Đau đầu do nguyên nhân nào?
Có nhiều nguyên nhân gây đau đầu trong đó đau đầu do căng thẳng là phổ biến nhất. Đau đầu hầu hết thường do các nguyên nhân không phải bệnh lý, tuy nhiên nó có thể làm ảnh hưởng nhiều đến chất lượng cuộc sống, do đó cần được thăm khám và điều trị.
Đau đầu được chia thành hai loại:
Đau đầu nguyên phát (nguyên nhân không phải bệnh lý): đau đầu căng thẳng, đau đầu Migraine, đau đầu từng cụm, đau đầu khi gắng sức, đau đầu khi ho, đau đầu sau quan hệ tình dục...
Đau đầu thứ phát (do các nguyên nhân bệnh lý): chấn thương, bệnh lý mạch máu vùng sọ và cổ (ví dụ: xuất huyết não, xuất huyết dưới nhện...), bệnh nhiễm trùng hệ thần kinh trung ương, tăng huyết áp, bệnh lý vùng xoang, cô, mắt và tai mũi họng, bệnh lý dây thần kinh sinh ba, viêm động mạch thái dương...
Cơn đau lan tỏa khắp đầu, cảm giác căng nặng trong đầu.
Đau đầu có thể cảnh báo cho những căn bệnh nguy hiểm?
Nhiều người khi đau đầu xảy ra thường xuyên, các cơn đau đầu ảnh hưởng tới sinh hoạt nên rất lo lắng.
- Đau đầu do căng thẳng: Thường đau ở hai bên đầu, đau thường xuyên, không có cảm giác mạch đập như migraine; bệnh nhân cảm thấy như đầu bị bó chặt lại từ hai thái dương hay vùng chẩm, vùng cổ, khởi phát đau từ từ, có thể kéo dài nhiều ngày, nhiều tuần, ít ảnh hưởng đến các hoạt động thể lực hằng ngày.
Vậy cơn đau đầu nào có thể cảnh báo các căn bệnh nguy hiểm? Đau đầu khởi phát cấp tính là cơn đau đầu mới khởi phát hoặc khác biệt rõ ràng với những lần đau đầu trước đây thường là triệu chứng của bệnh nghiêm trọng và cần được đánh giá nhanh chóng.
Sự khởi phát đột ngột của cơn đau đầu dữ dội có thể do:
+ Xuất huyết dưới nhện.
+ Đau đầu lan tỏa với cứng cổ và sốt (viêm màng não)
+ Đau đầu tập trung một mắt (Glaucoma cấp)
Ngoài ra, đau đầu cấp tính cũng có thể đi kèm với các bệnh lành tính hơn như nhiễm virus toàn thân hoặc bệnh sốt do nguyên nhân khác.
- Đau đầu bán cấp: Đau đầu bán cấp là những cơn kéo dài hoặc tái phát trong nhiều tuần đến vài tháng. Đau đầu như vậy cũng có thể là dấu hiệu của các bệnh nghiêm trọng, đặc biệt khi cơn đau đang tiến triển hoặc khi nó xảy ra ở bệnh nhân cao tuổi.
Khối u não nguyên phát hoặc di căn có thể gây ra các cơn đau đầu
Đau đầu bán cấp có thể do chấn thương đầu gần đây (tụ máu dưới màng cứng hoặc hội chứng sau chấn động), khó chịu, sốt, hoặc cứng cổ (viêm màng não bán cấp), bất thường thần kinh khu trú hoặc sụt cân (khối u não nguyên phát hoặc di căn), thay đổi thị giác (viêm động mạch thái dương, tăng huyết áp nội sọ vô căn), hoặc đau đầu do thuốc (nitrat).
- Đau đầu mãn tính: Đau đầu kéo dài và tái phát trong nhiều năm (Migraine hoặc đau đầu dạng căng thẳng) thường có nguyên nhân lành tính, mặc dù cơn cấp tính có thể gây tàn phế.
Các vị trí thường gặp của đau đầu và nguyên nhân
- Nếu đau nửa đầu thì rất có thể là đau đầu migraine và một đặc trưng của đau đầu cụm. Hầu hết bệnh nhân đau đầu dạng căng thẳng thường là đau hai bên đầu.
- Nếu đau đầu và kèm đau mắt hoặc đau sau hốc mắt gợi ý một rối loạn thị lực như viêm mống mắt cấp tính hoặc glaucoma, bệnh dây thần kinh thị giác (II) (ví dụ như viêm dây thần kinh thị giác) hoặc viêm sau hốc mắt (ví dụ hội chứng Tolosa-Hunt). Bệnh cũng phổ biến trong đau đầu Migraine hoặc đau đầu cụm.
- Tình trạng đau đầu kèm theo đau cạnh mũi khu trú ở một hoặc một số xoang, thường kết hợp với sự nhạy cảm của màng xương và da, xảy ra với viêm xoang cấp hoặc tắc nghẽn đường ra.
- Đau khu trú có thể do tổn thương khối nội sọ, nhưng ngay cả trong những trường hợp khi áp lực nội sọ tăng cao có thể đau vùng chẩm và hai bên trán.
- Cảm giác siết chặt hoặc đau vùng chẩm thường liên quan đến đau đầu dạng căng thẳng. Đau vùng chẩm cũng có thể xảy ra với kích thích màng não do viêm hoặc xuất huyết và với các rối loạn của khớp, cơ, hoặc dây chằng của cột sống cổ trên.
Chẩn đoán đau đầu
Để chẩn đoán đau đầu do đâu, ngoài việc khám lâm sàng, chụp CT Scanner là một trong các phương pháp hiệu quả trong chẩn đoán bệnh để tìm nguyên nhân.
Những bệnh nhân có các dấu hiệu nguy hiểm hoặc các đặc điểm khác gợi ý nguồn đau đầu thứ phát cần thực hiện chẩn đoán hình ảnh. Các phương pháp chẩn đoán gồm: CT hoặc MRI là phương thức phổ biến được sử dụng để chẩn đoán nhiều nguyên nhân gây đau đầu thứ phát ví dụ xuất huyết não, xuất huyết dưới nhện, u não, áp xe, viêm não...
Chọc dò dịch não tủy chỉ định khi có nghi ngờ lâm sàng về căn nguyên đau đầu do nhiễm trùng thần kinh trung ương. Xét nghiệm công thức máu, sinh hóa máu: bệnh lý hệ thống, nhiễm trùng.
Tóm lại: Đau đầu là vấn đề thường gặp, để được chẩn đoán, điều trị kịp thời, tránh các biến chứng đáng tiếc, người bệnh cần phải đi khám ngay khi có biểu hiện đau đầu đột ngột, dữ dội hoặc đau đầu có kèm theo những triệu chứng như: Sốt cao, mệt mỏi; Cổ cứng; Tê bì, yếu nửa người; Nói khó; Nhìn mờ; Buồn nôn hoặc nôn; Đi không vững…
