Viêm loét đại trực tràng là tình trạng viêm ở lớp niêm mạc đại trực tràng. Bệnh có thể diễn ra trong thời gian ngắn hoặc trở thành mạn tính. Tình trạng này gây khó chịu, đau đớn và trong một số trường hợp có thể dẫn đến chảy máu, làm tăng nguy cơ ung thư đại trực tràng.
Nguyên nhân gây viêm loét đại trực tràng
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến viêm loét đại trực tràng, trong đó thường gặp:
- Thói quen ăn uống không lành mạnh
Việc ăn uống kém vệ sinh có thể gây nhiễm trùng đường ruột do các loại vi khuẩn như Salmonella, Shigella hoặc Campylobacter.
- Sử dụng kháng sinh
Một số trường hợp viêm trực tràng liên quan đến việc sử dụng kháng sinh. Thuốc có thể tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh nhưng đồng thời làm mất cân bằng hệ lợi khuẩn, tạo điều kiện cho Clostridium difficile phát triển và gây viêm đại – trực tràng.
- Yếu tố di truyền và miễn dịch
Cơ địa có sự bất thường về gen khiến hệ miễn dịch phản ứng quá mức với các tác nhân như vi khuẩn, virus hoặc thức ăn khi chúng tiếp xúc với đường tiêu hóa.
Tuy nhiên, không phải trường hợp nào cũng xác định được nguyên nhân rõ ràng.
Viêm loét đại trực tràng là bệnh lý viêm mạn tính ở niêm mạc đại trực tràng.
Triệu chứng của viêm loét đại trực tràng
Triệu chứng phổ biến nhất là mót rặn (tenesmus) - cảm giác khó chịu, thôi thúc muốn đi tiêu liên tục ngay cả khi vừa đi xong. Tình trạng này xuất phát từ viêm và kích ứng niêm mạc trực tràng.
Các dấu hiệu thường gặp gồm:
- Đi cầu ra máu
- Ngứa hoặc nóng rát hậu môn
- Chảy máu trực tràng
- Đau hậu môn hoặc trực tràng
- Đau quặn bụng từng cơn
- Trực tràng tiết dịch nhầy hoặc mủ
- Tiêu chảy hoặc đi ngoài phân lỏng
- Sưng hạch bạch huyết ở bẹn
Bệnh nhân cũng có thể xuất hiện các biểu hiện ngoài đường tiêu hóa.
Bất kỳ ai nghi ngờ mắc bệnh hoặc nhận thấy triệu chứng bất thường nên đến gặp bác sĩ để được thăm khám và chẩn đoán. Dựa vào triệu chứng, tình trạng sức khỏe, tiền sử gia đình và hành vi tình dục, bác sĩ sẽ chỉ định xét nghiệm phù hợp.
Biến chứng của viêm loét đại trực tràng
Nếu không điều trị kịp thời hoặc bệnh không đáp ứng với điều trị, viêm trực tràng có thể dẫn đến nhiều biến chứng:
- Thiếu máu
Chảy máu trực tràng kéo dài gây thiếu hồng cầu, dẫn đến mệt mỏi, chóng mặt, khó thở, da xanh và dễ cáu gắt.
- Áp xe
Hình thành vùng đau, sưng, chứa mủ do nhiễm trùng.
- Loét rộng và rò rỉ
Viêm mạn tính dễ gây loét niêm mạc trực tràng. Khi vết loét lan sâu tạo thành lỗ rò nối trực tràng với da hoặc các cơ quan khác như bàng quang, âm đạo.
- Ung thư đại trực tràng
Là biến chứng nguy hiểm, đe dọa tính mạng nếu không phát hiện và điều trị sớm
Điều trị viêm loét đại trực tràng
Tùy vào nguyên nhân và mức độ bệnh, bác sĩ sẽ lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp.
Các thuốc thường được sử dụng gồm:
- Kháng sinh trong trường hợp nhiễm khuẩn
- Thuốc kháng viêm: 5 - ASA, corticosteroid
- Thuốc ức chế miễn dịch
Nếu điều trị nội khoa không hiệu quả hoặc bệnh tái phát thường xuyên, bệnh nhân có thể cần phẫu thuật để loại bỏ phần đại – trực tràng bị tổn thương, đặc biệt khi xuất hiện biến chứng như thủng đại tràng hoặc xuất huyết tiêu hóa ồ ạt.
Phòng ngừa viêm loét đại trực tràng
Chế độ ăn uống:
- Hạn chế thực phẩm từ sữa nếu cơ thể không dung nạp lactose.
- Giảm ăn chất béo, tránh bơ, sốt kem, đồ chiên rán.
- Ưu tiên thực phẩm nấu chín, giàu chất xơ.
- Hạn chế đồ cay, rượu bia, cà phê.
Các biện pháp khác:
- Sử dụng probiotic để duy trì sự ổn định của đường ruột.
- Uống khoảng 2 lít nước mỗi ngày.
- Bổ sung vitamin và khoáng chất khi cần thiết.
