Quốc hội sáng 1/12 thảo luận ở hội trường Dự án Luật Sửa đổi, bổ sung Luật địa chất và khoáng sản.
Cần chế độ chính sách trong bảo vệ đất hiếm
Đóng góp về dự thảo luật, đại biểu Phạm Văn Hoà - Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Tháp cho rằng, việc khai thác đất hiếm rất cần thiết phục vụ nhu cầu sinh hoạt, đời sống của người dân. Do vậy, theo đại biểu Hoà, việc khai thác, thăm dò nơi nào có đất hiếm là cực kỳ quan trọng.
Tuy nhiên ông Hòa cũng bày tỏ băn khoăn về vấn đề nếu có nguồn tài nguyên này thì chúng ta sẽ khai thác như thế nào cho hiệu quả, quản lý ra sao và đặc biệt là phải bảo vệ được đất hiếm.
Các ĐBQH tham dự phiên họp sáng 01/12.
Theo đại biểu, các loại khoáng sản khác có thể còn dồi dào, nhưng đất hiếm thì rất hạn chế, trữ lượng không nhiều. Nếu khai thác mà không quản lý chặt chẽ, không có biện pháp bảo vệ nghiêm ngặt, sẽ dễ dẫn đến tình trạng khai thác bừa bãi, thậm chí cả người dân cũng có thể tự ý khai thác.
Đại biểu tỉnh Đồng Tháp đề nghị cơ quan soạn thảo, cơ quan quản lý về môi trường quan tâm, quản lý tốt về đất hiếm, có chế độ chính sách trong bảo vệ đất hiếm.
Cùng nêu ý kiến về đất hiếm, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng - Đoàn ĐBQH TP HCM bày tỏ đồng tình với quy định hoạt động điều tra, đánh giá, thăm dò, khai thác đất hiếm áp dụng như khoáng sản nhóm I.
Song ông Hùng đề nghị bổ sung rõ cơ chế kiểm soát xuất khẩu và tỷ lệ chế biến sâu tối thiểu trong nước, nhằm bảo đảm đất hiếm thực sự là tài nguyên chiến lược phục vụ phát triển công nghiệp quốc gia, tránh nguy cơ xuất khẩu thô và lệ thuộc công nghệ nước ngoài trong chuỗi giá trị đất hiếm.
Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng - Đoàn ĐBQH TP HCM.
Cùng với đó, ông Hùng nhấn mạnh đất hiếm là lĩnh vực nhạy cảm có nguy cơ bị thâu tóm tài nguyên hoặc rò rỉ công nghệ nền.
Vì vậy, ông đề nghị bổ sung quy trình phê duyệt an ninh kinh tế - công nghệ trước khi chuyển giao công nghệ, xuất khẩu sản phẩm chế biến sâu hoặc liên doanh quốc tế, nhằm bảo đảm chủ quyền tài nguyên - an ninh kinh tế quốc gia - tự chủ công nghiệp đất hiếm.
Đất hiếm sẽ trở thành một tài nguyên quan trọng để phát triển đất nước
Giải trình ý kiến đại biểu liên quan đến đất hiếm, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng cho biết, cơ quan này đang chủ trì cùng các bộ, ngành để xây dựng chiến lược quốc gia về đất hiếm và dự kiến trình Chính phủ, Thủ tướng ban hành đầu năm 2026.
Ông Thắng cho biết thêm, Việt Nam là nước có trữ lượng đất hiếm đứng thứ 2, 3 trên thế giới và nằm ở 21 tỉnh, TP. Sau khi hoàn thành việc khoanh định các vị trí mỏ đất hiếm, cơ quan sẽ nghiên cứu làm sao để đưa vào khai thác, chế biến sâu để mang lại lợi ích cho đất nước.
Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho rằng đất hiếm sẽ thực sự trở thành một tài nguyên quan trọng để khai thác, phát triển đất nước trong thời gian tới. Việc này sẽ hình thành chuỗi giá trị khép kín và hạn chế tối đa xuất khẩu khoáng sản thô.
Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng giải trình, làm rõ một số vấn đề đại biểu Quốc hội nêu.
Chính vì tầm quan trọng của loại tài nguyên này, dự thảo luật đã tách đất hiếm ra thành một chương riêng, đồng thời có những chế tài quy định để làm cơ sở Chính phủ sẽ ban hành các văn bản hướng dẫn.
Một quy định đáng chú ý khác dự thảo luật này là việc thiết kế nguyên tắc để khoanh định khu vực không đấu giá quyền khai thác khoáng sản, kèm những tiêu chí cụ thể. Theo đó, tại dự thảo luật giao Chính phủ quy định chi tiết các điều kiện, trình tự khoanh định khu vực không đấu giá quyền khai thác khoáng sản.
Ông Thắng cho biết, quá trình trình khoanh định này sẽ có sự phối hợp liên ngành để đảm bảo đánh giá đầy đủ các yếu tố về nhu cầu thị trường, hiệu quả sử dụng tài nguyên, năng lực của chủ đầu tư, tác động môi trường và sinh kế của người dân, đảm bảo hình thành chuỗi chế biến sâu trong nước.
Xem thêm video được quan tâm:
Chính phủ yêu cầu ‘khẩn trương’ đánh thuế với nhà ở, bất động sản không sử dụng.
