Lợi dụng cơ chế thông thoáng trong việc mua và đặt vé máy bay, đặc biệt là hình thức đặt mua vé qua mạng, một số đại lý (được các hãng bay ủy quyền việc bán vé máy bay) đã thực hiện các giao dịch, thu tiền của khách hàng, “xuất vé” cho khách bằng một tờ giấy A4 có tên hành khách, mã code, chuyến bay, giờ bay, hãng bay, tuy nhiên sau đó đã không chuyển tiền về cho hãng bay nên khách bị hủy vé bay vào giờ chót. Ai sẽ chịu trách nhiệm trước những tấm vé giả này?
“Rớt bay” vào giờ chót
Vừa qua, cơ quan Cảnh sát điều tra Công an quận Bình Thủy đã có quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can và tạm giam Lý Thông Thái (22 tuổi, ngụ phường Thạnh Lợi, quận Thốt Nốt, TP. Cần Thơ) để làm rõ hành vi "lừa đảo chiếm đoạt tài sản". Theo kết quả điều tra ban đầu, Lý Thông Thái cùng anh ruột là Lý Thái Thông (trước đây trú tại số 77 Nguyễn Quốc Trị, phường 5, TP. Vị Thanh, tỉnh Hậu Giang) và chị ruột là Lý Thị Thùy Nhung đã thành lập 3 đại lý bán vé máy bay giá rẻ trên địa bàn TP. Cần Thơ tại các địa chỉ: 31 Vành Đai Phi Trường, phường An Hòa, quận Ninh Kiều; số 256 Võ Văn Kiệt, phường An Thới, quận Bình Thủy và số 6 Lê Hồng Phong, phường Trà An, quận Bình Thủy. Trong đó, địa chỉ số 256 Võ Văn Kiệt được đặt làm đại lý bán vé máy bay cho một Công ty ở TP.HCM. Lý Thông Thái được phân công đặt vé qua mạng cho khách hàng và thu tiền tại địa chỉ trên. Khi có khách hàng đặt vé tại cả 3 địa chỉ nêu trên thì vé được xuất tại địa chỉ 256 Võ Văn Kiệt. Cơ quan điều tra xác định: khi đến mua vé máy bay, Lý Thái Thông là người đứng ra tiếp khách hàng. Sau khi khách hàng cung cấp nhu cầu vé như chặng bay, ngày đi, ngày về..., Thông truy cập website của Hãng hàng không quốc gia Việt Nam (Vietnam Airlines) để đặt vé cho họ. Tiếp đó, Thông in ra 1 tờ giấy A4 có biểu tượng của Vietnam Airlines và ghi đầy đủ họ tên khách hàng, số code (mã đặt vé), hãng bay, chuyến bay đi và về, giờ làm thủ tục bay giao họ và thu tiền. Tuy nhiên, 3 nghi phạm trên không trả tiền về cho hãng hàng không nên các vé này đều bị hủy trước giờ bay. Cảnh sát điều tra - Công an Bình Thủy đã xác định được 60 nạn nhân đã mua vé máy bay giả của nhóm trên với số tiền trên 210 triệu đồng.
Một địa chỉ bán vé máy bay giả trên mạng.
Trách nhiệm thuộc về ai?
Trước vụ việc này, PV đã trao đổi với ông Nguyễn Phúc Điền - Trưởng đại diện chi nhánh Vietnam Airlines Cần Thơ và được biết: Trước và sau Tết Nguyên đán 2014, bộ phận xử lý vé máy bay tại sân bay Cần Thơ đã tiếp nhận trên 30 trường hợp đến làm thủ tục để lấy chỗ thì mới phát hiện vé giả do Công ty Cần Thơ 24h bán ra. Theo luật sư Vũ Thế Bình (Đoàn luật sư Hà Nội): Từ tài liệu do cơ quan điều tra cung cấp, hành vi của các nghi phạm là "lừa đảo chiếm đoạt tài sản" sẽ bị truy tố theo Khoản 2 Điều 139 BLHS với mức tù giam từ 2 - 7 năm và đền bù mọi thiệt hại. Theo luật sư Bình: Về mặt pháp lý, Vietnam Airlines không chịu trách nhiệm với các khách hàng không mua vé tại hãng. Nhưng các đại lý bán vé máy bay thì khác. Thực tế, ngoài việc tổ chức bán vé trực tiếp cho Vietnam Airlines, các đại lý là cấp trung gian, đứng ra xin cấp tài khoản EPR, sau đó mở rộng mạng bán thông qua việc chuyển EPR cho bên thứ ba (doanh nghiệp, cá nhân) khai thác, sử dụng. Đây là hành vi sai trái của doanh nghiệp và doanh nghiệp bán vé máy bay phải chịu trách nhiệm.
Có 2 trường hợp xảy ra: Nếu vé máy bay là vé giả, các nghi phạm lấy mẫu vé trên mạng, in ra và bán cho các bị hại thì về mặt pháp lý, các nghi phạm đã lừa đảo chiếm đoạt tài sản của các bị hại là khách hàng, những người mua vé máy bay giả. Lúc này, ngoài chịu án hình sự cho việc lừa đảo chiếm đoạt tài sản, nhóm nghi can này sẽ phải chịu trách nhiệm dân sự, đền bù tiền vé và mọi thiệt hại cho những người mua vé.
Nếu những vé máy bay mà nhóm nghi can này bán cho khách là vé thật và sau đó bị hủy do các nghi can không nộp tiền cho công ty đại lý thì vấn đề sẽ phức tạp. Vì là vé thật nên đơn vị phải chịu trách nhiệm là đơn vị có tài khoản EPS, được quyền cấp vé máy bay. Còn việc thanh toán nội bộ các đơn vị kinh doanh, khách hàng không biết và không có quyền biết nên khách hàng không chịu trách nhiệm. Công ty đại lý vé máy bay có tài khoản EPS đăng ký với Vietnam Airlines phải có trách nhiệm đền bù cho các khách hàng mua vé máy bay đã bị hủy. Các nghi phạm sẽ tùy theo án quyết của tòa án đền bù lại cho công ty đại lý vì lúc này bên bị hại là công ty đại lý vé máy bay.
