Những bệnh ung thư khoang miệng khởi phát khi các tế bào trong khoang miệng hoặc họng miệng phát triển ngoài tầm kiểm soát và lấn át các tế bào bình thường. Tế bào ung thư có thể lan tràn sang các bộ phận khác của cơ thể. Hiện tượng này được gọi là di căn.
Ung thư khoang miệng là một trong những bệnh phổ biến. Bộ phận thường xảy ra ung thư nhất là lưỡi và môi, trong đó hay gặp ung thư lưỡi, chiếm tỷ lệ khoảng 40% các ca mắc. Ung thư khoang miệng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời sẽ gây ra hậu quả xấu, di căn ở giai đoạn muộn và gây tử vong. Tuy nhiên, nếu phát hiện sớm, bác sĩ sẽ có phác đồ điều trị phù hợp cho từng trường hợp cụ thể.
Nguyên nhân gây ung thư khoang miệng
Khoang miệng là nơi tiếp nhận và xử lý ban đầu thức ăn và cũng là nơi phơi nhiễm với các tác nhân gây ung thư như thuốc lá, rượu bia…Mỗi người bệnh, nguyên nhân gây ung thư có thể khác nhau. Một số yếu tố dẫn đến ung thư khoang miệng như:
Người có nhiều bạn tình và quan hệ tình dục bằng đường miệng dễ bị ung thư khoang miệng, hay gặp HPV type 16
- Thuốc lá: những người hút thuốc lá, cigar, hoặc tẩu thuốc có nguy cơ mắc ung thư miệng cao gấp 6 lần người không hút thuốc.
- Sử dụng thuốc lá không khói: sử dụng các sản phẩm thuốc lá nhúng, nhai, hít, nguy cơ mắc ung thư má, nướu và niêm mạc môi gấp 50 lần.
- Uống rượu quá mức: ung thư miệng cao gấp 6 lần so với những ngưởi không uống rượu. Sự kết hợp giữa rượu và thuốc lá cùng nhau làm tăng nguy cơ mắc nhiều hơn.
- Gia đình có tiền sử hoặc có người từng mắc ung thư
- Nhiễm HPV: hay gặp những người có nhiều bạn tình và quan hệ tình dục bằng đường miệng, hay gặp HPV type 16
- Độ tuổi: càng lớn tuổi khả năng mắc càng cao, thường sau 55 tuổi, cũng có thể gặp ở đàn ông trẻ tuổi nếu có mắc HPV kèm theo.
- Giới tính: hay gặp ở đàn ông, ít nhất gấp 2 lần so với phụ nữ do hút thuốc và uống rượu hơn nữ giới, trên 40 tuổi.
- Chế độ ăn nghèo nàn: nhiều nghiên cứu cho thấy có mối liên hệ giữa ung thư miệng và ăn không đủ rau – trái cây.
Dấu hiệu điển hình của ung thư khoang miệng ở giai đoạn sớm
Ở giai đoạn mới chớm, bệnh có những triệu chứng gần giống với các bệnh lý răng miệng thông thường, vì thế, hầu hết mọi người thường hay chủ quan và bỏ qua. Cách tốt nhất để phòng bệnh hoặc phát hiện sớm bệnh là đến gặp bác sĩ chuyên khoa khi có những nghi ngờ hoặc các dấu hiệu sau đây:
- Xuất hiện các vết loét trong lưỡi, niêm mạc miệng
- Mất cảm giác vùng miệng
- Chảy máu trong miệng mà không rõ nguyên nhân
- Khó nhai, nuốt
- Sưng nề trong hàm khiến răng không khớp hoặc trở nên khó chịu.
- Sụt cân nhiều do khó ăn uống,…
Đến khi giai đoạn nặng hơn, những triệu chứng này mới rõ ràng. Những dấu hiệu thường gặp, bao gồm:
- Đau nhức, kích thích, cục u hoặc mảng dày trong miệng, môi, hoặc cổ họng.
- Mảng trắng hoặc đỏ trong niêm mạc miệng.
- Đau họng hoặc cảm giác có gì mắc trong miệng.
- Đau dai dẳng trên mặt, cổ, miệng và dễ chảy máu và không khỏi sau 2 tuần.
- Khó nhai, khó nuốt hoặc khó nói.
- Khó di chuyển hàm hoặc lưỡi.
- Sưng nề trong hàm khiến răng giả không khớp hoặc trở nên khó chịu.
- Cảm giác tê ở lưỡi hoặc ở các vị trí khác của miệng.
- Đau tai và sụt cân nhiều không rõ nguyên nhân, người mệt mỏi, chán ăn…
Cách phòng ngừa bệnh ung thư khoang miệng hiệu quả
Chưa có bằng chứng khoa học nào nghiên cứu cách phòng ung thư khoang miệng. Tuy nhiên, có thể giảm nguy cơ mắc bệnh nếu:
- Không hút thuốc lá và hạn chế uống rượu bia.
- Hạn chế tiếp xúc với ánh nắng mặt trời
- Thực hiện vệ sinh răng miệng thường xuyên, đúng cách
- Khám răng hàm mặt 6 tháng/lần
- Tiêm vaccin phòng ngừa virus HPV, không quan hệ tình dục bằng đường miệng.
- Có lối sống lành mạnh, thường xuyên tập thể dục thể thao, ăn uống khoa học, tăng cường rau xanh và trái cây…sẽ giảm bớt được nguy cơ.
