Ung thư tuỵ thường được gọi là “kẻ giết người thầm lặng” vì các triệu chứng của nó rất khó phát hiện cho đến khi khối u phát triển vượt quá kích thước cho phép. Vì vậy nhận biết các dấu hiệu cảnh báo là việc rất quan trọng giúp phát hiện sớm bệnh.
Tuyến tuỵ là một bộ phận tuyến giúp cơ thể tiêu hóa thức ăn và chuyển đổi nó thành năng lượng. Tuyến tụy nằm giữa dạ dày, gan và ruột, chỉ dài 10-15cm, có hình dạng như con nòng nọc. Tuyến tụy sản xuất insulin và điều chỉnh hormon của cơ thể, từ đó duy trì độ nồng độ glucose (đường trong máu). Nếu cơ quan này có dấu hiệu bị tổn thương, ở giai đoạn đầu có thể rất khó phát hiện vì vị trí của nó nằm rất sâu trong khoang bụng.
Có hai loại ung thư tuyến tụy điển hình. Hai loại ung thư này có biểu hiện rất khác nhau. Loại phổ biến nhất là ung thư biểu mô tuyến, chiếm khoảng 94% các trường hợp. Ung thư biểu mô tuyến bắt đầu trong phần của tuyến tụy sản xuất các enzyme tiêu hóa. Một loại ung thư tuyến tuỵ khác ít gặp hơn, cứ mỗi 100 trường hợp ung thư tuyến tụy thì chỉ có một đến hai trường hợp là khối u thần kinh nội tiết, phát sinh từ các tế bào sản xuất hormon của tuyến tụy. Các khối u này thường ít xâm lấn hơn ung thư biểu mô tuyến tụy, chiếm khoảng 6% còn lại.
Hình ảnh ung thư tuyến tụy.
Dấu hiệu ung thư biểu mô tuyến tuỵ
Vàng da: Đây hầu như là triệu chứng đầu tiên của loại ung thư này và được xác định bởi màu vàng đặc trưng của mắt và da. Nguyên nhân gây nên hiện tượng này chính là sự hình thành bilirubin do tắc nghẽn ống mật. Các khối u được hình thành bên trong tuyến tụy nằm gần với ống dẫn mật và chèn ép lên nó, gây tắc nghẽn, đồng thời khi ung thư lan ra ngoài tuyến tụy, nó sẽ nhanh chóng di chuyển đến gan, cũng là nguyên nhân gây hiện tượng vàng da. Vàng mắt và da rất dễ nhận biết bằng mắt thường, tuy nhiên cũng có vài triệu chứng đi kèm khác qua phân màu xám hoặc nhờn, nước tiểu đậm hơn và da mẩn ngứa.
Giảm cân, đau, nôn và buồn nôn: Khi loại ung thư này phát triển lớn hơn, nó sẽ đè lên các cơ quan khác ở vùng bụng, thường sẽ gây đau đớn hoặc sẽ rất khó khăn cho việc tiêu hoá thức ăn. Chính điều này sẽ dẫn đến buồn nôn, nôn và đau tăng lên sau khi ăn. Hơn nữa, những người bị ung thư tuyến tuỵ sẽ bị giảm cân không rõ nguyên nhân và không cảm thấy thèm ăn. Khi các tế bào ung thư lan rộng, sẽ lan đến các mô thần kinh xung quanh, gây ra một cơn đau lưng nghiêm trọng.
Các cục máu đông: Bệnh này tạo ra cục máu đông do mô bị tổn thương và phản ứng viêm gây ra, đồng thời sản sinh ra các hóa chất kích hoạt hệ thống đông máu trong cơ thể. Các cục máu đông thường xuất hiện ở cả hai huyết khối tĩnh mạch sâu với biểu hiện mẩn đỏ, sưng và nóng ở các tĩnh mạch lớn ở chân. Hiện tượng thuyên tắc phổi sẽ xảy ra khi cục máu đông di chuyển đến phổi, gây đau ngực và khó thở.
Mô mỡ xuất hiện bất thường: Nếu tuyến tụy hoạt động bình thường, nó tiết ra các enzym được sử dụng để tiêu hóa chất béo. Khi tuyến tuỵ có vấn đề, quá trình này bị phá vỡ, do đó các khối chất béo trong cơ thể không được tiêu đi đúng cách, chúng bắt đầu tích tụ rải rác trong cơ thể, sau một khoảng thời gian sẽ dẫn đến việc các lớp mô mỡ tích tụ dưới da, tạo thành một kết cấu bất thường và không đồng đều.
Triệu chứng của ung thư tuyến tuỵ dạng u thần kinh nội tiết
Với dạng ung thư này, có những biểu hiện khác với dạng ung thư biểu mô tuyến. Các khối u gây ra các hormon dư thừa được giải phóng vào máu và phụ thuộc vào từng loại khối u có thể tạo ra một số kích thích tố khác nhau. Một vài trong số này là:
U tiết gastrin: Một hormon do niêm mạc dạ dày vùng thượng vị tiết ra khi có kích thích của thực phẩm.
Trường hợp này sẽ gây ra tình trạng thừa axit dạ dày, dẫn đến loét dạ dày gây buồn nôn, đau và mất cảm giác ngon miệng. Trong trường hợp nặng hơn có thể gây ra chảy máu với biểu hiện phân đen và có thể gây tử vong.
U tiết glucagon: Một hormon tạo ra từ tế bào alpha của tuyến tuỵ làm tăng nồng độ đường và axit béo trong máu.
Những loại khối u này sẽ tạo ra quá nhiều glucose trong máu dẫn đến lượng đường trong máu tăng cao, trong những trường hợp nặng, sẽ dẫn đến bệnh đái tháo đường, bị tiêu chảy, giảm cân và suy dinh dưỡng. Đặc biệt, u tiết glucagon thường gây viêm da khác thường được gọi là hồng ban di chuyển hoại tử - một loại phát ban đỏ đi từ nơi này đến nơi khác trên da và gây ra mụn nước, đôi khi sưng tấy.
U tiết insulin: Chúng có thể gây ra tác dụng ngược lại so với u tiết glucagon, là nguyên nhân gây ra sản xuất quá nhiều insulin, dẫn đến lượng đường trong máu thấp và các triệu chứng này có thể gây rối loạn nhịp tim, nhịp tim nhanh, hoặc nghiêm trọng hơn sẽ gây co giật, ngất xỉu và hôn mê.
Trên đây là những dấu hiệu nhận biết của u tuyến tuỵ mà nếu không chú ý, chúng ta có thể bỏ qua do nghĩ rằng chỉ là những dấu hiệu của một bệnh thông thường nào đó như viêm dạ dày, viêm da đơn thuần hay mệt mỏi do ăn ít... mà không đi thăm khám do chủ quan.
