Đối với sán dây trưởng thành có các triệu chứng chủ yếu là: đau bụng, rối loạn tiêu hóa nhẹ. Nhưng dấu hiệu điển hình là người bệnh thường xuyên có những cảm giác khó chịu, bứt rứt do những đốt sán (sán dây bò) tự rụng ra ngoài ống tiêu hóa bất cứ lúc nào. Thông thường đốt sán ra theo phân hoặc tự bò ra ngoài hậu môn trong lúc tắm, lúc ngủ đốt sán bò ra giường, ra quần áo, bò lên người bệnh và người nằm cùng giường. Đốt sán nhỏ, dẹt, trắng ngà như sơ mít, đầu sán bằng phẳng cử động linh hoạt.
Đối với bệnh ấu trùng: Tùy thuộc vào vị trí ký sinh của nang sán mà có những biểu hiện khác nhau, có các nốt ở dưới da bằng hạt đỗ, hạt lạc, hay di động, không ngứa, không đau, nằm ở vị trí cơ vân, không ở trên đường đi của hạch bạch huyết; hoặc có thể bị động kinh, liệt tay, chân hay liệt nửa người, nói ngọng, rối loạn trí nhớ hoặc đau đầu dữ dội; hoặc có thể tăng nhãn áp, giảm thị lực hoặc mù nếu có nang sán ở mắt.
Tuy nhiên, mỗi loại lớn nhỏ khác nhau nhưng sống trong ruột người, chúng thường dài đến 5m-7m và ăn hết chất dinh dưỡng khiến người bệnh thiếu máu, thiếu sắt, suy dinh dưỡng. Do vậy, nhiễm sán xơ mít nhẹ thì thiếu máu và vitamin B6, B12... dẫn đến suy nhược cơ thể, nặng có thể bị động kinh, liệt, mất trí nhớ, tăng áp lực nội sọ, não úng thuỷ, giảm thị lực, mù mắt, bệnh tim..
Ngoài những dấu hiệu lâm sàng, khi nghi ngờ các bác sĩ chỉ định các xét nghiệm để xác định chính xác. Xét nghiệm phân và soi tươi dưới kính hiển vi tìm trứng sán. Đối với các trường hợp nghi có biến chứng thì cần sinh thiết các nốt nang sán dưới da thất hình ảnh đặc trưng của nang sán dây. Chụp CT scanner não, chụp MRI khi có chỉ định can thiệp kỹ thuật, vì cần độ chính xác cao, soi đáy mắt tìm hình ảnh và vị trí nang sán…
Phòng bệnh
Để phòng bệnh hiệu quả đối với các bệnh lây nhiễm nói chung sán xơ mít nói riêng cần ăn chín uống sôi. Vì bệnh sán dây trưởng thành thường liên quan đến thói quen, tập quán ăn thịt lợn/bò tái hoặc chưa nấu chín. Do bệnh ấu trùng sán dây lợn thường gặp ở những vùng có sử dụng phân tươi để rau nên bà con không sử dụng phân bón tươi trong sản xuất. Quản lý và xử lý nguồn phân tươi hợp lý, tránh reo rắc mầm bệnh ra môi trường. Ăn rau sống phải rửa sạch nhiều lần dưới vòi nước, ngâm nước muối sạch để loại bỏ trứng giun sán.
Rửa tay sạch bằng xà phòng trước khi ăn uống và sau khi lao động hoặc tiếp xúc với dụng cụ lao động và môi trường. Khi có dấu hiệu nghi ngờ nhiễm sán nên đi khám để được xét nghiệm chẩn đoán và điều trị bệnh kịp thời. Phát hiện và tẩy sán trưởng thành sớm nếu bị nhiễm bệnh.
Bác sĩ Minh Ngọc
Lời khuyên của thầy thuốc
Điều trị sán xơ mít cho người nhiễm khỏi bệnh không khó nhưng muốn diệt tận gốc tránh các nguy cơ tái nhiễm thì rất khó khăn. Do tồn tại lâu trong môi trường, cách duy nhất diệt hiệu quả các ấu trùng là cả gia đình người nhiễm bệnh phải tiệt trùng các đồ dùng sinh hoạt như quần áo, cốc tách, bát... bằng nước đun sôi.
Sau khi tẩy sán mà 3 tháng sau không thấy đốt sán bò ra ngoài hậu môn mới là điều trị thành công. Vì trên thực tế rất nhiều người bệnh áp dụng bài thuốc theo mách bảo hoặc không thực hiện đúng chỉ dẫn của bác sĩ phải sống chung với con sán nhiều năm. Vì vậy, khi bị nhiễm sán xơ mít cần đến cơ sở y tế để được tư vấn điều trị.
