Từ những hiểu biết và trải nghiệm đời sống, nhiều nhà văn đã chọn cách giãi bày bằng tản văn. Và thể loại vừa hiện thực, sắc sảo vừa trữ tình, cảm xúc này đã mang lại thành công cho họ.
Niềm mê say phong vị
Không chỉ là một tác giả viết truyện dài cho thiếu nhi rất thành công, nhà văn Nguyễn Nhật Ánh còn là một cây bút tản văn được yêu thích. Bằng chứng là hai cuốn Người Quảng đi ăn mì Quảng và Sương khói quê nhà của ông bán chạy không kém gì những cuốn sách khác trước đó. Phong vị quê hương Quảng Nam là điều người đọc cảm nhận rõ trong từng trang viết của Nguyễn Nhật Ánh. Những hồi ức, ghi nhớ rất đỗi chân thực và tinh tế đã vẽ ra cả một miền quê với những phong tục tập quán, lối sống kích thích sự tò mò và yêu thích của độc giả. Sương khói quê nhà của Nguyễn Nhật Ánh cũng dành một phần để mạn đàm về cuộc sống hôm nay với những sách vở, shopping, thời trang, đánh bạc, bóng đá...
 |
 |
Sài Gòn là nơi chốn để thương nhớ cho nhiều người nhưng in thành một tập sách chuyên về Sài Gòn như MC Tùng Leo quả thực là điều đáng chú ý. Không tả thực đơn thuần về cảnh sắc và con người của Sài Gòn, những bài viết ngắn giàu cảm xúc, dễ đi vào lòng người của Tùng Leo về tình yêu, những chuyến đi, những gì mình yêu thích cho độc giả thấy không gian chứng kiến những biến động trong cuộc sống của MC tài năng này. Phong vị của Sài Gòn, vì thế, hiện lên một cách rất tự nhiên và thấm sâu ở Tìm nhau giữa Sài Gòn.
Nằm trong khuôn khổ các hoạt động nhằm khám phá những nét “văn hóa đẹp” của mỗi vùng miền, nhà xuất bản Phương Nam đã ra mắt bạn đọc những cuốn tản văn ý nghĩa. Đó là Hàng rong phố cổ, Làng – Ngõ, vỉa hè (Hà Nội) và Mộng mơ và ăn cay nói nặng và Áo bay khép mở nhiều tâm sự (Huế). Những cuốn sách thú vị được đánh giá là catalogue bỏ túi hữu ích cho du khách trên những hành trình.
Cũng là một “kẻ ngoại đạo” với văn chương, việc BTV, BLV bóng đá Trương Anh Ngọc ra mắt Nước Ý, câu chuyện tình của tôikhiến nhiều người thích thú. 3 năm sống tại nước Ý đã là “vốn liếng” để BTV này viết nên những dòng cảm xúc rất chân thật về con người, cảnh sắc và hành trình của bản thân qua những tản văn tình tứ, đậm chất văn chương.
Cái nhìn về thời cuộc
Phan An chưa bao giờ chịu ngồi yên trong sự yên ấm mà anh có thể có được. Bằng chứng là chỉ trong một thời gian ngắn, anh đã kịp ra mắt nhiều cuốn tản văn Phong độ đàn ông, Những câu chuyện Sài Gòn, Quẩn quanh trong tổ, Trời hôm ấy không có gì đặc biệt và Nếu còn có tình yêu. Đời sống trong tản mạn của Phan An luôn gập ghềnh, chát đắng, thực tế đến trần trụi. Phong cách kể chuyện châm biếm sâu cay và có nét bất cần như dựng dậy hình ảnh thực đến ngỡ ngàng của cuộc sống. Phần ghi chép về đàn ông của Phan An cũng được yêu thích không kém bởi giọng văn trào lộng, thông minh, sắc nét.
Không né tránh chủ đề tâm tính con người hiện đại vốn khá nhạy cảm, Nguyễn Vĩnh Nguyên vẫn không từ bỏ những dự án táo bạo của mình, cụ thể là 100 tản văn, tiểu luận về tâm tính người Việt đương đại khảo sát xuyên qua thế giới những đồ vật quen thuộc và các hiện tượng xã hội. Cuốn sách đầu tiên của dự án có cái tên khá gợi: Tivi, xe máy, nhạc chế, chày cối, karaoke, tăm xỉa răng và những thứ khác. Bắt nguồn của dự án về quan điểm tản văn là thể loại quan trọng, để viết hay, cần phải có một sự đầu tư, lao động hết sức miệt mài và nghiêm túc của tác giả. Trong vòng 5 năm tới, độc giả sẽ còn được đọc nhiều cuốn tản văn của Nguyễn Vĩnh Nguyên khi anh có tới 60 đề tài phải làm, được chia làm 2 cuốn.
Đứng về một góc nhìn của một người làm truyền thông, Tìm nhau giữa Sài Gòn cũng mang cái nhìn về thời cuộc, lối sống của giới trẻ đô thị. Cuốn sách vì thế bắt nhịp rất đồng điệu với các hoạt động sôi động đang diễn ra ở Sài Gòn. Điều đặc biệt hơn nữa là tác giả Tùng Leo đã dành toàn bộ tiền nhuận bút có được từ việc bán quyển sách này cho Quỹ từ thiện Saigon foundation do chính anh thành lập.
Sau Nguyễn Việt Hà, Nguyễn Ngọc Tư, Phạm Lữ Ân, Nguyễn Trương Quý, rõ ràng, một thế hệ nhà văn trẻ Việt Nam đang có cái nhìn khá nghiêm túc về tản văn. Và rõ ràng, thể loại này đã mang lại thành công cho họ, cũng là mang lại những màu sắc khác, rất đậm đà và tươi mới cho văn chương Việt.
Ngữ Nam