời gian dài sẽ gây hậu quả nghiêm trọng: trẻ dễ bị suy dinh dưỡng, thiếu máu, học tập kém hiệu quả, và sức đề kháng giảm sút.

Không chỉ ảnh hưởng về thể chất, ThS. Nguyễn Viết Hiền - Giảng viên Trường Đại học Giáo dục, Đại học Quốc gia Hà Nội, cũng nhận định: "Khi bữa ăn thiếu chất lượng, trẻ không chỉ bị ảnh hưởng về thể chất mà còn chịu tác động tâm lý sâu sắc. Các em có thể chán ăn, sợ hãi giờ ăn, thậm chí là sợ đến trường".

Thực trạng này đã đặt ra một vấn đề nhức nhối: hệ thống quản lý bữa ăn học đường đang tồn tại nhiều kẽ hở nghiêm trọng. Nhiều trường học, thay vì đặt chất lượng và sự an toàn lên hàng đầu, lại ưu tiên tối ưu chi phí. Việc lựa chọn nhà cung cấp suất ăn thường dựa trên giá thầu thấp nhất, thiếu các tiêu chí đánh giá chặt chẽ về năng lực, uy tín và nguồn gốc thực phẩm.

Một "lỗ hổng" khác là sự thiếu minh bạch trong khâu giám sát. Nhiều trường học chỉ cho phép phụ huynh giám sát mang tính hình thức, điều này vô hình trung đã loại bỏ một "cánh tay nối dài" quan trọng trong việc kiểm soát chất lượng bữa ăn.

Về vấn đề này, PGS.TS Bùi Hoài Sơn, Ủy viên thường trực Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội, đã nêu quan điểm thẳng thắn: "Lỗ hổng lớn nhất nằm ở cơ chế giám sát. Trách nhiệm đang bị đánh tráo khi nhà trường đổ lỗi cho đơn vị cung cấp, còn cơ quan quản lý lại cho rằng đã làm đúng quy trình. Điều này cho thấy sự thiếu minh bạch và tính răn đe yếu kém".

Giải pháp nào cho bữa ăn học đường?

Trước những tồn tại trong công tác quản lý, vấn đề bữa ăn học đường đang nhận được sự quan tâm đặc biệt từ các cấp. Tại một hội thảo khoa học về Dinh dưỡng học đường năm 2025, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Tri Thức nhấn mạnh: "Bộ Y tế sẽ phối hợp chặt chẽ với Bộ Giáo dục và Đào tạo để xây dựng và hoàn thiện hành lang pháp lý, đồng thời tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra đột xuất tại các bếp ăn trường học." Cùng chung quan điểm, Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Lê Tấn Dũng khẳng định: "Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ rà soát lại các quy định về quản lý bữa ăn bán trú, khuyến khích các nhà trường công khai, minh bạch quy trình, thực đơn để phụ huynh có thể giám sát."

Theo chuyên gia dinh dưỡng, để khắc phục tình trạng này, cần nhiều giải pháp đồng bộ. Đầu tiên là xây dựng thực đơn khoa học cho trẻ, chuẩn hóa dựa trên nhu cầu dinh dưỡng khuyến nghị phù hợp với từng độ tuổi. Tiếp đó, sự tham gia của chuyên gia dinh dưỡng là yếu tố quan trọng, giúp đảm bảo cân bằng dinh dưỡng. Một điểm mới đáng chú ý là ứng dụng công nghệ trong quản lý bữa ăn học đường, với những giải pháp như mã QR truy xuất nguồn gốc thực phẩm hay phần mềm quản lý thực đơn, giúp tăng tính minh bạch và an toàn.

TS.BS. Trần Thị Minh Nguyệt chia sẻ: "Đầu tư cho bữa ăn học đường không chỉ là chăm lo dinh dưỡng hôm nay, mà còn là sự chuẩn bị cho tương lai khỏe mạnh, thông minh và tràn đầy năng lượng của con trẻ. Điều này cần sự chung tay từ gia đình, nhà trường đến toàn xã hội".

Ngoài ra, chuyên gia tâm lý Nguyễn Viết Hiền cũng nhận định: "Các giải pháp cho bữa ăn học đường phải hướng đến việc tạo ra một môi trường ăn uống lành mạnh, vui vẻ, không áp lực, giúp các em có những giây phút thư giãn, tái tạo năng lượng sau giờ học căng thẳng".

Có nên để phụ huynh tham gia giám sát bữa ăn bán trú của học sinh tiểu học ở Hà Nội?

SKĐS - Việc phụ huynh học sinh cùng tham gia vào giám sát bữa ăn học đường là một trong những nhiệm vụ phối hợp giữa nhà trường và cha mẹ học sinh trong việc đảm bảo an toàn cho học sinh khi ăn tại trường.