Thắng lưỡi là một nếp niêm mạc nối từ mặt dưới của lưỡi đến sàn miệng và xương hàm dưới. Khi thắng lưỡi bám thấp, hay còn gọi là tật dính thắng lưỡi, hoạt động của đầu lưỡi sẽ bị hạn chế.
Theo thống kê, khoảng 5% trẻ sơ sinh mắc tật dính thắng lưỡi và thường được phát hiện ngay trong tháng đầu sau sinh khi thăm khám sức khỏe định kỳ hoặc khi tiêm chủng.
Đến nay, nguyên nhân gây ra dị tật này vẫn chưa được xác định rõ. Một số nghiên cứu cho thấy dính thắng lưỡi có liên quan đến yếu tố di truyền.
Mặc dù dính thắng lưỡi không gây nguy hiểm, nhưng lại ảnh hưởng đến chức năng của lưỡi, khiến trẻ gặp khó khăn khi nuốt và cản trở quá trình phát âm.
Ngoài ra, tình trạng này còn gây ra nhiều hậu quả khác như:
- Trẻ gặp khó khăn khi ăn uống do lưỡi bị hạn chế vận động, dẫn đến lười ăn, chậm lớn, nhẹ cân.
- Tật dính thắng lưỡi có thể khiến răng cửa hàm dưới bị hở hoặc nghiêng, làm giảm tính thẩm mỹ của răng.
Ở trẻ sơ sinh, thắng lưỡi bám thấp làm cản trở vận động lưỡi, khiến trẻ bú và nuốt rất khó khăn. Với trẻ đang trong độ tuổi tập nói, dị tật này có thể khiến trẻ chậm nói, nói ngọng hoặc phát âm sai một số âm. Thắng lưỡi bám thấp cũng có thể gây bất thường trong quá trình mọc răng hàm dưới và ảnh hưởng đến sự phát triển của xương hàm. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, dị tật này có thể tác động tiêu cực đến sự phát triển toàn diện của trẻ.
Dính thắng lưỡi là một dị tật thường gặp ở trẻ.
Dấu hiệu nhận biết dính thắng lưỡi
Dính thắng lưỡi là nguyên nhân khiến trẻ bú khó, bú lâu và tăng cân chậm. Dấu hiệu có thể khác nhau tùy theo độ tuổi và mức độ dính, bao gồm:
- Cử động của lưỡi bị hạn chế do dây thắng lưỡi ngắn.
- Trẻ không thể thè lưỡi ra khỏi môi.
- Trẻ không thể đưa đầu lưỡi chạm đến vòm họng.
- Khi khóc, đầu lưỡi có hình trái tim hoặc nhọn, vuông khi thè ra.
- Răng cửa hàm dưới bị hở hoặc nghiêng do ảnh hưởng của thắng lưỡi.
- Trẻ gặp khó khăn khi bú và phát âm so với trẻ bình thường.
Cần làm gì khi trẻ bị dính thắng lưỡi?
Dính thắng lưỡi là tình trạng cần được quan tâm ngay từ giai đoạn sơ sinh. Việc lựa chọn thời điểm vàng để cắt thắng lưỡi giúp trẻ tránh các vấn đề về ăn uống, phát âm và răng miệng sau này.
- Dính thắng lưỡi độ 1, 2: Nếu dây thắng lưỡi mỏng, đầu lưỡi có thể tự tách trong năm đầu đời. Trường hợp này thường chỉ cần theo dõi, ít khi phải can thiệp.
- Dính thắng lưỡi độ 3, 4 (mức độ nặng): Cần can thiệp cắt thắng lưỡi càng sớm càng tốt, trước khi trẻ tập nói. Thời điểm tối ưu phụ thuộc vào mức độ và độ tuổi, nhưng các chuyên gia thường khuyến cáo hai giai đoạn:
Giai đoạn sơ sinh (0 - 6 tháng)
- Lý do nên can thiệp sớm: Thắng lưỡi lúc này còn mềm, ít mạch máu, trẻ ít đau hơn. Thủ thuật đơn giản, ít biến chứng.
- Lợi ích: Giúp trẻ cải thiện khả năng bú mẹ ngay lập tức, đảm bảo dinh dưỡng và tăng cường sự gắn kết mẹ – bé.
Giai đoạn trước khi trẻ học nói (6 tháng - 3 tuổi)
- Lý do: Đây là giai đoạn trẻ phát triển mạnh về ngôn ngữ. Xử lý dính thắng lưỡi sớm giúp phòng ngừa rối loạn phát âm, giảm thời gian và chi phí điều trị sau này.
- Lưu ý: Nếu can thiệp muộn, trẻ có thể cần thêm liệu pháp chỉnh âm hoặc điều trị nha khoa khi lớn hơn.
Để đảm bảo an toàn và hiệu quả, khi nghi ngờ trẻ bị dính thắng lưỡi, phụ huynh nên đưa trẻ đến cơ sở y tế chuyên khoa nhi. Bác sĩ sẽ thăm khám, tư vấn và xác định thời điểm thích hợp để thực hiện thủ thuật dựa trên tình trạng của trẻ. Đồng thời, phụ huynh sẽ được hướng dẫn chăm sóc trẻ sau cắt thắng lưỡi nhằm hạn chế các biến chứng không mong muốn.
